QUẢN LÝ BỆNH NHÂN NHIỄM CETON/ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Nhìn lại bài cũ “DỊCH TRUYỀN TRONG TOAN CHUYỂN HÓA NHIỄM CETON ACID TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (DKA)” 1 năm trước đã có HƠN 1.1K LƯỢT SHARE BÀI thấy khá vui, vẫn chưa pik chỉ vì chủ đề phổ biến, tại bài dễ hiểu hay tại bài khó hiểu
Nói thêm cho đủ về chủ đề “QUẢN LÝ BỆNH NHÂN NHIỄM CETON/ĐÁI THÁO ĐƯỜNG”
Có 3 vấn đề quan tâm trong điều trị: (1) Dịch và điện giải; (2) kiểm soát đường huyết; (3)Chú ý vấn đề Kali
1-DỊCH TRUYỀN VÀ ĐIỀU CHỈNH ĐIỆN GIẢI TRONG DKA
-Cần hiểu: Bù dịch gì? Bù bao nhiêu? Bù như thế nào?
-Các bạn đọc chi tiết bài cũ tại đây: https://www.facebook.com/phitung.nguyen.96/posts/1613114442162408?__cft__[0]=AZVsy6ypxWqIr0EcafLKxk6lSmoryoTL7iQ5_nKFj4saJkLloPEChb7o-gIjfEggQ8KrO3jdq5hjh3OIVwiYQinoxMqs6M17hck0NwxS8QFsu0rlypqWhOT-SwNnujvRmkk&__tn__=%2CO%2CP-R
2-KIỂM SOÁT GLUCOSE BẰNG INSULIN:
-Luôn cần insuline trong DKA: (1) Để kiểm soát Glucose; (2) Giảm sự sản xuất ceton bằng cách ức chế quá trình li giải lipid và sự tiết Glucagon.
-Ưu tiên dùng insulin truyền tĩnh mạch: Bệnh nhân DKA thường là bệnh nhân bệnh nặng và bệnh nhân có thiếu nước (nên sự hấp phụ insuline khi tiêm dưới da sẽ giảm và không ổn định) Ưu tiên dùng insulin truyền tĩnh mạch trong giai đoạn cấp
-Insuline được khởi động ở tất cả các BN DKA, chỉ trì hoãn trong trường hợp hiện đang có hạ Kali máu (Kali < 3.3) Khởi động bù dịch và bù Kali rồi mới khởi động Insuline để tránh biến chứng của hạ Kali máu
-Cách dùng: Có thể bolus hoặc ko. Duy trì 0.1 U/kg/h (Nếu bolus thì 0.15U/kg). Mục tiêu là giữ glucose 150-200 tới khi DKA hồi phục. Kiểm glucose mỗi giờ lúc đầu [P/s: Liều insuline này hơi cao, nằm ở ICU thì được, nếu không theo dõi được Glucose sát thì nên dùng liều thấp hơn]
-Phối hợp truyền Glucose 5% trong lúc duy trì insuline khi Glucose < 250mg/dl: (1)Vẫn cần duy trì insuline liều thấp khi đường huyết không cao vì insuline không chỉ để kiểm soát đường huyết [đề cập ở trên]; (2)Hạ đường huyết cũng rất nguy hiểm
-Thời điểm dừng insulin TTM chuyển sang tiêm dưới sa (SC): DKA hồi phục + BN ăn được đường miệng.
3-KALI TRONG DKA
-Trong DKA, Kali luôn giảm và sẽ giảm [mất Kali qua thận do tiểu nhiều vì đường huyết cao; do thận giai đoạn sau thải các thể ceton dưới dạng muối Kali, do cường aldosterol thứ phát vì thiếu dịch, do sử dụng insuline], do đó lúc nào cũng nên bù.
-Tuy nhiên, một số trường hợp DKA mà Kali cao [giai đoạn sớm của DKA: thận chưa thải muối, chưa cường aldosterol, chưa sử dụng insuline], [suy thận], [toan chuyển hóa nặng] Nên kiểm tra Kali trước khi quyết định bù Kali
-Dựa vào nồng độ Kali:
+Kali < 3.5 mEq/l: Insuline tiếp tục duy trì + Bù Kali 40mEq/h cho tới khi nào đạt được K > 3.5
+Kali 3.5-5 mEq/l: Bù Kali 20-30mEq trong 1L dịch. Mục tiêu Kali 4-5mEq/l
+Kali > 5: Chưa bù Kali, kiểm tra điện giải mỗi 2 giờ.