Y khoa Diễn đàn Y khoa, y tế sức khoẻ, kiến thức lâm sàng, chẩn đoán và điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
Nghiên cứu mới cho thấy thuốc tiểu đường GLP-1RA và SGLT2i có thể giảm nguy cơ mắc Alzheimer, mở ra hy vọng cho người bệnh tiểu đường.
Mối liên hệ giữa thuốc chống tiểu đường và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer
- Nghiên cứu mới khám phá mối quan hệ giữa các loại thuốc tiểu đường cụ thể và bệnh sa sút trí tuệ.
- Dữ liệu từ hơn 92.000 người mắc tiểu đường type 2 đã được sử dụng.
- Các nhà khoa học phát hiện ra rằng hai loại thuốc có thể làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển bệnh sa sút trí tuệ trong suốt cuộc đời.
Nghiên cứu mới được công bố trong JAMA Neurology đã chỉ ra rằng những người mắc tiểu đường type 2 sử dụng hai loại thuốc chống tiểu đường phổ biến có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và các loại bệnh sa sút trí tuệ khác thấp hơn.
Cụ thể, thuốc GLP-1RA được liên kết với nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ thấp hơn 33%, trong khi thuốc SGLT2i liên quan đến nguy cơ thấp hơn 43%. Các loại thuốc tiểu đường khác không có sự thay đổi về nguy cơ.
Tình trạng bệnh sa sút trí tuệ và thách thức trong nghiên cứu
Khi độ tuổi trung bình của dân số ngày càng gia tăng, số lượng ca mắc bệnh sa sút trí tuệ cũng tăng theo. Mặc dù đã có nhiều thập kỷ nghiên cứu sâu rộng, nhưng hiện vẫn chưa tìm được phương pháp điều trị triệt để. Một số phương pháp điều trị có thể làm chậm tiến triển của bệnh, nhưng chúng ta vẫn chưa đạt được bước đột phá nào.
Thêm vào đó, nếu một loại thuốc hiệu quả được phát hiện, sẽ cần nhiều năm để xây dựng cơ sở bằng chứng đủ mạnh và hàng triệu đô la để đưa nó ra thị trường.
Vì lý do này, một số nhà nghiên cứu đang tập trung vào các loại thuốc hiện có. Nếu họ có thể xác định một loại thuốc đã được sử dụng rộng rãi và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ, con đường đến với sự sẵn có rộng rãi sẽ ngắn hơn nhiều.
Có thể thuốc chống tiểu đường làm giảm nguy cơ sa sút trí tuệ?
Điều này đặt ra một câu hỏi thú vị: Nếu một loại thuốc làm giảm tác động của bệnh tiểu đường type 2, liệu nó có thể cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ không? Các nhà khoa học đã điều tra câu hỏi này và một số bằng chứng cho thấy thuốc tiểu đường có thể giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ.
Tuy nhiên, như các tác giả của nghiên cứu mới nhất đã giải thích, chúng ta cần nhiều bằng chứng hơn. Để xây dựng bức tranh rõ ràng nhất cho đến nay, họ đã sử dụng “phương pháp tiếp cận nghiêm ngặt hơn và điều chỉnh mạnh mẽ cho các yếu tố gây nhiễu.”
Phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu
Để điều tra, các nhà khoa học đã truy cập dữ liệu từ Florida, Georgia và Alabama, với tổng cộng 92.160 người từ 50 tuổi trở lên mắc tiểu đường type 2.
Họ tập trung vào ba so sánh:
- GLP-1RA so với các loại thuốc hạ glucose khác
- SGLT2i so với các loại thuốc hạ glucose khác
- GLP-1RA so với SGLT2i.
Các nhà khoa học kết luận rằng GLP-1RAs và SGLT2is có liên quan đến việc giảm nguy cơ phát triển bệnh sa sút trí tuệ so với các loại thuốc tiểu đường khác.
Phân tích và ý kiến từ chuyên gia
“Việc sử dụng GLP-1RA có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh [sa sút trí tuệ] thấp hơn 33%, trong khi việc sử dụng SGLT2i có liên quan đến nguy cơ thấp hơn 43% so với các loại thuốc [hạ glucose] khác,” các tác giả cho biết.
Medical News Today đã liên hệ với William Kapp, MD, một chuyên gia về tuổi thọ và Giám đốc điều hành của Fountain Life, người không tham gia vào nghiên cứu này.
Kapp chia sẻ suy nghĩ của mình về các phát hiện, nói rằng:
“Kết quả không làm tôi ngạc nhiên – nhưng chúng đã củng cố thêm cho những gì chúng tôi đã quan sát. Não và cơ thể không lão hóa một cách riêng biệt. Các vấn đề chuyển hóa như kháng insulin liên quan đến viêm, stress oxy hóa và thay đổi lưu thông máu – tất cả đều ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ.”
Cơ chế tiềm năng của thuốc GLP-1RA và SGLT2i
Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác cách mà GLP-1RA và SGLT2i có thể giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ ở những người mắc tiểu đường type 2, nhưng các tác giả đã gợi ý một số cơ chế tiềm năng.
Chẳng hạn, GLP-1RAs đã được chứng minh là:
Tương tự, SGLT2is có thể bảo vệ não bằng cách:
Các nhà khoa học cũng giải thích rằng cả hai loại thuốc đều liên quan đến việc cải thiện sức khỏe chuyển hóa và mạch máu, cả hai đều có thể hỗ trợ chức năng não khỏe mạnh.
Thêm vào đó, có một số bằng chứng cho thấy các loại thuốc này có thể giảm mức độ của protein amyloid-beta và tau trong não – những dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer.
Thách thức và kết luận từ nghiên cứu
Nghiên cứu này, phân tích dữ liệu từ gần 100.000 người, được hỗ trợ bởi một số nghiên cứu trước đó. Tuy nhiên, một bài báo được công bố trong cùng một tạp chí và vào cùng một ngày đã đặt ra một chút nghi ngờ về kết quả.
Bài báo này, cũng được công bố trong JAMA Neurology, là một đánh giá hệ thống và phân tích tổng hợp của 26 thử nghiệm lâm sàng với dữ liệu từ 164.531 người tham gia.
Theo các tác giả, “liệu pháp hạ glucose với GLP1-RAs, nhưng không phải SGLT2is, có liên quan đến sự giảm đáng kể về sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức.”
Vì vậy, kết luận của họ về GLP1-RAs tương tự như bài báo gốc, nhưng họ không tìm thấy hiệu ứng tương tự cho SGLT2is. Điều này có thể do thời gian theo dõi ngắn. Thời gian theo dõi trung bình trong phân tích tổng hợp và trong nghiên cứu gốc đều dưới 5 năm.
Bởi vì bệnh sa sút trí tuệ thường phát triển trong nhiều năm, thời gian này có thể không đủ.
“Vẫn còn quá sớm, và chúng tôi vẫn chưa thấy tất cả các dữ liệu dài hạn,” Kapp cho biết. “Nhưng điều chúng tôi thấy là việc điều chỉnh insulin và viêm có thể cũng làm chậm lại một số thay đổi ở não liên quan đến bệnh sa sút trí tuệ.”
Các nghiên cứu tiếp theo và câu hỏi mở
Câu hỏi tiếp theo là: Liệu những loại thuốc này có giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ ở những người không mắc tiểu đường không?
“Nếu lợi ích đến từ việc giảm kháng insulin hoặc viêm, có thể những loại thuốc này có thể có lợi cho những người không mắc tiểu đường,” Kapp nói trước khi đưa ra một số cảnh báo.
“Chỉ vì một thứ có lợi cho một nhóm không có nghĩa là nó cũng tốt cho những nhóm khác. Và luôn có nguy cơ khi sử dụng lâu dài,” ông cảnh báo.
Hiện tại, câu trả lời vẫn chưa rõ ràng. Có thể chúng ta sẽ phải chờ đợi các nghiên cứu dài hạn hơn trước khi có thể đưa ra kết luận vững chắc. Dù vậy, có vẻ như ngày càng có nhiều khả năng rằng GLP1-RAs có thể giảm nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ cho những người mắc tiểu đường type 2, đây chắc chắn là một phát hiện tích cực.
Nguồn thông tin được tham khảo từ: Alzheimer’s risk significantly lower for semaglutide, SGLT2 drug users
Nội dung được biên tập bởi: ykhoa.org
