[Dự phòng] Hen suyễn ở trẻ em

Hen suyễn là gì?

Hen suyễn là tình trạng có thể làm cho khó thở. Hen suyễn không phảu lúc nào cũng gây ra triệu chứng. Nhưng khi một người bị hen suyễn “tấn công” hoặc bùng phát, nó có thể rất đáng sợ. Các cơn hen xảy ra khi đường thở trong phổi bị hẹp và viêm. Hen suyễn có thể di truyền.

Làm thế nào để giúp trẻ kiểm soát hen suyễn trong đại dịch COVID-19?

COVID-19 là tên viết tắt của bệnh virus corona năm 2019. Nó được gây ra bởi một loại virus có tên SARS-CoV-2. Virus lần đầu xuất hiện vào cuối năm 2019 và sau đó lan rộng khắp thế giới.

Người nhiễm COVID-19 có thể sốt, ho và các triệu chứng khác. Ở những trường hợp nghiêm trọng, nó có thể gây ra viêm phổi và khó thở. Một số trẻ bị hen suyễn có thể có nhiều triệu chứng nghiêm trọng hơn nếu mắc COVID-19. Nếu con bạn bị hen suyễn, điều đặc biệt quan trọng là cần phải có biện pháp để tránh bị bệnh. Bao gồm ở nhà càng nhiều càng tốt và rửa tay thường xuyên.

Nếu con bạn dùng thuốc để kiểm soát hen suyễn hoặc điều trị các cơn hen suyễn, điều quan trọng là tiếp tục dùng chúng như bình thường. Nếu con bạn có các triệu chứng của COVID-19, hoặc bạn nghĩ rằng trẻ có thể đã phơi nhiễm với virus, hãy gọi bác sĩ hoặc y tá.

Triệu chứng của hen suyễn

Triệu chứng hen suyễn có thể bao gồm:

• Hắt xì hoặc thở thành tiếng.
• Ho, thường vào ban đêm hoặc sáng sớm hoặc khi tập thể dục.

• Cảm thấy tức ngực.
• Khó thở

Triệu chứng có thể xuất hiện hằng ngày, hằng tuần hoặc ít hơn. Triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng. Hen suyễn có thể dẫn đến tử vong nhưng rất hiếm.

Xét nghiệm cho hen suyễn

Hen suyễn có thể cho trẻ làm kiểm tra hơi thở để xem sự hoạt động của phổi. Hầu hết trẻ em từ 6 tuổi trở lên có thể thực hiện xét nghiệm này. Xét nghiệm này rất hữu ích nhưng nó thường cho kết quả bình thường nếu tại thời điểm xét nghiệm không có triệu chứng.

Bác sĩ cũng sẽ thăm khám và đặt câu hỏi như:

• Trẻ có triệu chứng gì?
• Triệu chứng có xuất hiện thường xuyên không?
• Triệu chứng đó có trẻ làm thức giấc vào ban đêm không?
• Các triệu chứng đó có khiến trẻ không vui chơi hay đi học không?
• Những điều làm các triệu chứng tệ hơn, ví dụ như cảm lạnh hoặc tập thể dục?
• Những điều làm các triệu chứng tốt hơn, ví dụ thuốc hoặc nghỉ ngơi?

Điều trị hen suyễn

Hen suyễn được điều trị bằng nhiều loại thuốc khác nhau. Có thể thuốc ở dạng xịt, dạng lỏng hoặc dạng nén. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc dựa vào tuổi và triệu chứng của trẻ. Thuốc trị hen suyễn hoạt động theo 1 trong 2 cách:

• Thuốc giảm đau nhanh chóng ngăn chặn triệu chứng. Loại thuốc này chỉ nên thỉnh thoảng sử dụng. Nếu trẻ dung loại thuốc này hơn 2 lần trong 1 tuần thì hãy nói với bác sĩ và y tá. Bạn cũng nên gọi cho bác sĩ nếu hiệu quả kéo dài không lâu và trẻ không cảm thấy tốt hơn. Một số trẻ hiếu động và khó có thể ngồi yên sau khi dung loại thuốc này.
• Thuốc kiểm soát dài hạn giúp kiểm soát hen suyễn và ngăn ngừa các triệu chứng sau này. Nếu trẻ thường xuyên gặp triệu chứng hoặc một vài lần lên cơn hen nghiêm trọng trong 1 năm thì có thể cần phải dung thuốc mỗi ngày.

Hầu hết trẻ hen suyễn đều sử dụng ống hít với thiết bị gọi là “spacer”. Một số trẻ cần đến “máy phun xương” để dùng thuốc. Nó giúp đưa thêm thuốc vào phổi trẻ nơi cần thiết. Bác sĩ hoặc y tá sẽ hướng dẫn bạn sử dụng đúng cách.

Điều quan trọng là bạn phải cho trẻ sử dụng tất cả loại thuốc mà bác sĩ kê đơn. Bạn có thể lo lắng về việc trẻ uống quá nhiều loại thuốc. Nhưng hen suyễn nếu không được điều trị thì rủi ro còn lớn hơn bất kì tác dụng nào mà thuốc có thể gây ra. Hen suyễn không được điều trị có thể:

• Hạn chế các hoạt động bình thường của trẻ ví dụ như chơi thể thao.
• Trẻ không thể đến trường.
• Tổn thương phổi.

Kế hoạch điều trị hen suyễn

Kế hoạch điều trị hen suyễn là một danh sách các hướng dẫn cho bạn biết:

• Những loại thuốc trẻ nên sử dụng ở nhà mỗi ngày
• Những triệu chứng cảnh bảo cần theo dõi (cho thấy bệnh hen suyễn nặng hơn)
• Những loại thuốc cần thiết khi triệu chứng trở nên nặng hơn
• Khi nào cần được giúp đỡ hoặc gọi xe cứu thương (ở Hoa Kỳ và Canada gọi 911, ở Việt Nam gọi 115)

Bạn, con bạn và bác sĩ sẽ thảo luận cùng nhau để lập kế hoạch điều trị hen suyễn cho trẻ. Sử dụng máy đo lưu lượng đỉnh (peak flow metter) là một phần trong kế hoạc điều trị. Thiết bị này được sử dụng tại nhà để xem sự hoạt động của phổi trẻ. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn và trẻ để sự dụng thiết bị đúng cách.

Có nên gặp bác sĩ hoặc y tá?

Gặp bác sĩ và y tá nếu trẻ lên cơn hen và các triệu chứng không cái thiện và trở nên tồi tệ hơn sau khi sử dụng thuốc giảm đau nhanh. Nếu các triệu chứng nghiêm trọng, hãy gọi xe cấp cứu theo số đã được nêu ở trên.

Các triệu chứng hen suyễn có thể phòng ngừa không?

Bạn có thể giúp phòng ngừa các triệu chứng hen suyễn của trẻ bằng cách cho trẻ uống thuốc hằng ngày theo đơn của bác sĩ. Bạn cũng có thể giữ trẻ tránh những thứ làm các triệu chứng xấu hơn. Các bác sĩ gọi đó là “tác nhân”. Nếu bạn biết tác nhân của con bạn là gì, bạn có thể hỗ trợ trẻ. Nếu không, hay nhờ sự giúp đỡ của bác sĩ

Một số tác nhân chính bao gồm:

• Bị cảm lạnh hoặc cúm (đó là lý do tại sao tiêm phòng cúm hằng năm rất quan trọng)
• Chất gây dị ứng (như mạt bụi, nấm mốc, động vật có long bao gồm mèo và chó, và phần hoa từ cây, cỏ và cỏ dại)
• Khói thuốc lá
• Tập thể dục
• Thay đổi thời tiết, không khí lạnh, không khí nóng và ẩm

Nếu bạn không thể tránh các tác nhân nhất định, hãy nói với bác sĩ về những điều bạn có thể làm được. Ví dụ, tập thể dục có thể tốt cho trẻ hen suyễn. NHưng con bạn có thể cần them một liều thuốc hít giảm đau nhanh trước khi tập thể dục.

Cuộc sống của trẻ sẽ như thế nào?

Hầu hết trẻ bị hen suyễn vẫn có thể sống cuộc sống bình thường. Bạn có thể kiểm soát bệnh hen suyễn của trẻ bằng cách:

• Thay đổi điều kiện sống để tránh các tác nhân cho trẻ
• Theo dõi bệnh tình của con bạn
• Thực hiện kế hoach điều trị
• Nói với bác sĩ khi triệu chứng của trẻ thay đổi

Đôi khi, hen suyễn trở nên tốt hơn khi trẻ lớn lên. Trẻ có thể không còn triệu chứng hen suyễn nữa. Nhưng các trẻ khác vẫn có thể còn hen suyễn khi đã trưởng thành.

Link bài gốc: http://uptodate.sciexplore.ir/contents/asthma-in-children-the-basics

Bài việt tự dịch – Vui lòng không reup

Tác giả: Huỳnh Khánh Linh