Tác động của khói bụi xe cộ lên sức khỏe cộng đồng

1.Giới thiệu

Trong xã hội hiện đại, khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ và giao thông trở nên nhộn nhịp, một vấn đề đáng lo ngại đã xuất hiện, đó chính là ô nhiễm không khí từ các phương tiện giao thông. Khói bụi từ các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch không chỉ là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe con người, làm gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh về hô hấp, tim mạch, thậm chí là ung thư. Những nguy cơ này ngày càng rõ ràng, đặc biệt là ở các thành phố đông đúc, nơi mật độ phương tiện giao thông dày đặc.

2.Khói bụi xe cộ và các chất ô nhiễm chính

Khói bụi từ các phương tiện giao thông là sự kết hợp của nhiều chất ô nhiễm nguy hiểm. Các hạt bụi mịn (PM2.5 và PM10) là một trong những tác nhân chính gây hại cho sức khỏe con người. Bụi mịn, với kích thước nhỏ bé nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể dễ dàng xâm nhập vào sâu trong phổi, gây ra các bệnh lý hô hấp như viêm phổi, hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Hơn nữa, những hạt bụi này có thể đi vào máu, gây ra những tác động xấu đến hệ tim mạch [1].

Bên cạnh đó, các chất khí độc hại như carbon monoxide (CO), oxit nitơ (NOx), hydrocarbon chưa cháy (HC) và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) cũng tồn tại trong khói xe. CO là một khí độc không màu, không mùi, có thể gây ngộ độc cấp tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khiến cơ thể thiếu oxy và có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời [2]. Các oxit nitơ (NOx) không chỉ gây viêm nhiễm đường hô hấp mà còn là tác nhân gây nên các vấn đề về tim mạch. Hydrocarbon chưa cháy, bao gồm các hợp chất gây ung thư như benzen, toluen, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiếp xúc lâu dài với chúng [3].

3.Tác động ngắn hạn và dài hạn lên sức khỏe

Tác động của khói bụi xe cộ không chỉ thể hiện qua các vấn đề sức khỏe ngắn hạn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài. Trong ngắn hạn, khói bụi có thể gây ra các triệu chứng như ho, khó thở, tức ngực, viêm mũi, viêm họng, và tăng mức độ của bệnh hen suyễn ở những người có sẵn vấn đề về hô hấp. Nhiều người sống trong các khu vực ô nhiễm giao thông có thể cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt do ảnh hưởng của các chất độc hại trong không khí [4].

Tác động dài hạn của ô nhiễm không khí từ giao thông thậm chí còn nguy hiểm hơn. Các chất ô nhiễm như bụi mịn và khí độc có thể tích tụ trong cơ thể qua thời gian, dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), ung thư phổi, bệnh tim mạch và đột quỵ. Theo các nghiên cứu, những người sống lâu dài trong môi trường ô nhiễm khói bụi từ phương tiện giao thông có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với những người sống ở khu vực sạch sẽ hơn [5]. Thêm vào đó, khói bụi còn tác động xấu đến hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ dàng bị nhiễm bệnh hơn [6].

4.Nhóm người dễ bị tổn thương

Không phải ai cũng bị ảnh hưởng giống nhau bởi ô nhiễm không khí. Những người dễ bị tổn thương nhất là trẻ em, người già và những người mắc bệnh lý mãn tính. Trẻ em, với hệ hô hấp chưa phát triển đầy đủ, dễ bị tổn thương hơn khi hít phải khói bụi. Các vấn đề về phát triển phổi, bệnh hen suyễn, và các bệnh hô hấp khác thường gặp ở trẻ em sống trong môi trường ô nhiễm. Người già, với sức khỏe yếu và hệ miễn dịch suy giảm, cũng dễ gặp phải các vấn đề về tim mạch và hô hấp do tiếp xúc lâu dài với khói bụi [7].

Phụ nữ mang thai cũng là nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phụ nữ mang thai sống trong khu vực ô nhiễm có thể sinh con non, trẻ sơ sinh có cân nặng thấp, hoặc gặp phải các vấn đề phát triển sau này. Điều này càng chứng tỏ sự nguy hiểm của ô nhiễm khói bụi đối với thế hệ tương lai [8].

5.Giải pháp giảm thiểu tác động của ô nhiễm khói bụi xe cộ

Để giảm thiểu tác động của khói bụi xe cộ, cần thực hiện một số giải pháp quan trọng. Đầu tiên, việc cải thiện công nghệ phương tiện giao thông là điều cần thiết. Việc sử dụng các phương tiện giao thông xanh, như xe điện hoặc xe sử dụng năng lượng tái tạo, có thể giúp giảm thiểu lượng khí thải ra môi trường. Chính phủ cũng nên thực hiện các quy định nghiêm ngặt về kiểm tra khí thải của các phương tiện giao thông, hạn chế việc sử dụng các phương tiện cũ kỹ và ô nhiễm [9].

Bên cạnh đó, việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông công cộng là một giải pháp quan trọng. Việc khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ hoặc đi xe đạp sẽ góp phần giảm thiểu lượng xe cá nhân lưu thông trên đường, từ đó giảm thiểu ô nhiễm không khí [10].

Ngoài ra, giáo dục cộng đồng về tác hại của ô nhiễm không khí và khuyến khích các hành động bảo vệ sức khỏe cũng là một phần không thể thiếu trong chiến lược giảm ô nhiễm.

6.Kết luận

Tác động của khói bụi xe cộ lên sức khỏe con người là một vấn đề nghiêm trọng không thể xem nhẹ. Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe ngắn hạn mà còn là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý mãn tính, nguy hiểm đến tính mạng. Chính vì vậy, việc giảm thiểu ô nhiễm từ phương tiện giao thông không chỉ cần sự nỗ lực của các cơ quan chức năng mà còn cần sự chung tay của cộng đồng để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống cho tất cả chúng ta.

Tài liệu tham khảo

[1] World Health Organization (WHO). (2018). Ambient (outdoor) air pollution. Global Health Observatory (GHO) data.

[2] U.S. Environmental Protection Agency (EPA). (2020). Carbon monoxide’s effects on health. EPA Air Quality Index.

[3] National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (2016). Hazardous substances. Toxicology of hydrocarbons.

[4] Health Effects Institute. (2019). State of Global Air 2019. Health Effects Institute Report.

[5] Miller, K. A., Siscovick, D. S., Sheppard, L., et al. (2007). Long-term exposure to air pollution and incidence of cardiovascular events in women. New England Journal of Medicine, 356(5), 447-458.

[6] Pope, C. A., & Dockery, D. W. (2006). Health effects of fine particulate air pollution: Lines that connect. Journal of Air & Waste Management Association, 56(6), 709-742.

[7] Gouveia, N., & Fletcher, T. (2000). Time series analysis of air pollution and mortality: Effects by cause, age, and socioeconomic status. Occupational and Environmental Medicine, 57(10), 704-710.

[8] Glinianaia, S. V., Rankin, J., & Bell, R. (2004). Maternal exposure to ambient air pollution and fetal growth: A systematic review. Occupational and Environmental Medicine, 61(9), 702-712.

[9] European Environment Agency (EEA). (2019). Air quality in Europe – 2019 report. EEA Report No 10/2019.

[10] United Nations Environment Programme (UNEP). (2020). Sustainable transport and air quality. UNEP Transport and Environment Program. Retrieved from

Nguồn ảnh: Báo tuổi trẻ