Vai trò của vitamin K trong quá trình đông máu

Vitamin K là 1 loại vitamin tan trong dầu mỡ( có 4 loại vitamin tan trong dầu mỡ là A, D, E, K) Vitamin K là tên gọi chung vì có nhiều loại vitamin K, trong đó chủ yếu là vitamin K1, K2, K3

Vitamin K1- phytomenadion có ở động vật( thịt, cá) có ở thực vật( cà chua, bắp cải)

Vitamin K2- menaquinon do các loại Vk có ích ở ruột già tạo ra

Vitamin K3- menadion do con người tổng hợp và tạo ra làm thuốc do vậy độc tính của nó cũng lớn hơn so với K1, K2

*Vai trò của vitamin K trong quá trình đông máu :

• Qúa trình đông máu là gì?

Khi mạch máu bị vỡ, máu trong lòng mạch sẽ tuôn ra ngoài khi bạn bị mất máu. Khi đó cơ thể bạn sẽ kích hoạt quá trình đông máu tạo ra cục máu đông bịt kín chỗ vỡ lại để bạn không bị mất máu nữa

Các giai đoạn của quá trình đông máu :

1. Hình thành phức hợp men prothrombinase
2. Thành lập thrombin
3. Thành lập fibrin

Qúa trình này có sự tham gia của 12 yếu tố đông máu và tiểu cầu

• Vai trò của vitamin K trong quá trình đông máu

Vitamin K không tham gia trực tiếp vào quá trình đông máu nhưng nó tham gia vào quá trình tổng hợp nên 4 yếu tố đông máu II, VII, IX, X ở gan

Cơ chế: Vitamin K sẽ hoạt hóa các yếu tố đông máu bằng cách chuyển gốc glutamin thành gammacarboxy glutaminic. Như vậy nó có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu, thiếu nó máu sẽ k đông lại được

Vitamin K luôn được tổng hợp bởi vi khuẩn trong đường ruột nên hiếm khi xảy ra tình trạng thiếu vitamin K ở người bình thường ngoại trừ:

*Nguyên nhân dẫn đến thiếu K

Thiếu vitamin K gây ra prothrombin huyết thấp. Gặp trong các hoàn cảnh sau:

• Trẻ còn bú: lúc ra đời, ruột không có vi khuẩn. Chỉ tới khi được 6 tháng thì vi khuẩn chí đường ruột mổi tổng hợp đủ lượng vitamin K. Do đó, nếu người mẹ bị thiếu vitamin K thì nguồn dự trữ của trẻ không đủ và trẻ có thể bị prothrombin huyết thấp.
• Bệnh gan-mật: Trong bệnh đường tiêu hóa, thiếu vitamin K thường xảy ra do sự hấp thụ chất béo kém. Một trong những nguyên nhân phổ biến của việc thiếu vitamin K là do gan không thể tiết mật vào đường tiêu hóa( xảy ra do tắc nghẽn ống mật hoặc do các bệnh về gan)  mật cần thiết cho sự hấp thu vitamin K tự nhiên (tan trong mỡ). Vàng da tắc mật có thể gây thiếu vitamin K và prothrombin huyết thấp. Trong suy gan nặng, prothrombin huyết thấp vừa do rối loạn hấp thu vitamin K, vừa do nhu mô gan tổng hợp không đủ prothrombin. Bởi vậy, vitamin K được tiêm vào bệnh nhân phẫu thuật bị bệnh gan hoặc tắc nghẽn ống mật trước khi thực hiện thủ thuật. Thông thường nếu vitamin K được cung cấp cho bệnh nhân bị thiếu 4 đến 8 giờ trước phẫu thuật và các tế bào nhu mô gan có ít nhất một nửa chức năng hoạt đông bình thường, các yếu tố đông máu sẽ được tạo ra để ngăn máu chảy quá mức trong quá trình phẫu thuật
Advertisement

• Bệnh đường ruột: phân mỡ, viêm đại tràng loét, lỗ rò dạ dày-đại tràng, các bệnh gây rối loạn hấp thu mỡ.
• Điều trị kháng sinh hoặc sulfamid kéo dài: làm rối loạn vi khuẩn chí đường ruột và nếu cung cấp vitamin K từ bên ngoài không đủ thì gây ra thiếu vitamin K.

*Dấu hiệu nhận biết khi thiếu Vitamin K

• Thiếu vitamin K thể hiện chủ yếu bằng triệu chứng dễ xuất huyết do prothrombin huyết thấp. Dễ chảy máu nặng thêm nếu dùng các thuốc ức chế tổng hợp prothrombin, nhất là các thuốc chống đông là dẫn xuất của coumarin(  chất cạnh tranh với vitamin K) và salicylat.
• Nhu cầu hàng ngày khoảng 1µg/kg. Khi thiếu hụt sẽ xuất hiện bầm máu dưới da, chảy máu đường tiêu hóa, răng miệng, đái ra máu, chảy máu trong sọ.

Nguồn:Guyton and Hall text book of Medical Physiology