Nổi…da gà (Keratosis Pilaris)
======

Nổi mụn sần nhỏ như ..da gà (bệnh dày sừng nang lông, Keratosis Pilaris = KP) là bệnh lý khá thông dụng về da hay gặp ở thanh thiếu niên. Các mụn sừng này thường nổi ở cánh tay, đùi, hay mông. Các mụn sần này không ngứa, không đau, nhưng sần sùi như giấy nhám, và mọc trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm.

Các mụn sần thường mọc nhiều hơn vào mùa đông, khi làn da khô đi. Các mụn sừng này không dễ chữa và thường gây phiền toái cho các quý bệnh nhân khi phải mặc đồ hở tay. Tuy các mụn sừng này là vô hại, nhưng hình dáng và làn da sần sùi làm nhiều bệnh nhân mất tự tin khi mắc phải bệnh này. Bệnh này ảnh hưởng đến 80% thanh thiếu niên (1). Tin mừng là đa số các mụn sừng này thường biến mất khi bệnh nhân đến 30 tuổi.

# Lý do ?
Bệnh thường do lớp keratin (lớp sừng) tích tụ ở lỗ chân lông, khiến lỗ chân lông bị nghẽn, theo thời gian, tuyến nhờn bên dưới và lớp sừng ngày càng dày, tạo ra các mụn sần sùi. Các nghiên cứu cho thấy đây là bệnh có thể do di truyền (30-50% có tiền sử từ gia đình) và cũng có thể liên quan đến các bệnh tự miễn khác như bệnh vảy cá hay viêm da cơ địa. Da khô càng làm cho các mụn sần này tệ hại hơn.

# Chẩn đoán bệnh dễ dàng nhưng chữa trị rất khó
– Bệnh này chẩn đoán khá dễ. Hầu hết BS gia đình có thể chẩn đoán dựa vào hình ảnh và sờ vào các mụn sần sùi. Tuy nhiên, một vài trường hợp như bệnh có thể bị chẩn đoán lầm qua các bệnh lý khác như Amyloidosis (xem hình ở các mụn sần ở chân). Đa số các ca đều chuyển qua BS da liễu để chữa trị.

# Chữa trị chủ yếu là giảm bớt lớp sừng
– Kem thoa là bước đầu tiên. Các kem thông dụng bao gồm kem giữ ẩm và kem làm mềm lớp sừng như alpha hydroxy acid, lactic acid (Amlactin), salicylic acid hay urea (Nutraplus, Eucerin) giúp lớp sừng mềm đi và tẩy chết tế bào. Các kem này thường có chất giữ ẩm để làm da bớt khô. Các kem loại này thường có bàn ngoài chợ (Over-The-Counter). Đôi khi BS da liễu sẽ kê toa có độ phần trăm đặc hoặc cao hơn (kem Urea hay AHA). Quý vị lưu ý là các kem này có thể làm da quý vị hơi ngứa hơn khi bắt đầu xức. Tôi thường dùng kem này cho người trưởng thành, hạn chế dùng kem này ở trẻ em.

– Loại kem khác thường BS da liễu cũng hay cho toa là kem Vitamin A (Topical Retinoid) sẽ kích thích da mau thay lớp và ngăn ngừa các lỗ chân lông bị bít. Các hiệu Retinoid thông dụng như Retin-A, Renova, Avita, Avge, Tarorac. Đây cũng là loại thuốc dùng để trị mụn (xức và uống) nên sẽ dễ gây ngứa lên da. Quý vị có thai hoặc đang cho con bú không nên dùng các kem Retinoid.

– Kem thoa steroid (Triamcinolone) thường được kê kèm để giảm ngứa và giảm viêm do các kem gây ra. Kem pha trộn như (Compound Cream) kết hợp 2-3% salicylic acid và 20% urea cream cho kết quả khả quan.
– Một loại kem khác là kem tác động đến hệ miễn dịch như pimecrolimus (Elidel) hay tacrolimus (Protopic) thường được sử dụng off-label cho loại bệnh này.

Advertisement

– Khi xức kem, quý vị nên kiên nhẫn vì có thể mất vài tuần mới có hiệu quả. Quý vị nên thảo luận với BS chuyên khoa để xem loại kem nào có thể hợp với mình nhất.

# Chữa trị Laser có thể có những kết quả tốt
– Laser gần đây được xem là một cách khác để chữa KP do các bước sóng và năng lượng có thể tập trung vào các nang lông và bề mặt sừng. Các nghiên cứu trên Laser 595-nm pulsed dye laser, intense pulsed light devices, và 1064 Nd:Yag laser cho những kết quả khả quan cho thấy bệnh nhân giảm hẳn các mụn sừng sau 3 lần chữa trị(2). Tuy nhiên cần có thêm các nghiên cứu và thử nghiệm khác để xác minh tính hiệu quả của các loại Laser với KP.

# Tóm lại:
– Bệnh nổi da gà là bệnh lành tính, rất hay xảy ra ở thanh thiếu niên và giảm dần khi đến 30 tuổi. Quý vị có thể dùng kem kết hợp để có kết quả tốt.

1. https://emedicine.medscape.com/article/1070651-treatment#d6
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22268726

=====================
Nguồn: Dr Wynn Tran