[Da liễu] Sinh thiết da, một tiểu phẫu hiệu quả và đơn giản?

Rate this post

Sinh thiết da, một tiểu phẫu hiệu quả và đơn giản, nhưng ít được sử dụng Skin biopsy, a useful diagnostic procedure, but often under utilizing..
=====
Các nghiên cứu cho thấy hầu hết BS nội khoa tại Mỹ ít làm sinh thiết da (1). BS gia đình, tuy làm sinh thiết da có thể nhiều hơn BS nội khoa, nhưng vẫn làm khá ít. Dĩ nhiên, BS da liễu là BS làm tiểu phẫu sinh thiết da thường xuyên và nhiều nhất.

Trong khi đó, sinh thiết da là một trong những thủ thuật quan trọng và hiệu quả nhất (2) để chẩn đoán bệnh về da như viêm mạch máu, bệnh tự miễn bong bóng, Lupus ban đỏ, viêm da cơ địa, vảy nến,hay ung thư da. Nhiều bệnh nếu làm sinh thiết da kịp thời có thể thay đổi phươngpháp chữa trị ví dụ như bong thượng bì (Epidermolysis bullosa) viêm mạch máu dạng tự miễn IgA (IgA vasculitis).

3 loại sinh thiết da thông thường là sinh thiết dạng đục lỗ (punch biopsy), cạo(shave biopsy), và cắt (excisional biopsy). Các nghiên cứu cho thấy với 2 sinh thiếtloại đầu (đục và cạo) thì BS đa khoa (nội khoa, cấp cứu, và gia đình) có thể làm nhanh chóng sau khi một khoá huấn luyện ngắn. Đa số các BS đều thành thạo saukhi làm từ 3 đến 5 lần. Sinh thiết da loại cắt có thể cần thêm kỹ thuật phẫu thuậtvà khâu, nhưng BS đa khoa cũng có thể học được nếu làm nhiều lần và có kinh nghiệm.

Chọn vị trí làm sinh thiết, cách làm sinh thiết, và cách nhuộm bệnh phẩm cũng rất quan trọng trong việc chẩn đoán. Thường các bệnh tự miễn sẽ cần 2 loại nhuộm H&E (Hematoxylin và Eosin) và DIF (Direct Immunofluorescence). Vị trí sinh thiết thường là phần da thay đổi nhiều nhất. JAAD có hướng dẫn chi tiết cách chọn vị trí, cách nhuộm, và thời gian tối ưu để sinh thiết để giúp các bạn muốn học nhiều hơn về tiểu phẫu da (3).

Biến chứng khi làm sinh thiết da thường không nhiều, đặc biệt nếu làm tại văn phòng. Sinh thiết da khi làm trên bệnh nhân nội trú (nhập viện do các bệnh về da) thì khả năng biến chứng cao hơn, có thể lên đến 29% (4). Các biến chứng thường gặp gồm phản ứng với thuốc tê, chảy máu, nhiễm trùng, lâu lành vết thương, đổi sắc tố da, hay sẹo lồi (5). Biến chứng thường xảy ra nhiều hơn khi sinh thiết làm ở phần dưới cơ thể so với phần trên. BS nên kiểm tra để biết bệnh nhân không đau trong lúc làm tiểu phẫu và máu ngưng chảy hoàn toàn khi bệnh nhân làm xong tiểu phẩu sinh thiết da.

Một trong những khó khăn nhất khi dạy SV hay BS làm sinh thiết da là cách thực hành. Thường tôi hướng dẫn SV bác sĩ (student physician) hay BS nội trú (resident physician) lý thuyết làm sinh thiết trước, sau đó chuyển qua thực hành trên vỏ trái bưởi hay da heo. Sinh thiết da dạng đục lỗ và cạo có thể học thuần thục trên vỏ bưởi với các kỹ năng như cẩn thận cắt tách miếngda sinh thiết dùng kéo và kim. Phần sinh thiết dạng cắt thì tôi hướng dẫn trên mô hình silicon hay trên da heo. Dĩ nhiên là phần thực hành cuối cùng là trên bệnh nhân sau khi BS đã thành thục các kỹ thuật trên mô hình và nắm rõ lý thuyết. Các BV ở New York dùng chuối sống, da heo, hay cà tím làm mô hình học sinh thiết da trước khi thực tập trên người (6). Tôi cũng hay dùng cà tím để dạy làm thủ thuật Laser.

Advertisement

Một điểm quan trọng sau khi làm sinh thiết là phần tóm tắt bệnh giúp BS giải phẫu bệnh (pathologist) chẩn đoán chính xác bệnh lý dựa trên mẫu sinh thiết. Thường tôi viết tóm tắt bệnh theo mẫu “5D” (Description, Demographic location and size, Disease History, Drug, Duration, Diagnosis). Bệnh nhân nên có cuộc hẹn sau khi tiểu phẫu để thảo luận về kết quả sinh thiết.

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1496896/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3926246/
3. https://www.jaad.org/article/S0190-9622(15)01812-5/fulltext
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17938340
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4728909/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26632926

=====================

Nguồn: Dr Huynh Wynn Tran

Giới thiệu Thien Khiem

"The original point of love is located beneath our bottom. We can help someone happy. One speech or action or thinking can lessen someone’s melancholy and enhance his or her happiness”.

Check Also

[ Endocrine Physiology] Chương 1 :Đại cuơng của sinh lý nội tiết (P2)

Chương 1 : Đại cương về sinh lý nội tiết (tiếp theo) SỰ CHUYỂN HÓA …