Tiêm chủng/ Chủng ngừa là quá trình làm cho cơ thể chống lại bệnh truyền nhiễm bằng cách làm việc với hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể. Khả năng miễn dịch tự nhiên (natural immunity) bắt đầu phát triển khi vi khuẩn xâm nhập cơ thể và hệ thống miễn dịch chống lại chúng bằng cách giải phóng các kháng thể (antibody). Sau khi chúng ta bị nhiễm trùng, hệ thống miễn dịch “ghi nhớ” những vi khuẩn đó và nếu gặp lại chúng, hệ thống miễn dịch sẽ nhanh chóng tạo ra kháng thể để ngăn cơ thể từ những đợt tấn công. Tiêm chủng gây ra miễn dịch giả tạo bằng cách bắt chước một bệnh nhiễm trùng, nhưng không gây bệnh. Như một phần thiết yếu của y học hiện đại, vắc xin đã được phát triển để chống lại nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

𝐒𝐮̛̣ 𝐜𝐡𝐮̉𝐧𝐠 đ𝐚̣̂𝐮 đ𝐚̂̀𝐮 𝐭𝐢𝐞̂𝐧 (𝐄𝐚𝐫𝐥𝐲 𝐯𝐚𝐫𝐢𝐨𝐥𝐚𝐭𝐢𝐨𝐧)

Thời cổ đại, người ta đã biết rộng rãi rằng cơ thể phát triển khả năng chống lại bệnh tật một cách tự nhiên. Những nỗ lực tạo miễn dịch nhân tạo sớm nhất có thể có từ hơn 2.000 năm trước ở Ấn Độ, nhưng ý tưởng về chủng ngừa đã nổi lên ở Trung Quốc vào thời trung cổ, khi các cá nhân được tiêm vi rút đậu mùa (smallpox virus). Các quy trình liên quan đến việc lấy mụn nước, mủ hoặc vảy từ một người bị nhiễm bệnh đậu mùa nhẹ và đưa chúng cho một người chưa bị nhiễm bệnh. Điều này được thực hiện bằng cách chà xát chúng vào các vết cắt trên da hoặc thổi các vảy trên bề mặt lên mũi. Mặc dù có một chút nguy cơ dẫn đến bệnh đậu mùa nặng, nhưng phương pháp này có cơ hội bảo vệ cao hơn nhiều, giảm tỷ lệ tử vong do bệnh đậu mùa gây ra từ 30% xuống dưới 5%. Người Anh sau đó đặt tên cho quá trình này là chủng mùa (từ varius trong tiếng Latinh, có nghĩa là lốm đốm).

𝐍𝐠𝐚̀𝐲 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐩𝐡𝐨̂̉ 𝐛𝐢𝐞̂́𝐧

Sự phổ biến của sự chủng mùa ở Anh chủ yếu được cho là do phu nhân Mary Montagu, người đã chứng kiến sự thành công của nó ở Constantinople (Istanbul ngày nay, Thổ Nhĩ Kỳ), đã bị thuyết phục về giá trị của sự chủng mùa và đã cho con trai riêng của mình chủng mùa vào khoảng năm 1716. Bà bắt đầu thu thập bằng chứng và vận động chiến dịch để được chấp nhận ở Anh. Đến năm 1721, bệnh đậu mùa lại gia tăng, phu nhân Montagu thuyết phục bác sĩ hoàng gia Hans Sloane thử việc chủng mùa. Các cuộc thử nghiệm không chính thức trên các tù nhân đã thành công và sự chủng mùa đã trở nên phổ biến, được các thành viên hoàng tộc chấp nhận. Sự chủng mùa càng trở nên phổ biến hơn trong suốt thế kỷ 18, nhưng nó vẫn còn tiếp tục không thể lường trước được, thỉnh thoảng có những trường hợp nghiêm trọng đến sức khỏe và thậm chí tử vong. Một điểm bất lợi khác là sự chủng mùa đòi hỏi phải cách ly người nhận trong hai tuần.

𝐁𝐮̛𝐨̛́𝐜 đ𝐨̣̂𝐭 𝐩𝐡𝐚́ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐉𝐞𝐧𝐧𝐞𝐫

Edward Jenner là một bác sĩ phẫu thuật thành công ở quê nhà Berkeley, tây nam nước Anh, đồng thời là một nhà tự nhiên học tài năng (talented naturalist). Ông ấy đã trải qua quá trình chủng mùa thời trẻ, điều này khiến anh ấy bị ốm trong một thời gian. Là một bác sĩ, Jenner nhận thức được niềm tin phổ biến rằng việc mắc bệnh đậu mùa bằng cách nào đó giúp bảo vệ khỏi bệnh đậu mùa. Một số người khác đã điều tra sự liên hệ này, chẳng hạn như bác sĩ người Anh John Fewster, người đã viết một bài báo “Cow Pox and Its Ability to Prevent Smallpox” vào năm 1765, nhưng phần lớn nó đã bị bỏ qua. Năm 1774, Benjamin Jesty, một người nông dân, được cho là đã sử dụng một cây kim châm để đưa mủ lở loét của bệnh đậu mùa ở súc vật (cowpox) vào gia đình mình, nhưng ông đã bị chế giễu khi vợ ông bị bệnh nặng. Jenner biết rằng để liên kết này được thực hiện nghiêm túc, cần có một báo cáo về các thử nghiệm y tế cẩn thận. Năm 1798, ông xuất bản cuốn An Enquiry into the Causes and Effects of the Variolae Vaccinae: A Disease Discovered in Some of the Western Counties of England, Particularly Gloucestershire, and Known by the Name of the Cow Pox, trong đó mô tả việc điều trị đầu tiên của ông cho 23 bệnh nhân bằng việc chủng ngừa đậu mùa ở gia súc cho họ và sau đó mới chủng ngừa đậu mùa. Ông lưu ý rằng sau khi chủng ngừa bệnh đậu bò, bệnh nhân của ông không mắc bệnh đậu mùa. Mặc dù cộng đồng y khoa nghi ngờ về tính đạo đức của một thử nghiệm như vậy, nhưng tài liệu khoa học kỹ lưỡng của Jenner về tiêm chủng và thành công của nó đã thu hút được sự chú ý ngay lập tức. Các quy trình của ông sau đó đã được những người khác cải tiến và nhanh chóng lan rộng khắp thế giới.