Thói quen lành mạnh giúp giảm nguy cơ đột quỵ, sa sút trí tuệ và trầm cảm

Nghiên cứu mới chỉ ra rằng lối sống lành mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, sa sút trí tuệ và trầm cảm liên quan đến dấu hiệu lão hóa.

Tăng nguy cơ bệnh tật theo tuổi tác

Tuổi tác là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, trong đó có đột quỵ, chứng sa sút trí tuệ và trầm cảm ở người cao tuổi. Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng có một dấu hiệu sinh học liên quan đến lão hóa, thường gặp ở những người phát triển các bệnh này khi tuổi tác tăng lên. Những người tham gia nghiên cứu có lối sống lành mạnh dường như đã giảm thiểu được những rủi ro liên quan đến dấu hiệu sinh học lão hóa này.

Thách thức đối với hệ thống y tế

“Đột quỵ và chứng sa sút trí tuệ là những bệnh lý liên quan đến tuổi tác phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới và tạo ra những thách thức lớn cho cá nhân, gia đình và hệ thống chăm sóc sức khỏe,” tiến sĩ Tamara N. Kimball, một nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Brain Care Labs thuộc Mass General Brigham cho biết. Những bệnh này dự kiến sẽ gia tăng mạnh mẽ khi dân số già đi, với số người từ 60 tuổi trở lên dự báo sẽ tăng từ 1 tỷ vào năm 2020 lên 1,4 tỷ vào năm 2030. Do đó, phát triển các chiến lược phòng ngừa hiệu quả đã trở nên cấp bách.

Nghiên cứu và phân tích

Kimball là tác giả chính của một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Neurology, đã xác định được một dấu hiệu sinh học lão hóa thường gặp ở những người mắc đột quỵ, chứng sa sút trí tuệ và trầm cảm khi lớn tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng việc theo đuổi lối sống lành mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến dấu hiệu sinh học này.

Phân tích dữ liệu y tế

Để thực hiện nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã phân tích hồ sơ y tế của hơn 356.000 người trưởng thành có độ tuổi trung bình 56 sống tại Vương quốc Anh. “Telomere hoạt động giống như các đầu dây giày có đầu nhựa bảo vệ không bị sờn; chúng bảo vệ DNA của bạn,” Kimball giải thích. “Mỗi khi tế bào của bạn phân chia, điều này xảy ra liên tục khi cơ thể bạn sửa chữa và duy trì chính nó, các đầu bảo vệ này dần trở nên ngắn hơn. Khi chúng ngắn đi theo thời gian, khả năng bảo vệ DNA giảm, dẫn đến lão hóa tế bào và tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác.”

Kết quả nghiên cứu và mối liên hệ với bệnh lý

Cuối nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện những người tham gia có chiều dài telomere ngắn nhất có tỷ lệ mắc các bệnh não như sa sút trí tuệ, đột quỵ và trầm cảm ở tuổi già là 5.82 ca trên 1.000 người-năm, so với 3.92 ca ở những người có telomere dài nhất. “Điều này cho thấy những người có telomere ngắn nhất mắc các bệnh não nhiều hơn khoảng 1.5 lần so với những người có telomere dài nhất, chứng minh rằng lão hóa sinh học ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ,” Kimball cho biết.

Ảnh hưởng của lối sống đến sức khỏe não bộ

Các nhà khoa học cũng phát hiện rằng những người tham gia có telomere ngắn mà có các yếu tố nguy cơ bệnh não như huyết áp cao và hút thuốc có nguy cơ phát triển đột quỵ, chứng sa sút trí tuệ hoặc trầm cảm cao hơn 11% so với những người có telomere dài. “Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng những người có điểm số chăm sóc não thấp — phản ánh các yếu tố lối sống không thuận lợi như huyết áp cao và hút thuốc — luôn cho thấy nguy cơ cao hơn cho các bệnh này khi họ cũng có telomere ngắn,” Kimball nói.

Giải pháp cải thiện sức khỏe não bộ

Điều thú vị là Kimball và nhóm nghiên cứu cũng phát hiện rằng những người có telomere ngắn, nhưng có điểm số chăm sóc não cao, lại không có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển các bệnh não đã nghiên cứu. “Trong những người có điểm số chăm sóc não cao, tác động của chiều dài telomere bạch cầu lên nguy cơ bệnh không đáng kể,” Kimball giải thích, điều này có thể cho thấy rằng việc áp dụng lối sống lành mạnh và cải thiện các yếu tố nguy cơ có thể làm giảm tác động tiêu cực của việc có telomere ngắn.”

Ý nghĩa của nghiên cứu

Nghiên cứu này nhấn mạnh rằng khoảng 45% trường hợp sa sút trí tuệ và lên đến 85% trường hợp đột quỵ đều liên quan đến những yếu tố chúng ta có thể điều chỉnh như huyết áp, chế độ ăn uống và tập thể dục. Hiểu các cơ chế sinh học mà các can thiệp lối sống ảnh hưởng đến quá trình lão hóa tế bào là rất quan trọng để xác thực các chiến lược phòng ngừa và phát triển các can thiệp dựa trên bằng chứng cho sức khỏe não bộ.

Kết luận

“Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng việc áp dụng các lối sống lành mạnh và cải thiện các yếu tố nguy cơ có thể làm giảm một số tác động tiêu cực của telomere ngắn, điều này phản ánh các lựa chọn lối sống không tốt cũng như các yếu tố xã hội và môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe từ sớm trong cuộc đời. Tóm lại, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu chăm sóc tốt cho não bộ của bạn.” — Tamara N. Kimball, MD

Kết luận, bài viết này mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng cho y tế và sức khỏe tại Việt Nam. Những nghiên cứu mới cho thấy lối sống lành mạnh có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác như đột quỵ, chứng mất trí và trầm cảm. Điều này không chỉ khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì những thói quen tốt trong cuộc sống hàng ngày mà còn nhấn mạnh rằng việc chăm sóc sức khỏe não bộ cần được chú trọng hơn bao giờ hết, đặc biệt trong bối cảnh dân số đang già hóa nhanh chóng.

Việc áp dụng những kiến thức này vào thực tiễn sẽ giúp người dân Việt Nam chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của chính mình, qua đó góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Hơn nữa, việc tăng cường giáo dục về lối sống lành mạnh trong cộng đồng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe cộng đồng và giảm gánh nặng cho hệ thống y tế. Vì vậy, hãy bắt đầu từ hôm nay với những thay đổi nhỏ nhưng có ý nghĩa để bảo vệ sức khỏe não bộ và sống một cuộc sống khỏe mạnh hơn.

Hỏi đáp về nội dung bài này

Câu hỏi 1: Những bệnh nào có thể gia tăng nguy cơ ở người lớn tuổi?

Nguy cơ mắc các bệnh như đột quỵ, bệnh mất trí nhớ (dementia), và trầm cảm ở người lớn tuổi có thể tăng lên do tuổi tác.

Câu hỏi 2: Nghiên cứu mới này đã tìm ra điều gì về các dấu hiệu lão hóa?

Nghiên cứu đã xác định một dấu hiệu lão hóa mà phổ biến hơn ở những người phát triển đột quỵ, bệnh mất trí nhớ và trầm cảm khi họ già đi.

Câu hỏi 3: Lối sống lành mạnh có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh như thế nào?

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những người tham gia nghiên cứu sống một lối sống lành mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ liên quan đến dấu hiệu lão hóa này.

Câu hỏi 4: Telomere là gì và nó có vai trò gì trong sức khỏe não bộ?

Telomere là đoạn DNA bảo vệ ở đầu mỗi nhiễm sắc thể, giúp bảo vệ DNA. Khi telomere ngắn lại, khả năng bảo vệ DNA giảm, dẫn đến lão hóa tế bào và tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tuổi tác.

Câu hỏi 5: Tại sao việc duy trì lối sống lành mạnh lại quan trọng cho sức khỏe não bộ?

Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, mà còn có thể làm giảm tác động tiêu cực của telomere ngắn lên sức khỏe não bộ, cho thấy rằng không bao giờ là quá muộn để bắt đầu chăm sóc cho não bộ của bạn.

Nguồn thông tin được tham khảo từ trang web: medicalnewstoday, Healthy habits could offset stroke, dementia, depression risk
Nội dung được biên tập, sáng tạo thêm bởi: Ban biên tập Y khoa – Nội dung có sử dụng AI trong quá trình biên tập.
Vui lòng không reup bài khi chưa được cho phép!