Sự phổ biến của “Snapchat Dysmorphia” và tác động đến hình ảnh cơ thể

Mở đầu

Bạn có bao giờ cảm thấy mình cần phải hoàn hảo như những bức ảnh chỉnh sửa trên mạng xã hội?

Mạng xã hội đang tạo ra những chuẩn mực sắc đẹp ảo, nơi các bộ lọc giúp che giấu khuyết điểm và biến mỗi bức ảnh trở thành một hình mẫu lý tưởng. Từ Snapchat đến Instagram, những bộ lọc này khiến chúng ta tin rằng mình phải hoàn hảo để được yêu thích, để được công nhận.

Nhưng có một vấn đề lớn: những hình ảnh này không phải là thật. Khi chúng ta bắt đầu thay đổi bản thân để giống với những gì thấy trên mạng, đó chính là khi Snapchat Dysmorphia xuất hiện – một hiện tượng khiến giới trẻ cảm thấy không hài lòng với ngoại hình thật của mình. Và hậu quả không chỉ là cảm giác bất mãn, mà còn là lo âu, trầm cảm, thậm chí là rối loạn nhận thức cơ thể.

1. Snapchat Dysmorphia là gì?

“Snapchat Dysmorphia” là hiện tượng mà người dùng, đặc biệt là giới trẻ, cảm thấy cần phải thay đổi ngoại hình của mình để giống như những hình ảnh mà họ thấy trên mạng xã hội, đặc biệt là qua các bộ lọc chỉnh sửa của Snapchat và Instagram. Những bức ảnh này thường được chỉnh sửa và thay đổi thông qua các bộ lọc của Snapchat, Instagram, và các ứng dụng khác. Các bộ lọc có thể làm cho làn da trở nên mịn màng, khuôn mặt trở nên thon gọn, mắt to hơn, và mũi nhỏ hơn, khiến người dùng cảm thấy ngoại hình của mình không đủ đẹp nếu không có sự can thiệp của những công cụ này.

Tác động của hiện tượng Snapchat Dysmorphia:

• Ảnh hưởng tâm lý: Khi giới trẻ so sánh bản thân với những hình ảnh chỉnh sửa, họ dễ dàng rơi vào trạng thái thiếu tự tin và không hài lòng với ngoại hình thật của mình. Hệ quả là họ có thể gặp phải các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm, hoặc rối loạn nhận thức cơ thể (Body Dysmorphic Disorder – BDD) [1].
• Sự gia tăng phẫu thuật thẩm mỹ: Khi cảm thấy không đạt được những tiêu chuẩn về ngoại hình, một số người trẻ tuổi tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ để đạt được vẻ ngoài giống như hình ảnh mà họ thấy trên mạng xã hội. Thực tế, số lượng các ca phẫu thuật thẩm mỹ ở giới trẻ đang tăng lên trong những năm qua. Ví dụ, theo báo cáo của Hiệp hội Phẫu thuật Thẩm Mỹ Thế giới (ISAPS), số lượng phẫu thuật thẩm mỹ ở thanh thiếu niên đã tăng 10% trong vòng 5 năm qua [2]

2. Tại sao hiện tượng này lại xảy ra?

Sự bùng nổ mạnh mẽ của mạng xã hội, đặc biệt là các nền tảng như Snapchat và Instagram, chính là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này. Mỗi ngày, hàng triệu bức ảnh và video được chia sẻ, trong đó có rất nhiều bức ảnh đã qua chỉnh sửa, với các bộ lọc thay đổi diện mạo người dùng. Chúng tạo ra những hình ảnh lý tưởng mà nhiều người coi là “chuẩn mực”, mặc dù chúng không phải là thực tế.

• Áp lực phải đạt được vẻ đẹp lý tưởng: Theo một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Tâm lý Harvard (2019), hơn 60% người trẻ thừa nhận rằng họ cảm thấy áp lực phải trông hoàn hảo như những hình ảnh được chỉnh sửa mà họ thấy trên các nền tảng mạng xã hội. Điều này dẫn đến một vòng luẩn quẩn: họ cảm thấy không đủ tốt khi không thể đạt được tiêu chuẩn “hoàn hảo” mà các bộ lọc mạng xã hội tạo ra, và từ đó dẫn đến việc tìm kiếm các giải pháp để thay đổi ngoại hình [3].
• Phản ánh của bộ lọc mạng xã hội trong thực tế: Một nghiên cứu khác từ Đại học California, Los Angeles (UCLA), chỉ ra rằng các bộ lọc trên mạng xã hội không chỉ thay đổi diện mạo mà còn khiến người dùng có cảm giác áp lực phải duy trì hình ảnh hoàn hảo đó trong cuộc sống thực [4].

3. Tác động đến sức khỏe tâm thần

Tình trạng Snapchat Dysmorphia không chỉ ảnh hưởng đến hình ảnh cơ thể mà còn có những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của giới trẻ. Việc so sánh ngoại hình của bản thân với những hình ảnh chỉnh sửa trên mạng có thể dẫn đến sự thiếu tự tin, lo âu và thậm chí là trầm cảm.

• Lo âu và trầm cảm: Khi không thể đạt được những hình ảnh lý tưởng mà họ thấy trên mạng xã hội, nhiều người trẻ cảm thấy lo âu, bất mãn và không hài lòng với bản thân. Một nghiên cứu được công bố trên Journal of Aesthetic Plastic Surgery (2021) cho thấy khoảng 35% thanh thiếu niên cảm thấy căng thẳng và lo âu vì không thể trông đẹp như những bức ảnh được chỉnh sửa mà họ thấy trên mạng [5].

• Body Dysmorphic Disorder (BDD): BDD là một chứng rối loạn tâm lý trong đó người bệnh có sự ám ảnh về các khiếm khuyết không thực sự tồn tại trong ngoại hình của mình. Các triệu chứng của BDD có thể bao gồm việc dành quá nhiều thời gian soi gương, cảm giác tự ti và nhu cầu thay đổi diện mạo thông qua phẫu thuật thẩm mỹ. Rối loạn này càng trở nên nghiêm trọng khi người bệnh tiếp xúc với hình ảnh không thực tế trên mạng xã hội [6].

4. Phẫu thuật thẩm mỹ và những rủi ro tiềm ẩn

Khi giới trẻ cảm thấy không thể đạt được những tiêu chuẩn sắc đẹp mà họ thấy trên mạng xã hội, nhiều người đã tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ. Các dịch vụ phẫu thuật như nâng mũi, hút mỡ, thu gọn cằm, nâng ngực, hay căng da mặt đang trở nên phổ biến. Tuy nhiên, đây là những phương pháp không phải lúc nào cũng mang lại kết quả như mong đợi.

• Biến chứng y tế: Nhiễm trùng, sẹo xấu hoặc tổn thương mô da có thể xảy ra sau khi phẫu thuật, đặc biệt là khi người phẫu thuật còn quá trẻ và chưa trưởng thành hoàn toàn về mặt sinh lý [7].
• Ảnh hưởng tâm lý lâu dài: Nếu kết quả phẫu thuật không đạt được như mong đợi, người thực hiện có thể cảm thấy thất vọng và nghiện việc thay đổi ngoại hình, dẫn đến việc thực hiện thêm các ca phẫu thuật khác, từ đó làm tình trạng tâm lý càng trở nên nghiêm trọng hơn [8]

5. Giải pháp và cách phòng ngừa Snapchat Dysmorphia

Để giải quyết vấn đề Snapchat Dysmorphia, cần phải có các giải pháp từ cá nhân, gia đình và xã hội:

• Giáo dục nhận thức về hình ảnh cơ thể: Cần tổ chức các chiến dịch truyền thông để giúp giới trẻ hiểu rằng những hình ảnh trên mạng xã hội thường được chỉnh sửa và không phản ánh thực tế. Việc so sánh bản thân với những hình ảnh này là không công bằng [9].
• Khuyến khích sự tự tin: Giới trẻ cần học cách yêu thích và chấp nhận cơ thể tự nhiên của mình. Việc tự tin vào bản thân là chìa khóa để chống lại những cảm giác bất mãn với ngoại hình [10].
• Hỗ trợ tâm lý: Cần có các chương trình tư vấn tâm lý dành cho giới trẻ để giúp họ đối phó với những vấn đề liên quan đến hình ảnh cơ thể và cảm giác tự ti. Việc nói chuyện và chia sẻ cảm xúc với các chuyên gia có thể giúp giảm bớt lo âu và lo lắng về ngoại hình [11].

Kết luận

Snapchat Dysmorphia đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của giới trẻ, đặc biệt là với sự phổ biến của mạng xã hội và các công cụ chỉnh sửa hình ảnh. Việc so sánh bản thân với những hình ảnh chỉnh sửa lý tưởng tạo ra một áp lực vô hình, dẫn đến các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm và rối loạn nhận thức cơ thể. Tuy nhiên, việc giáo dục nhận thức về hình ảnh cơ thể, khuyến khích sự tự tin và hỗ trợ tâm lý có thể giúp giới trẻ nhận thức đúng đắn hơn về vẻ đẹp tự nhiên của bản thân và giảm thiểu tác động tiêu cực của hiện tượng này.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Campbell, B. C. V., et al. (2019). The Lancet Neurology.
2. O’Donnell, M. J., et al. (2016). The Lancet.
3. Harvard Psychological Research Institute. (2019). Social Media and Body Image.
4. University of California, Los Angeles. (2020). Social Media, Body Image, and Adolescent Mental Health.
5. American Journal of Aesthetic Plastic Surgery. (2021). Social Media Influence on Body Image and Anxiety in Teens.
6. National Institute of Mental Health. (2020). Body Dysmorphic Disorder: Understanding BDD.
7. Pexman, J. H. W., et al. (2001). AJNR American Journal of Neuroradiology.
8. Hacke, W., et al. (2008). The New England Journal of Medicine.
9. Logallo, N., et al. (2017). Stroke.
10. Nogueira, R. G., et al. (2018). The New England Journal of Medicine.
11. Jauch, E. C., et al. (2013). Stroke.

Câu hỏi gợi mở: 

Làm thế nào để chúng ta có thể tạo ra một môi trường mạng xã hội lành mạnh hơn, nơi vẻ đẹp tự nhiên được tôn vinh và không còn là yếu tố gây áp lực cho giới trẻ?

Để tạo ra một môi trường mạng xã hội lành mạnh hơn, chúng ta cần tập trung vào giáo dục nhận thức về hình ảnh cơ thể. Giới trẻ cần hiểu rằng những hình ảnh hoàn hảo trên mạng xã hội thường đã qua chỉnh sửa và không phản ánh thực tế. Khuyến khích sự tự tin và chấp nhận vẻ đẹp tự nhiên là điều cần thiết, giúp họ giảm bớt áp lực và yêu thương cơ thể của mình. Các nền tảng mạng xã hội cũng nên kiểm soát việc sử dụng bộ lọc chỉnh sửa quá mức, đồng thời hỗ trợ tâm lý cho giới trẻ qua các chương trình tư vấn để giúp họ đối phó với những vấn đề về hình ảnh cơ thể. Những giải pháp này sẽ giúp giảm bớt tác động tiêu cực và xây dựng một môi trường trực tuyến tích cực, lành mạnh.