Nội dung

I – Thực trạng

vung vang tung buoc di 2

Té ngã là một trong những tai nạn phổ biến và nguy hiểm đối với người cao tuổi. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% người cao tuổi trên thế giới bị té ngã mỗi năm. Tuy nhiên, tại Việt Nam, tỷ lệ này cũng không thấp, và một nghiên cứu gần đây của Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho thấy gần 40% người cao tuổi tại các thành phố lớn gặp phải tai nạn té ngã trong năm qua. Điều này không chỉ gây tổn thương nghiêm trọng về thể chất mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống của người cao tuổi, kéo theo những vấn đề về tâm lý và sức khỏe lâu dài.

II – Những triệu chứng, tác hại bị té

Khi bị té ngã, người cao tuổi có thể gặp phải nhiều hậu quả nghiêm trọng, không chỉ là những vết thương nhẹ mà có thể là các chấn thương nặng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

1. Chấn thương sọ não

Một trong những hậu quả nguy hiểm nhất của té ngã là tụ máu trong não. Các nghiên cứu chỉ ra rằng người cao tuổi có nguy cơ bị tụ máu nội sọ cao gấp đôi so với người trẻ, và nhiều trường hợp không có triệu chứng rõ ràng ngay lập tức. Theo nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khoảng 20% bệnh nhân nhập viện vì té ngã ở người già có chấn thương sọ não nặng, trong đó có 30% trường hợp không thể phục hồi hoàn toàn sau điều trị [1].

2. Gãy xương

Gãy cổ xương đùi là một trong những chấn thương thường gặp nhất ở người cao tuổi khi té ngã, đặc biệt là những người bị loãng xương. Một nghiên cứu từ Bệnh viện Chợ Rẫy cho thấy, tỷ lệ gãy cổ xương đùi ở người cao tuổi sau ngã chiếm khoảng 15% và có thể dẫn đến tình trạng mất khả năng di chuyển vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời [2].

3. Rối loạn tâm lý

Cú té ngã không chỉ gây tổn thương thể chất mà còn ảnh hưởng đến tâm lý người cao tuổi. Theo khảo sát của Viện Lão khoa Quốc gia, có khoảng 40% người cao tuổi sau khi bị té ngã phát triển trầm cảm và sợ té ngã (fear of falling), khiến họ hạn chế vận động và cuộc sống trở nên khó khăn hơn [3]. Điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ các vấn đề sức khỏe khác.

4. Biến chứng do bất động

Khi phải nằm bất động lâu, người cao tuổi dễ gặp phải các biến chứng như viêm phổi, huyết khối tĩnh mạch sâu, và loét tì đè. Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Nhân Dân 115 TP.HCM, khoảng 25% người cao tuổi nhập viện do các biến chứng từ việc bất động lâu ngày sau khi ngã [4].

III – Đối tượng có nguy cơ

Một số nhóm người cao tuổi có nguy cơ té ngã cao hơn so với những người khác. Các yếu tố sau đây làm tăng khả năng gặp phải tai nạn té ngã

1. Người mắc bệnh lý nền

Các bệnh như loãng xương, tăng huyết áp, đái tháo đường, và bệnh tim mạch làm giảm khả năng thăng bằng và dễ dẫn đến té ngã. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh lý nền có nguy cơ té ngã cao gấp 3 lần người khỏe mạnh [5].

2. Người có thị lực kém

Thị lực giảm sút khiến người cao tuổi khó quan sát, dễ trượt chân và gặp tai nạn. Theo nghiên cứu của Viện Mắt Trung ương, gần 30% người cao tuổi mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thể hoặc thoái hóa điểm vàng có nguy cơ ngã cao hơn so với người mắt khỏe mạnh [6].

3. Người sử dụng thuốc

Một số loại thuốc như thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, và thuốc huyết áp có thể gây chóng mặt và giảm khả năng phản xạ, làm tăng nguy cơ té ngã. Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Bạch Mai, việc sử dụng thuốc gây buồn ngủ có thể làm tăng nguy cơ té ngã lên đến 40% ở người cao tuổi [7].

4. Người ít vận động

Thiếu vận động khiến cơ bắp yếu đi và mất khả năng giữ thăng bằng. Theo khảo sát của Viện Dinh Dưỡng Quốc gia, những người cao tuổi không tập thể dục đều đặn có nguy cơ té ngã cao gấp đôi so với người vận động thường xuyên [8].

IV – Cách khắc phục

Té ngã có thể phòng ngừa được nếu chúng ta áp dụng các biện pháp sau

1. Tăng cường vận động và tập luyện

Các bài tập thăng bằng, sức mạnh cơ bắp và linh hoạt là rất quan trọng đối với người cao tuổi. Các bài tập như yoga, tai chi, và đi bộ là những hoạt động hữu ích giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ té ngã.

2. Đảm bảo môi trường sống an toàn

Việc cải thiện môi trường sống trong nhà là điều cần thiết. Lắp đặt tay vịn, chiếu sáng tốt, và loại bỏ vật cản trên sàn nhà có thể giúp người cao tuổi di chuyển an toàn hơn. Theo nghiên cứu của Trung tâm Y tế Dự phòng TP.HCM, những thay đổi nhỏ trong môi trường sống có thể giảm nguy cơ té ngã lên đến 50% [9].

3. Tầm soát và điều trị các bệnh lý nền

Người cao tuổi cần được theo dõi sức khỏe định kỳ và điều trị các bệnh lý như loãng xương, tăng huyết áp và bệnh tim mạch. Việc điều chỉnh thuốc và kiểm soát các bệnh lý nền có thể giúp giảm nguy cơ té ngã.

4. Khám mắt định kỳ

Kiểm tra mắt định kỳ giúp người cao tuổi duy trì thị lực tốt và giảm nguy cơ té ngã do mất khả năng quan sát.

5. Giáo dục và nâng cao nhận thức

Tổ chức các chương trình giáo dục về phòng ngừa té ngã và nâng cao nhận thức cho người cao tuổi và gia đình sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này.

V – Kết luận

Té ngã là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng đối với người cao tuổi, có thể gây ra nhiều hậu quả lâu dài không chỉ về thể chất mà còn về tâm lý. Tuy nhiên, với những biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe hợp lý, chúng ta có thể giảm thiểu được nguy cơ và tác hại của té ngã. Bảo vệ người cao tuổi chính là bảo vệ một phần quý giá trong gia đình, giúp họ sống khỏe mạnh và an toàn hơn.

Nguồn tài liệu tham khảo

Bệnh viện Đại học Y Hà Nội – Chấn thương sọ não ở người cao tuổi.
Bệnh viện Chợ Rẫy – Tình hình gãy xương ở người cao tuổi tại TP.HCM.
Viện Lão khoa Quốc gia – Tác động của té ngã đối với tâm lý người cao tuổi.
Bệnh viện Nhân Dân 115 TP.HCM – Biến chứng từ bất động sau té ngã ở người cao tuổi.
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 – Nguy cơ té ngã ở người cao tuổi mắc bệnh lý nền.
Viện Mắt Trung ương – Tỷ lệ người cao tuổi bị suy giảm thị lực và nguy cơ té ngã.
Bệnh viện Bạch Mai – Tác động của thuốc an thần đối với người cao tuổi.
Viện Dinh Dưỡng Quốc gia – Tập luyện thể thao và sức khỏe người cao tuổi.
Trung tâm Y tế Dự phòng TP.HCM – Cải thiện môi trường sống và phòng ngừa té ngã.