1. Giải phẫu hệ động mạch vành
Hai động mạch vành cung cấp máu cho toàn bộ cơ tim, chia thành những nhánh nhỏ phân phối cho những vùng khác nhau của cơ tim:
– Động mạch vành phải ( RCA-right coronary artery): nhánh vành phải( RV), nhánh liên thất sau( RPDA- right posterior descending artery), nhánh sau bên(RPLV)
– Động mạch vành trái: chia thành 2 nhánh lớn là
+, Động mạch liên thất trước (LAD- left anterior descending artery): nhánh vách( S), nhánh chéo (D- diagonal branch)
+, Động mạch mũ (LCX- left circumflex artery): nhánh bờ (M- left Marginal artery)
hình ảnh các động mạch vành theo hình dưới đây
2. cơ chế hình thành nhồi máu cơ tim
Đa số các trường hợp nhồi máu cơ tim liên quan đến diễn biến tự nhiên của mảng xơ vữa động mạch vành. Mảng xơ vữa động mạch vành tiến triển dần theo tuổi, có thể nứt vỡ nhiều đợt nhỏ lẻ không triệu chứng, âm thầm gây hẹp dần, thậm chí là gây tắc hoàn toàn động mạch vành(không biểu hiện rõ triệu chứng là do sự thích nghi của cơ tim và phát triển của tuần hoàn bàng hệ), là cơ chế chính của bệnh cảnh đau thắt ngực ổn định mạn tính
Do hiện tượng tái cấu trúc dương tính (lớn lên) của thành mạch, mảng xơ vữa lớn dần nhưng dòng chảy qua lỗ hẹp vẫn được đảm bảo và chỉ đến một mức hạn nhất định( hẹp 40-50% diện tích lòng mạch), thì mảng xơ vữa bắt đầu giảm dòng chảy qua lỗ hẹp. Dưới tác động của xơ vữa và các tác nhân như viêm, rối loạn vi tuần hoàn, rối loạn chức năng nội mạc mạch, nhịp nhanh… mảng xơ vữa trở nên bất ổn và thúc đẩy quá trình kết dính, lắng đọng và ngưng tập tiểu cầu để hình thành huyết khối. Trong bệnh cảnh điển hình, mảng xơ vữa đứt ra đột ngột do lớp vỏ xơ mỏng, thành phần lipid cao, ít tế bào cơ trơn nhiều bạch cầu đơn nhân và đại thực bào, sẽ bộc lộ các thành phần lipid gây hoạt hóa tiểu cầu, khởi phát con đường đông máu ngoại sinh do tổn thương nội mạc hình thành huyết khối gây lấp kín toàn bộ lòng mạch, dẫn đến thiếu máu cơ tim đột ngột và hoại tử cơ tim, và bệnh cảnh lâm sàng là nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên.
Khi tắc nghẽn không hoàn toàn, vẫn còn dòng chảy ri rỉ qua chỗ hẹp, chỉ có tắc nghẽn ở đoạn xa gây hoại tử cơ tim thì bệnh cảnh sẽ là nhồi máu cơ tim cấp có đoạn ST không chênh lên
Tham khảo: sách bệnh học nội khoa tập 1 YHN
Nguồn: Trao đổi kinh nghiệm cùng ôn thi nội trú