[Medscape] Rối loạn giấc ngủ: Nghỉ ngơi nhưng không thực sự nghỉ ngơi

Một người đàn ông 48 tuổi với chỉ số khối cơ thể (BMI) là 31 có triệu chứng mệt mỏi. Anh ấy ngủ trưa vào cuối tuần và thang điểm buồn ngủ Epworth của anh ấy là 10. Anh ấy thỉnh thoảng thở hổn hển vào ban đêm và mắc chứng tiểu đêm (hai lần đi tiểu đêm). Phát hiện được hiển thị trên ảnh được ghi nhận khoảng 2 phút một lần.

Chẩn đoán là gì?

A.Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)

B. Hội chứng cản trở đường thở trên (UARS)

C.Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA)

D. Hơi thở thất điều

Đáp án: C. Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).

Do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân, bao gồm cả sự thư giãn của lưỡi và ngả ra sau của nó, đường kính hầu họng giảm và đường thở có thể đóng lại. Bộ não phản ứng với những kích thích ngắn.

Hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) cho thấy một đường thở bình thường (trái) và một đường thở gần như bị tắc nghẽn (phải).

Ảnh minh họa sự cản trở của hầu họng bởi rễ lưỡi. Các lựa chọn điều trị có sẵn bao gồm:

• Liệu pháp thở áp lực dương (PAP) để cải thiện sự thông thoáng của đường thở
• Phẫu thuật
• Nẹp răng hàm về phía trước bằng dụng cụ đẩy hàm dưới
• Kích thích dây thần kinh hạ thiệt để tăng trương lực cơ lưỡi

Dây thần kinh hạ thiệt là một dây thần kinh vận động nằm bên trong lưỡi.

Kích thích dây thần kinh này làm tăng trương lực cơ và về hướng chuyển động của lưỡi về phía trước.

Công ty Inspire Medical Systems đã sản xuất một thiết bị cấy ghép để cảm nhận hô hấp gắng sức khi các cơ hô hấp ở ngực co lại và sau đó kích thích dây thần kinh hạ thiệt để kéo lưỡi về phía trước.

Các chỉ định được FDA chấp thuận là:

• 22 tuổi trở lên OSA trung bình đến nặng (AHI dao động từ 15-65 với <25% ngưng thở trung ương)
• Không thể sử dụng CPAP hoặc CPAP không thành công.
• Vòm miệng mềm không bị sụp hướng tâm.
• Liệu pháp kích thích này chưa được thử nghiệm ở những người có chỉ số BMI lớn hơn 32.

Biểu đồ minh họa một nghiên cứu với một số lượng nhỏ bệnh nhân (20 bệnh nhân) có chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn mức độ trung bình đến nặng được điều trị bằng liệu pháp kích thích dây thần kinh hạ thiệt.

Nghiên cứu báo cáo rằng:

• Chỉ số ngưng thở-giảm thở trung bình (AHI) giảm từ 33,3 ± 13,0 xuống 5,1 ± 4,3
• Điểm buồn ngủ Epworth trung bình (ESS) giảm từ 10,3 ± 5,2 xuống 6,0 ± 4,4 Bảy mươi phần trăm (14/20) bệnh nhân được điều trị đạt AHI <5

Một nghiên cứu về kích thích dây thần kinh hạ thiệt năm 2014 được công bố trên Tạp chí Y học New England bao gồm 126 bệnh nhân có chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn được điều trị bằng thiết bị kích thích đường hô hấp trên được cấy ghép bằng phẫu thuật, đã báo cáo như sau:

• AHI tại thời điểm 12 tháng giảm 68% (AHI của 29 giảm xuống 9).
• Chỉ số giảm bão hòa oxy (ODI) giảm 70% (ODI là 25 giảm xuống 7).

Một phụ nữ 61 tuổi bị mất ngủ và đau mãn tính. Chỉ số BMI của cô ấy là 31. Cô ấy thỉnh thoảng thức dậy với cơn đau cổ và uống một viên hydrocodone. Trước khi đi ngủ, cô dùng morphin tác dụng kéo dài để ngăn chặn cơn đau. Cô ấy cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ vào ban ngày nhưng không thể ngủ vào ban đêm.

Chẩn đoán là gì?

A.Ngưng thở khi ngủ (OSA)

B. Ngưng thở phức tạp

C. Giảm thông khí liên quan đến béo phì

D. Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)

Đáp án: D. Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA).

Chất kích thích là một trong những nguyên nhân của CSA. Việc ngừng thở gây ra tình trạng giảm bão hòa oxy và tăng CO2 máu. Biểu hiện lâm sàng bao gồm thức giấc vào ban đêm, rối loạn giấc ngủ, buồn ngủ vào ban ngày và mệt mỏi. Các lựa chọn điều trị bao gồm giảm liều lượng chất gây nghiện và sử dụng thông khí đường mật với tốc độ dự phòng.

Một người đàn ông 76 tuổi tới thăm khám vì chứng mất ngủ. BMI của anh ấy là 32, và anh ấy bị tăng huyết áp và phù nề chi dưới. Anh ấy hiện đang dùng furosemide và carvedilol. Đo đa ký giấc ngủ (PSG) được thực hiện, và những phát hiện được hiển thị trong ảnh được ghi nhận trong tổng cộng 3 giờ trong đêm.

Chẩn đoán là gì?

A. OSA

B.Ngưng thở phức tạp

C.Hô hấp không điều hòa

D. Nhịp thở Cheyne-Stokes (CSR)

Đáp án: D. Hô hấp Cheyne-Stokes (CSR).

Theo Học viện Y học Giấc ngủ Hoa Kỳ, các tiêu chí sau phải được đáp ứng để chẩn đoán CSR:

• Có ba đợt ngưng thở trung ương liên tiếp trở lên và / hoặc giảm nhịp thở trung ương cách nhau bằng sự thay đổi biên độ thở giảm dần âm lượng với độ dài chu kỳ ít nhất là 40 giây.
• Có năm hoặc nhiều lần ngưng thở trung ương và / hoặc giảm nhịp thở trung ương mỗi giờ ngủ liên quan đến nhịp thở giảm dần âm lượng được ghi lại trong ít nhất 2 giờ theo dõi.

CSR có thể do sự kết hợp của các yếu tố, bao gồm khuếch đại vòng lặp cao (LG), giảm áp lực riêng phần carbon dioxide (PCO2) và cung lượng tim tạo ra độ trễ giữa sự thay đổi PCO2 và sự phát hiện ra sự thay đổi này. Các tình trạng có thể làm tăng CSR bao gồm suy tim, tổn thương não lan tỏa và các bệnh lý thân não.

Hình ảnh được hiển thị trong ảnh là của một phụ nữ mù 24 tuổi, người có biểu hiện mất ngủ, mệt mỏi, buồn ngủ.

Chẩn đoán là gì?

A. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu giấc ngủ bị trì hoãn, còn được gọi là hội chứng giai đoạn ngủ muộn (DSPS) hoặc rối loạn (DSPD)

B. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu giai đoạn ngủ đến sớm, còn được gọi là hội chứng giai đoạn ngủ nâng cao (ASPS) hoặc rối loạn (ASPD)

C. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, không đều đặn, còn được gọi là rối loạn thức – ngủ không theo 24 giờ (N24HSWD)

D. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu theo từng đợt, còn được gọi là rối loạn giấc ngủ khi làm việc theo ca

Đáp án: C. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, không đều đặn, còn được gọi là rối loạn thức – ngủ không theo 24 giờ (N24HSWD).

Khoảng 50% người mù bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân là do gần như không có nhận thức ánh sáng. Ánh sáng, thông qua con đường đồi thị võng mạc, giúp điều chỉnh nhịp sinh học; việc mất đi ánh sáng khiến đồng hồ sinh học chạy tự do, không có sự điều chỉnh hàng ngày. Các triệu chứng là mất ngủ, buồn ngủ và giấc ngủ không đều. Trong biểu đồ 10 ngày được hiển thị trong ảnh, các vùng im lặng đại diện cho giấc ngủ và các vùng hoạt động tỉnh táo; đường màu đỏ hiển thị sự thay đổi thời gian ngủ trong nhiều ngày.

Đồng hồ sinh học là đồng hồ chính ở người và nằm trong nhân trên chéo của vùng hạ đồi. Nó bao gồm một số “đồng hồ gen”, protein của chúng và hai vòng tác động ngược. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhịp điệu của đồng hồ bao gồm ánh sáng thông qua con đường võng mạc đồi, melatonin, tập thể dục và các tương tác xã hội. Những tín hiệu này được gọi là zeitgebers (tiếng Đức có nghĩa là “máy đếm thời gian”).

Hình ảnh hiển thị trong ảnh là của một bà cụ 72 tuổi, không thể ngủ ngon vào ban đêm, thức dậy sau 3 giờ và đi vòng quanh nhà; vào ban ngày, bà thường xuyên ngủ trưa.

Chẩn đoán là gì?

A. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu không đều đặn (N24HSWD)

B. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu giai đoạn ngủ đến sớm (ASPS / ASPD)

C. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu thức – ngủ không đều, cũng được gọi là rối loạn thức ngủ không đều (ISWD)

D. Chứng ngủ rũ

Đáp án: C. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu thức – ngủ không đều, còn được gọi là rối loạn thức ngủ không đều (ISWD).

Biểu đồ cho thấy chu kỳ thức – ngủ không đều.

ISWD gặp ở các rối loạn thoái hóa thần kinh, chẳng hạn như chứng mất trí và ở trẻ em bị rối loạn phát triển. Nó biểu hiện như chứng mất ngủ và chứng ngủ quá giấc với giấc ngủ ngắn thường xuyên. Người đó không thể ngủ nhiều hơn 4 giờ mỗi lần. (Lưu ý rằng thời gian ngủ ngắn và không liên tục trên biểu đồ này.)

Hình ảnh được hiển thị trong ảnh là của một sinh viên đại học 21 tuổi, người báo cáo rằng cảm thấy buồn ngủ trong giờ học và không thể tập trung.

Khi anh ấy về nhà trong những ngày nghỉ, anh ấy không thể ngủ vào ban đêm, nhưng ngủ từ 6 giờ sáng cho đến trưa.

Chẩn đoán là gì?

A. Chứng ngủ rũ

B. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu giấc ngủ bị trì hoãn (DSPS / DSPD)

C. Ngưng thở khi ngủ

D. Vận động chân định kỳ khi ngủ (PLMS)

Đáp án: B. Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học, kiểu giấc ngủ bị trì hoãn (DSPS / DSPD).

Đây thường là sự sai lệch nhịp sinh học của những người trẻ tuổi. Trong biểu đồ của ảnh trước, giấc ngủ của bệnh nhân bắt đầu lúc 6 giờ sáng và kết thúc vào buổi trưa.

Các vùng màu đen đại diện cho thời gian khi bệnh nhân tỉnh táo. Ngoài ra, tổng thời gian ngủ 6 tiếng là quá ngắn đối với anh ấy và gây buồn ngủ do ngủ không đủ giấc.

Bảng đo đa ký giấc ngủ (PSG) được thể hiện trong ảnh là của một cụ ông 75 tuổi bị thương ở đầu khi ông bắt đầu mơ.

Mũi tên màu đỏ chỉ vào điện cơ đồ phần cằm (EMG).

Chẩn đoán là gì?

A. Rối loạn hành vi mắt cử động nhanh (RBD)

B. Vận động chân định kỳ khi ngủ (PLMS)

C. Mộng du

D. Hội chứng chân không nghỉ (RLS)

Đáp án: A. Rối loạn hành vi mắt cử động nhanh (RBD).

Giấc ngủ REM kết hợp với mất trương lực cơ, thứ làm ngăn cản giấc mơ.

Trong RBD, sự mất trương lực này không còn nữa và không ức chế được các tế bào thần kinh vận động cột sống khiến giấc mơ không được thực hiện. Điều này có thể dẫn đến thương tích cho bản thân hoặc người ngủ cùng. RBD là một rối loạn ở những người lớn tuổi và có thể gặp trong bệnh protein alpha-synuclein (bệnh bạch cầu đồng nhân) và các dạng thoái hóa thần kinh khác, tổn thương pontine và chứng ngủ rũ; nó cũng có thể là một tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm.

Trong ảnh này, thời kì 30 giây đầu tiên (ở trên) cho thấy giấc ngủ REM bình thường với mất trương lực cơ ở EMG phần cằm.

Thời kì thứ hai (bên dưới) cho thấy giai điệu tăng lên ở EMG phần cằm trong giấc ngủ REM. Đây là một phát hiện bệnh lý.

Bài tự dịch, vui lòng không reup.

Nguồn: Sleep Disorders: Rest That Does Not Refresh

Tài liệu tham khảo:

1. Edwards BA, Wellman A, Sands SA, Owens RL, Eckert DJ, White DP, Malhotra A. Obstructive sleep apnea in older adults is a distinctly different physiological phenotype. Sleep. 2014 Jul 1;37(7):1227-36.
2. Fava C, Dorigoni S, Dalle Vedove F, Danese E, Montagnana M, Guidi GC, Narkiewicz K, Minuz P. Effect of CPAP on blood pressure in patients with OSA/hypopnea: a systematic review and meta-analysis. Chest. 2014 Apr;145(4):762-71.
3. Kent DT, Lee JJ, Strollo PJ Jr, et al. Upper Airway Stimulation for OSA: Early Adherence and Outcome Results of One Center. Otolaryngol Head Neck Surg. 2016 Jul;155(1):188-93.
4. Strollo PJ Jr, Soose RJ, Maurer JT, et al. Upper-airway stimulation for obstructive sleep apnea. N Engl J Med. 2014 Jan 9;370(2):139-49.
5. International Classification of Sleep Disorders. 3rd ed. Darien, IL: American Academy of Sleep Medicine; 2014.
6. AASM Manual for the Scoring of Sleep and Associated Events. Version 2.1. Darien, IL: American Academy of Sleep Medicine; 2012.
7. Cherniack NS, Longobardo GS. Cheyne-Stokes breathing. An instability in physiologic control. N Engl J Med. 1973 May 3;288(18):952-7.
8. Tosini G, Pozdeyev N, Sakamoto K, Iuvone PM. The circadian clock system in the mammalian retina. Bioessays. 2008 Jul;30(7):624-33.
9. Yamadera H, Takahashi K, Okawa M. A multicenter study of sleep-wake rhythm disorders: clinical features of sleep-wake rhythm disorders. Psychiatry Clin Neurosci. 1996 Aug;50(4):195-201.
10. Sack RL, Auckley D, Auger RR, Carskadon MA, Wright KP Jr, Vitiello MV, Zhdanova IV; American Academy of Sleep Medicine. Circadian rhythm sleep disorders: part II, advanced sleep phase disorder, delayed sleep phase disorder, free-running disorder, and irregular sleep-wake rhythm. An American Academy of Sleep Medicine review. Sleep. 2007 Nov;30(11):1484-501.
11. Nielsen T, Svob C, Kuiken D. Dream-enacting behaviors in a normal population. Sleep. 2009 Dec;32(12):1629-36.

Image Sources

1. Slide 3: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0016269/
2. Slide 11: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3523094/figure/F5/
3. Slide 12: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2679862/figure/F4/
4. Slide 13: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2505342/figure/F1/
5. Slide 14: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2768129/figure/F1/
6. Slide 15: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2768129/figure/F1/
7. Slide 16: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2679862/figure/F1/
8. Slide 17: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2679862/figure/F1/
9. Slide 18: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3656587/figure/F1/
10. Slide 19: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3656587/figure/F1/

 

Người dịch: thaongan2509