[BDSI] VẢY PHẤN HỒNG – PITYRIASIS ROSEA (PR)

ICD-10: L42

Bản dịch sách: Fitzpatrick’s Color Atlas & Synopsis of Clinical Dermatology (Trang 122 – 124)

1. ĐẠI CƯƠNG

– Pityriasis rosea (PR) là một đợt phát ban cấp tính với hình thái đặc biệt và thường có một đợt tự giới hạn đặc trưng.

– Ban đầu, một thương tổn đơn lẻ (mảng “báo trước” – herald patch) phát triển, thường là trên thân mình; 1 hoặc 2 tuần sau, một đợt phát ban thứ cấp phát triển theo kiểu phân bố điển hình.

– Toàn bộ quá trình diễn ra tự nhiên trong 6 tuần

– Nguyên nhân hay gặp HHV-6, HHV-7

2. DỊCH TỄ HỌC VÀ NGUYÊN NHÂN

– Tuổi Khởi phát: 10–43 tuổi, nhưng hiếm khi xảy ra ở trẻ sơ sinh và người già. Mùa Xuân và mùa thu.

– Nguyên nhân: Có bằng chứng tốt cho thấy PR có liên quan đến việc tái hoạt HHV-7 hoặc HHV-6, hai β-herpesvirus có liên quan chặt chẽ với nhau.

3. LÂM SÀNG

– Thời gian phát triển thương tổn: Một mảng “báo trước” duy nhất; phát triển trong khoảng thời gian 1-2 tuần. Ngứa – không có (25%), nhẹ (50%), hoặc nặng (25%).

– Tổn thương da:

+ Mảng “báo trước” – Herald Patch: 80% bệnh nhân. Mảng hình tròn hoặc bầu dục, hơi nhô lên từ 2–5 cm, màu đỏ cá hồi, viền vảy ở ngoại vi; (Hình 7-1B).

+ Phát ban: Dát hoặc sẩn hồng ban, kích thuớc nhỏ và nhiều (Hình 7-1A). Màu hồng nhạt hoặc màu nâu xám. Hình bầu dục, rải rác, phân bố đặc trưng theo các đường cong của da kiểu “cây thông Noel” (Hình 7-1). Tổn thương thường giới hạn ở thân và các mặt gần của cánh tay và chân. Hiếm khi trên mặt.

+ Thương tổn không điển hình: Các tổn thương có thể chỉ xuất hiện trên mặt và cổ. Các mảng “báo trước” có thể không có, có thể là biểu hiện duy nhất của bệnh, hoặc có thể là nhiều mảng. Điều này thường là do kích ứng và đổ mồ hôi, thường là hậu quả của việc điều trị không đầy đủ (pityriasis rosea irritata).

4. GIẢI PHẪU BỆNH

– Không đặc hiệu, thượng bì á sừng đốm hoặc lan toả, lớp hạt mỏng hoặc không có, tăng gai nhe, xốp bào từng ổ, vi mụn nước. Lớp bì phù nề, hồng cầu thoát mạch, thâm nhiễm lympho, histiocyte, bạch cầu ái toan, đơn nhân quanh mạch máu

5. DIỄN TIẾN

– Bệnh thuyên giảm tự nhiên trong vòng 6-12 tuần hoặc ít hơn. Tái phát là không phổ biến

6. QUẢN LÝ

– Thuốc kháng histamine uống khi có triệu chứng và / hoặc thuốc bôi chống ngứa tại chỗ để giảm ngứa.

– Thuốc thoa Glucocorticoids tại chỗ. Có thể cải thiện bằng phương pháp chiếu tia UVB hoặc tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên nếu bắt đầu điều trị trong tuần đầu tiên sau khi phát ban. Điều trị ngắn hạn glucocorticoids toàn thân.