Phân biệt Thực phẩm chức năng, Thực phẩm bảo vệ sức khỏe và Thuốc

[Có thể bạn sẽ nhầm giữa Thực phẩm chức năng và Thực phẩm bảo vệ sức khỏe]

Mặc dù có một số điểm chung như giúp cải thiện sức khỏe, nhưng Thực phẩm chức năng (TPCN), Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) và Thuốc lại có nhiều sự khác biệt rõ rệt về khái niệm, nguồn gốc, hàm lượng, cách dùng và cơ chế tác động. Dưới đây là sự phân biệt chi tiết:

1. Khái niệm

• Thực phẩm chức năng (TPCN): Là các sản phẩm bổ sung dưỡng chất để hỗ trợ và cải thiện sức khỏe, không có tác dụng chữa bệnh. TPCN thường được sản xuất dưới dạng viên, bột, nước hoặc dạng khác.

• Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK): Là thực phẩm có công dụng bảo vệ sức khỏe, giúp ngăn ngừa bệnh tật và hỗ trợ cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể, nhưng không có chức năng chữa bệnh.

• Thuốc: Là sản phẩm đã được nghiên cứu và kiểm tra lâm sàng để phòng ngừa, điều trị hoặc làm giảm triệu chứng bệnh. Thuốc có tác dụng chữa bệnh và có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cơ thể.

2. Nguồn gốc

• TPCN và TPBVSK: Thường có nguồn gốc từ tự nhiên, bao gồm thảo dược, vitamin, khoáng chất hoặc các thành phần dinh dưỡng khác. Các thành phần này có thể được chiết xuất từ thực phẩm tự nhiên hoặc tổng hợp.

• Thuốc: Có thể có nguồn gốc từ tự nhiên (như thảo dược) hoặc tổng hợp từ hóa học trong phòng thí nghiệm. Thuốc thường được nghiên cứu và thử nghiệm kỹ lưỡng qua các giai đoạn lâm sàng trước khi được đưa ra sử dụng.

3. Hàm lượng

• TPCN: Thường có ít nhất một trong các thành phần có RNI (Lượng dinh dưỡng khuyến nghị) đạt hoặc vượt 15%. Điều này có nghĩa là TPCN cung cấp một phần quan trọng dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, giúp bổ sung các chất dinh dưỡng thiếu hụt trong chế độ ăn mà không gây ra tác dụng phụ.

• TPBVSK: Có ít nhất một trong các thành phần có RNI đạt hoặc vượt 10%. TPBVSK có thể có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn so với TPCN, giúp hỗ trợ sức khỏe trong việc phòng ngừa hoặc bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố gây bệnh, nhưng vẫn không thay thế thuốc chữa bệnh.

• Thuốc: Hàm lượng dược chất trong thuốc được thiết kế để điều trị bệnh lý cụ thể. Không bị giới hạn bởi RNI, thuốc có thể chứa các thành phần hoạt chất với hàm lượng cao hơn để đạt hiệu quả điều trị, và được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo tác dụng chữa bệnh.

4. Cách dùng

• TPCN: Được sử dụng như một phần bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày để nâng cao sức khỏe tổng thể. Nó không có chỉ định điều trị cụ thể và thường không thay thế cho một chế độ ăn uống cân bằng.

• TPBVSK: Có thể được sử dụng giống như TPCN nhưng có tác dụng bảo vệ hoặc hỗ trợ trong một số vấn đề sức khỏe cụ thể. Tuy nhiên, TPBVSK không thay thế thuốc điều trị.

• Thuốc: Được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để điều trị hoặc giảm triệu chứng bệnh lý. Thuốc có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng cách, do đó cần có sự giám sát chặt chẽ khi dùng.

5. Cơ chế tác động

• TPCN: Tác động chủ yếu vào việc bổ sung các dưỡng chất thiếu hụt trong cơ thể hoặc hỗ trợ sức khỏe tổng thể. TPCN không có tác dụng trực tiếp đối với các bệnh lý cụ thể.

• TPBVSK: Có thể tác động bảo vệ cơ thể khỏi các yếu tố gây hại hoặc hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật, tuy nhiên không thể thay thế thuốc trong việc điều trị các bệnh lý nghiêm trọng.

• Thuốc: Tác động trực tiếp vào bệnh lý, có thể điều trị triệu chứng hoặc chữa bệnh. Thuốc thường có tác dụng mạnh mẽ và cần được sử dụng đúng theo chỉ định y tế.

Tài liệu tham khảo:

1. Thông tư 08/2004/TT-BYT về Hướng dẫn việc quản lý các sản phẩm thực phẩm chức năng.

2. Thực phẩm chức năng – Tran Dang – P1-45-87. Chương 4 – Định nghĩa, công bố, phân loại, phân biệt và lịch sử phát triển của thực phẩm chức năng