Thực phẩm chế biến siêu tinh vi: Mối liên hệ với bệnh viêm ruột, ung thư phổi và tiểu đường

Tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm ruột, ung thư phổi và tiểu đường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và tác động đến sức khỏe

Cơ quan Tiêu chuẩn Thực phẩm đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến mức độ sức khỏe thấp hơn. Các nghiên cứu gần đây nhấn mạnh rằng chế độ ăn có tính pro-inflammatory, bao gồm cả thực phẩm chế biến sẵn, có thể gây ra các triệu chứng cấp tính cho những người mắc bệnh viêm ruột (IBD) và làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Crohn, một loại IBD. Thêm vào đó, một số nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi lên tới 41%. Đáng lưu ý, một nghiên cứu cũng phát hiện rằng ngay cả việc tiêu thụ một lượng nhỏ thịt chế biến cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Khái niệm thực phẩm chế biến sẵn

Cơ quan Tiêu chuẩn Thực phẩm lưu ý rằng hiện tại chưa có một định nghĩa thống nhất nào cho thực phẩm chế biến sẵn. Tuy nhiên, định nghĩa phổ biến nhất đến từ phân loại NOVA, mô tả chế biến cao là “[f]ormulations of ingredients, mostly of exclusive industrial use, typically created by a series of industrial techniques and processes.” Một định nghĩa khác cho thực phẩm chế biến sẵn là những thực phẩm chứa các thành phần mà có thể không có trong tủ bếp của một gia đình, chẳng hạn như các loại nhũ hóa, phụ gia và chất ổn định. Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là ở mức cao, có thể gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tác động của chế độ ăn uống đến bệnh viêm ruột

Một nghiên cứu được công bố trong tạp chí Nutrients đã xem xét cách chế độ ăn uống của 90 người mắc bệnh IBD ảnh hưởng đến hoạt động của bệnh. Bác sĩ Raj Dasgupta, Giám đốc Y tế của Sleepopolis và phó giáo sư y học lâm sàng tại Đại học California, đã nhận định rằng nghiên cứu này củng cố những gì mà ông đã thấy từ trước đến nay. Ông cho rằng chế độ ăn uống không chỉ là yếu tố phụ mà còn có vai trò thực sự trong việc biểu hiện bệnh. Ông thường khuyến nghị chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải, bao gồm nhiều trái cây, rau, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế thực phẩm chế biến và đường.

Các nghiên cứu về mối liên hệ giữa thực phẩm chế biến sẵn và bệnh ung thư phổi

Một nghiên cứu khác được công bố trong tạp chí Thorax đã phát hiện rằng việc tiêu thụ lượng lớn thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc cả ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) và ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC). Các nhà nghiên cứu kết luận rằng những người tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cao hơn 41% so với những người ăn ít nhất. Tuy nhiên, cũng có một số hạn chế trong nghiên cứu này. Một chuyên gia từ Cancer Research UK đã chỉ ra rằng nghiên cứu không xem xét chi tiết về thói quen hút thuốc hay môi trường làm việc, những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.

Tác động của thực phẩm chế biến sẵn đến bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch

Một nghiên cứu khác được công bố trong tạp chí Nature Medicine đã phân tích dữ liệu từ hơn 60 nghiên cứu liên quan đến mối quan hệ giữa đồ uống ngọt, thịt chế biến và axit béo chuyển hóa trong chế độ ăn uống với sự phát triển của các bệnh. Kết quả cho thấy việc tiêu thụ thường xuyên, ngay cả một lượng nhỏ các loại thực phẩm này có thể dẫn đến nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim thiếu máu cục bộ. Một nghiên cứu gần đây hơn đã tập trung vào cách thực phẩm chế biến sẵn ảnh hưởng đến nguy cơ tiểu đường loại 2 và tiền tiểu đường ở thanh niên từ 17 đến 22 tuổi. Họ đã phát hiện rằng việc tăng cường tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ mắc tiền tiểu đường.

Biện pháp phòng ngừa và khuyến nghị

Các phát hiện từ nghiên cứu chỉ ra rằng việc hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn có thể giúp giảm nguy cơ và thậm chí ngăn ngừa các tình trạng như tiền tiểu đường. Mặc dù việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn trong chế độ ăn uống hiện tại đang gia tăng, nhưng việc thay đổi thói quen ăn uống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Các chuyên gia khuyến nghị rằng để bảo vệ sức khỏe, mọi người nên tập trung vào việc tiêu thụ thực phẩm tự nhiên và tươi sống, đồng thời giảm thiểu thực phẩm chế biến sẵn trong chế độ ăn hàng ngày.

Kết luận

Bài viết này đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu (ultra-processed foods) có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bệnh viêm ruột (IBD), ung thư phổi và tiểu đường. Những phát hiện này rất quan trọng đối với y tế và sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam, nơi mà chế độ ăn uống ngày càng bị ảnh hưởng bởi thói quen tiêu thụ thực phẩm tiện lợi và chế biến sẵn.

Việc nâng cao nhận thức về tác động tiêu cực của thực phẩm chế biến siêu không chỉ giúp người dân hiểu rõ hơn về sức khỏe của chính mình mà còn khuyến khích họ thay đổi thói quen ăn uống. Đặc biệt, các chuyên gia y tế và chính phủ cần hợp tác để xây dựng các chiến lược giáo dục dinh dưỡng, khuyến khích người dân lựa chọn chế độ ăn uống lành mạnh hơn, dựa trên các thực phẩm tươi sống và tự nhiên. Điều này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe cá nhân mà còn góp phần giảm gánh nặng cho hệ thống y tế, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho toàn cộng đồng.

Hỏi đáp về nội dung bài này

Các thực phẩm chế biến siêu tinh chế là gì?

Các thực phẩm chế biến siêu tinh chế là những sản phẩm thực phẩm được tạo ra từ các nguyên liệu chủ yếu do công nghiệp sản xuất, thường chứa nhiều chất phụ gia, chất tạo hương vị và chất bảo quản mà không có trong bếp gia đình. Định nghĩa phổ biến nhất về thực phẩm chế biến siêu tinh chế đến từ phân loại NOVA, mô tả quá trình này là “các công thức thành phần, chủ yếu được sử dụng công nghiệp, thường được tạo ra qua một loạt các kỹ thuật và quy trình công nghiệp.”

Thực phẩm chế biến siêu tinh chế có ảnh hưởng gì đến sức khỏe?

Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế có liên quan đến sức khỏe kém hơn, bao gồm nguy cơ cao hơn về bệnh ung thư phổi, bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh viêm ruột (IBD). Các chế độ ăn giàu thực phẩm này có thể gây ra các cơn viêm cho những người mắc bệnh IBD và làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Crohn.

Tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế có thể gây ra những bệnh gì?

Các nghiên cứu cho thấy rằng việc tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi lên tới 41% và làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Ngay cả việc tiêu thụ một lượng nhỏ thịt chế biến cũng có thể làm tăng nguy cơ về sức khỏe.

Các chế độ ăn nào có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh liên quan đến thực phẩm chế biến siêu tinh chế?

Chế độ ăn Địa Trung Hải, bao gồm nhiều trái cây, rau củ, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt, được khuyến nghị để giảm nguy cơ mắc bệnh. Các nghiên cứu cho thấy rằng chế độ ăn này có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh Crohn và các bệnh viêm ruột khác.

Nên làm gì để giảm lượng thực phẩm chế biến siêu tinh chế trong chế độ ăn hàng ngày?

Để giảm lượng thực phẩm chế biến siêu tinh chế, người tiêu dùng nên tập trung vào việc tiêu thụ thực phẩm tự nhiên, ít chế biến hơn, bao gồm trái cây tươi, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ. Hạn chế tiêu thụ các sản phẩm chứa nhiều đường và chất béo không lành mạnh cũng là một cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe.

Nguồn thông tin được tham khảo từ trang web: medicalnewstoday, Ultra-processed foods linked to IBD, lung cancer, and diabetes
Nội dung được biên tập, sáng tạo thêm bởi: Ban biên tập Y khoa
Vui lòng không reup bài khi chưa được cho phép!