COVID-19] Vaccine COVID-19 của AstraZeneca được cho phép tiếp tục sử dụng

Sản phẩm vaccine COVID-19 của công ty AstraZeneca liên kết với đại học Oxford của Anh đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp ở châu Âu vào hồi cuối tháng 1 năm nay và đã được chích ngừa cho khoảng 20 triệu người tính đến ngày 16 tháng 3. Các nhà chức trách nhận được thông báo về 7 trường hợp đông máu trong nhiều mạch máu (Disseminated Intravascular Coagulation, DIC) và 18 trường hợp máu đông trong mạch máu não (Cerebral Venous Sinus Thrombosis, CVST). Điều này đã làm dấy lên những lo ngại về độ an toàn của vaccine, dẫn đến việc khoảng 20 nước châu Âu và một số nước khác tạm dừng sử dụng vaccine này để chờ kết quả điều tra.

Hôm nay, Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (European Medicines Agency) đã công bố kết quả sơ khởi trong việc điều tra là:

• Lợi ích của vaccine trong việc chống lại mối đe dọa lớn của COVID-19 cao hơn nguy cơ tác dụng phụ rất nhiều. (bản thân bệnh COVID-19 cũng gây ra các vấn đề về đông máu và có thể gây tử vong).

• Vaccine cho thấy không liên quan đến việc tăng nguy cơ đông máu trên tổng thể những người nhận vaccine.

• Không có bằng chứng về lỗi sản phẩm trong các lô vaccine hoặc các địa điểm sản xuất vaccine.

• Tuy nhiên, vaccine có thể liên quan đến những trường hợp “rất hiếm” tạo cục máu đông liên quan đến hiện tượng giảm tiểu cầu (thrombocytopenia), bao gồm cả những trường hợp “hiếm gặp” tạo cục máu đông trong mạch máu não.

Tổ chức y tế thế giới (WHO) cũng đưa ra nhận định rằng “Việc chủng ngừa COVID-19 sẽ không làm giảm bệnh tật hoặc tử vong do các nguyên nhân khác. Các hiện tượng huyết khối làm tắc mạch máu được biết là xảy ra thường xuyên. Huyết khối tĩnh mạch là bệnh tim mạch phổ biến thứ ba trên toàn cầu.” (Vaccination against COVID-19 will not reduce illness or deaths from other causes. Thromboembolic events are known to occur frequently. Venous thromboembolism is the third most common cardiovascular disease globally).

Tóm lại, các thông tin đưa ra của các tổ chức y tế là không tìm thấy mối liên quan của vaccine đến sự tăng nguy cơ rối loạn đông máu tổng thể nhưng không bác bỏ hoàn toàn việc liên quan đến một số trường hợp “rất hiếm” gặp! Hầu hết các trường được báo cáo đều ở phụ nữ dưới 55 tuổi. Do vậy, họ đưa ra khuyến cáo bổ sung khi chích vaccine này là mọi người cần chú ý đến các triệu chứng nếu xảy ra sau khi chích như liệt kê phía dưới, nếu xảy ra cần tìm sự hỗ trợ y tế ngay:

• Khó thở,

• Đau ở ngực hoặc dạ dày,

• Sưng hoặc lạnh ở cánh tay hoặc chân,

• Nhức đầu nghiêm trọng hoặc bị mờ mắt sau khi tiêm chủng,

• Chảy máu dai dẳng,

• Nhiều vết bầm tím nhỏ, đốm đỏ hoặc tía, hoặc chảy máu dưới da.

Các thông báo từ các tổ chức y tế như trên đã khiến nhiều nước lên kế hoạch tiếp tục sử dụng vaccine này để chích ngừa ngay. Trong đó Ý, Pháp, Đức và một số quốc gia khác sẽ bắt đầu chích lại từ ngày mai (thứ Sáu). Bồ Đào Nha sẽ tiếp tục vào thứ Hai, Tây Ban Nha và Hà Lan vào tuần tới, trong khi cơ quan y tế công cộng của Thụy Điển cho biết sẽ mất “vài ngày” để quyết định.

Tính đến ngày 17 tháng 3, Việt Nam đã chích ngừa cho hơn 20 ngàn người vaccine của AstraZeneca và chưa ghi nhận ca nào xảy ra hiện tượng đông máu bất thường, tuy có một số trường hợp có phản ứng phụ nặng và cần phải được điều trị tại bệnh viện.

Theo như mình đánh giá thì tính “an toàn” của vaccine này vẫn trong ngưỡng chấp nhận được và các bạn không cần phải quá lo ngại khi được chích vaccine này. Do mục đích chính của chích vaccine là đưa “một phần nhỏ vô hại” của virus vào cơ thể để huấn luyện các tế bào miễn dịch nhận biết tác nhân gây bệnh, nên các phản ứng phụ khi như mệt mỏi, sốt nhẹ, nhức đầu, uể oải, v.v… là những điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, vì lý do an toàn thì việc theo dõi các triệu chứng “nặng” có thể xảy ra mặc dù là “rất hiếm” (tỉ lệ xảy ra cỡ dưới vài phần triệu) như mình nói trong bài cũng nên được quan tâm để kịp thời xử lý.

Hy vọng các bạn an tâm hơn trong việc chích ngừa vaccine COVID-19 vì đây là lối ra an toàn cho con người trong đại dịch này.

TS. Nguyễn Hồng Vũ,

Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA

Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím