[Chia sẻ] Ung Thư Như Một Bi Kịch

Phát hiện sớm một bệnh nhân ung thư, là mang lại sự sống cho một cuộc đời, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho một gia đình.

Lúc 10 giờ đêm hôm qua, bác sĩ Lê Lý Trọng Hưng có chia sẻ với tôi một ca lâm sàng, bệnh nhân nam 51 tuổi, hai tháng trước nổi một mảng cứng hình tím sẫm vùng bả vai bên trái, cùng vài cục sần dưới da rải rác xung quanh.

Bác sĩ Hưng chẩn đoán: Ung thư biểu mô tế bào nhẫn dạ dày di căn da.

Đằng sau cái tên lãng mạn “ung thư biểu mô tế bào nhẫn” là cả một bệnh lí vô cùng nguy hiểm của dạ dày.

Tôi rất quý trọng Bác sĩ Lê Lý Trọng Hưng, anh hiện đang công tác tại Bệnh viện Ung bướu TP. HCM, ngoại hình như người mẫu, thông minh, chuyên môn rất giỏi.

Ca lâm sàng bác sĩ Hưng chia sẻ, tôi phải nói rằng người bệnh không may mắn, tổn thương ung thư tế bào nhẫn từ dạ dày di căn hạch và da, một loại ung thư rất ác tính; các bác sĩ sẽ phải hết sức tích cực hoá trị và phẫu thuật, chạy đua với thời gian để giúp bệnh nhân chiến thắng được căn bệnh.

Ung thư biểu mô tế bào nhẫn là một loại ung thư tuyến, nó có một cái tên lãng mạn, được đặt theo hình thái của tế bào ung thư dưới kính hiển vi. Đó là những tế bào chứa chất nhầy, rất giàu tế bào chất, nhân bị tế bào chất ép dẹt vào một bên, trông giống hệt như chiếc nhẫn.

Di căn da của ung thư biểu mô tế bào nhẫn rất hiếm, cực kì hiếm, mặc dù biểu hiện bệnh ở giai đoạn muộn, nhưng người bệnh thường đi khám vì bệnh ở da như ca lâm sàng của bác sĩ Hưng.

Những trường hợp như vậy gọi là ung thư dạ dày thể ẩn!

Nghĩa là hầu như bệnh nhân không có triệu chứng của dạ dày, bác sĩ ít kinh nghiệm, sẽ tập trung vào bệnh da liễu mà bỏ sót ung thư.

Tổn thương tế bào nhẫn ung thư di căn đến da, được Velpeau mô tả lần đầu tiên vào năm 1838, với đặc trưng lớp da dày lên, sẫm màu, cứng, giống hệt như “vỏ áo giáp – encasement of armor” của kị binh.

Có ba hình thái tổn thương da:

Xơ cứng mảng da (sclerodermoid)

Nốt sần trong da (nodular)

Viêm loét da (inflammatory)

Ca bệnh của bác sĩ Hưng có hai tổn thương: Một là xơ cứng mảng da như vỏ áo giáp, biểu hiện đám dày lên, sẫm màu, cứng; Hai là các nốt sần nổi cục mà bác sĩ Hưng sờ thấy dưới da.

Hình ảnh siêu âm, lớp thượng bì hầu hết không thấy tổn thương, bắt đầu từ hạ bì qua màng đáy thấy nổ bật là các ổ giảm âm do chứa dịch nhày, xung quanh là cấu trúc tăng âm. Sở dĩ có lớp giảm âm, tôi nhắc lại, là do đặc điểm ung thư của tế bào biểu mô chế tiết nhày, những tế bào này nhân lên mất kiểm soát nên chất nhầy cũng tiết ra nhiều, tạo thành các ổ dịch.

Chất nhầy và tế bào ung thư giống như dị nguyên, các tế bào viêm xuất hiện tấn công, tạo ra các cytokine nếu thành cơn bão sẽ gây viêm dữ dội tại chỗ, bệnh nhân xuất hiện sưng nề và lở loét.

Tổn thương lâm sàng với ba hình thái (xơ cứng mảng da, nốt sần trong da, viêm loét da) + Siêu âm với ba đăc điểm (lớp thượng bình không biến đổi, các ổ giảm âm dạng dịch nhầy, cấu trúc tăng âm quanh ổ dịch) = Hướng chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào nhẫn di căn da.

PHẢN XẠ: UNG THƯ DẠ DÀY

Ngay lập tức, bác sĩ phải nghĩ đến nguồn gốc ung thư tế bào biểu mô truyến hình nhẫn chế tiết nhày, mà tế bào chế tiết chất nhày có nhiều nhất ở lớp dưới niêm mạc của dạ dày.

Tôi nhấn mạnh tế bào ung thư nằm ở dưới niêm mạc dạ dày!

Như vậy, lớp niêm mạc vẫn bình thường, vì thế mà nội soi dạ dày hầu hết bị bỏ sót.

Chìa khoá để chẩn đoán là dấu hiệu “vỏ áo giáp”.

Bác sĩ nội soi có kinh nghiệm, sẽ thấy có một vị trí của dạ dày cứng hơn bình thường, gồ lên, niêm mạc không đi qua được, màu sắc hơi tím sẫm hơn so với màu hồng của niêm mạc dạ dày.

Thực tế tôi thấy nội soi rất khó phát hiện.

Trong tháng Năm vừa rồi, tôi đã phát hiện ra hai bệnh nhân ung thư tế bào nhẫn trên siêu âm, trước đó nội soi ở tuyến trước không thấy. Hình ảnh siêu âm cũng giống cắt lớp vi tính, với đặc điểm niêm mạc vẫn còn rõ cấu trúc, lớp dưới niêm mạc dày lên thành mảng và có những ổ dịch. Ca bệnh được bác sĩ Hưng siêu âm phát hiện tổn thương dưới niêm mạc chiếm cả chu vi vùng hang vị của dạ dày.

Chẩn đoán đúng một ca bệnh ung thư là cứu sống một con người.

Phát hiện sớm một bệnh nhân ung thư, là mang lại sự sống cho một cuộc đời, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho một gia đình.

Vì hầu hết ung thư biểu mô tế bào nhẫn ở dạ dày thuộc thể ẩn, chữ “ẩn” theo đúng nghĩa của nó là nằm dưới niêm mạc nên nội soi khó phát hiện, triệu chứng lâm sàng thường không có, siêu âm hay các phương pháp rất dễ bỏ sót; nên muốn phát hiện sớm, những bác sĩ Xquang hạng ba như tôi khi thực hành siêu âm cho bệnh nhân, chỉ có một cách duy nhất là phải giữ cái đầu thật lạnh và trái tim thật nóng.

Phải phát hiện ung thư khi nó rất nhỏ và chưa có triệu chứng.

TỔN THƯƠNG CÁC VỊ TRÍ KHÁC

Cần biết rằng, ung thư tế bào biểu mô hình nhẫn có thể gặp ở nhiều vị trí trong cơ thể, nên chẩn đoán rất khó, đòi hỏi bác sĩ Xquang hạng ba phải bình tĩnh và kiên trì.

Ở đường tiêu hoá: Từ khoang miệng, đến thực quản, dạ dày, ruột non, đại tràng, cuối cùng là trực tràng.

Ở nữ giới: Hay gặp ung thư vú, có bệnh nhân tôi chẩn đoán đã lở loét cả hai bên vú, chảy máu và mủ. Ung thư tại buồng trứng, tại tử cũng ít gặp loại tế bào này, nhưng vẫn có.

Các tạng: Phổi, tuyến giáp, thận…

Khi phát hiện khối u, vai trò của các chất chỉ điểm ung thư là rất quan trọng, đặc biệt là tổn thương giải phẫu bệnh, hoá mô miễn dịch.

Chẩn đoán đa phương thức: lấy bác sĩ lâm sàng làm trung tâm, bác sĩ Xquang hạng ba làm nòng cốt, bác sĩ xét nghiệm chất chỉ điểm ung thư và hoá mô miễn dịch dẫn đường, bác sĩ giải phẫu bệnh đưa ra lời khẳng định tổn thương.

Phát hiện ở giai đoạn sớm sẽ chữa khỏi!