Giảm nguy cơ: Nên tránh dầu đậu nành như thế nào?

Thực trạng tiêu thụ dầu đậu nành

Dầu đậu nành hiện đang chiếm khoảng 57% tổng số dầu ăn được tiêu thụ tại Hoa Kỳ và 30% trên toàn cầu. Hơn 50% dầu đậu nành chứa axit béo omega-6, cụ thể là axit linoleic. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ quá nhiều dầu đậu nành hoặc các axit béo omega-6 có thể làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe, trong đó có béo phì. Một nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ cách mà dầu đậu nành có thể ảnh hưởng đến nguy cơ béo phì của con người.

Lợi ích và rủi ro của dầu đậu nành

Các nghiên cứu trước đây cho thấy dầu đậu nành có thể mang lại một số lợi ích cho tim mạch. Ví dụ, một nghiên cứu được công bố vào tháng 9 năm 2021 cho biết việc thay thế chất béo bão hòa bằng dầu đậu nành có thể giúp giảm mức cholesterol trong máu và nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Theo Sonia Poonamjot Deol, tiến sĩ, một nhà nghiên cứu tại Đại học California, Riverside, dầu ăn không chỉ được sử dụng trong nấu nướng ở gia đình mà còn ở các nhà hàng và thực phẩm chế biến sẵn. Việc tiêu thụ tăng lên của các loại chất béo nhất định có liên quan đến sự phát triển của nhiều bệnh lý chuyển hóa và viêm nhiễm, bao gồm béo phì. Do đó, việc hiểu rõ vai trò của dầu ăn, đặc biệt là dầu đậu nành, trong việc phát triển béo phì là rất quan trọng.

Nghiên cứu mới về dầu đậu nành và béo phì

Nghiên cứu mới đây đã tập trung vào mô hình chuột được biến đổi gen, với mục tiêu kiểm tra vai trò của một loại protein trong gan gọi là HNF4α, có vai trò quan trọng trong sự phát triển và chức năng của gan, tụy và ruột. Theo các nhà nghiên cứu, dạng HNF4α này chỉ tồn tại ở người trong những điều kiện nhất định, chẳng hạn như do bệnh mãn tính hoặc căng thẳng chuyển hóa. Họ đã đưa ra giả thuyết rằng những con chuột này sẽ không bị béo phì khi ăn chế độ ăn chứa nhiều dầu đậu nành bởi vì chúng có sản xuất oxylipin giảm.

Kết quả của nghiên cứu

Cuối cùng, nhóm nghiên cứu đã chứng minh giả thuyết của mình khi phát hiện rằng những con chuột biến đổi gen ăn chế độ ăn nhiều dầu đậu nành tăng cân ít hơn nhiều so với nhóm chuột bình thường ăn cùng chế độ. Hơn nữa, chuột biến đổi gen có ít oxylipin hơn, gan khỏe mạnh hơn và chức năng ty thể tốt hơn so với chuột bình thường. Deol cho biết: “Những phát hiện này cung cấp cho chúng tôi cơ chế mà qua đó dầu đậu nành gây ra béo phì ở chuột.” Họ cũng đã xác định được các con đường phân tử liên quan đến béo phì do dầu đậu nành gây ra, thông tin này có thể được sử dụng trong tương lai để phát triển các chiến lược phòng ngừa và điều trị các bệnh chuyển hóa.

Cách tiêu thụ dầu đậu nành một cách an toàn

Tiến sĩ Deol cũng nhấn mạnh rằng việc tiêu thụ một lượng nhỏ dầu đậu nành là hoàn toàn an toàn và cung cấp một nguồn axit béo thiết yếu là axit linoleic. Tuy nhiên, việc sử dụng dầu đậu nành trong nấu nướng tại nhà, trong các bữa ăn tại nhà hàng và trong thực phẩm chế biến sẵn có thể dẫn đến việc tiêu thụ quá nhiều axit linoleic, làm gia tăng sự tích tụ oxylipin trong cơ thể và dẫn đến béo phì và viêm nhiễm. Do đó, cần hạn chế tổng lượng axit linoleic tiêu thụ xuống còn 2-3% tổng năng lượng hàng ngày và giảm tổng lượng chất béo tiêu thụ.

Khuyến nghị từ chuyên gia dinh dưỡng

Để giảm lượng dầu đậu nành trong chế độ ăn uống, Monique Richard, chuyên gia dinh dưỡng đã đưa ra một số mẹo. Bà khuyến cáo rằng người tiêu dùng nên đọc kỹ danh sách thành phần trên bao bì thay vì chỉ chú ý đến các quảng cáo trên bao bì. Nếu dầu đậu nành hoặc dầu thực vật nằm ở đầu danh sách thành phần, thì thực phẩm đó có thể đã được chế biến nhiều. Bà cũng khuyên nên chọn thực phẩm nguyên chất thay vì thực phẩm chế biến sẵn, nấu ăn nhiều hơn tại nhà và đổi phương pháp chiên sang nướng, xào hoặc hấp để giảm lượng dầu tiêu thụ.

Alternatives to Soybean Oil

Cuối cùng, Richard cũng gợi ý một số loại dầu thay thế cho dầu đậu nành như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè và dầu hạt óc chó, đều có lợi ích sức khỏe và có thể được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau. Bà kết luận rằng việc lựa chọn thành phần trong bữa ăn là rất quan trọng và mọi người nên cố gắng đưa ra những lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe của mình.