[COVID-19] Tôi lại nói về COVID-19

Rate this post
====================
Bản thân tôi là người ít nói, gần đây tôi càng ít nói, vì tôi quan niệm nói nhiều sẽ không tốt. Nhưng trong đại dịch COVID-19, tôi đã nói rất nhiều, với khoảng trăm bài viết, trung bình 2500 từ mỗi bài, tương đương với cuốn sách 700 trang.
Là một bác sĩ Xquang hạng 3 viết nhiều như vậy không tốt.
Vì thế mà nhiều người đọc đã phê phán tôi, phê phán kịch liệt trên cả Fanpage này cũng như trên các trang Facebook cá nhân hay Group chia sẻ bài viết, đó là lí do tôi luôn cảnh báo bài viết chỉ đọc tham khảo cho vui.
Bài viết này cũng vậy.
Tôi sẽ nói một chút về vi rút, việc kiểm soát đại dịch phải dựa vào khoa học, nếu không hiểu vi rút sẽ không thể chống được dịch; cho dù chúng ta có kiểm soát dịch tốt đến đâu mà thế giới vẫn lây lan đại dịch mỗi ngày, thì việc xuất hiện ca nhiễm cộng đồng sẽ rất khó tránh khỏi.
Đầu tiên tôi nói về thời gian “sống” của vi rút.
Một số vi rút gây bệnh mãn tính, nghĩa là thời gian sống của nó tồn tại suốt cuộc đời con người, ai không may bị nhiễm vi rút này sẽ mang mầm bệnh cho đến lúc chết. Ví dụ vi rút HIV, viêm gan B, viêm gan C và E là những vi rút mãn tính như vậy.
Ngược lại có một số vi rút gây bệnh cấp tính.
Nghĩa là vi rút có tuổi thọ rất ngắn, thông thường, là khoảng bốn tuần kể từ khi vi rút xâm nhập vào cơ thể. Ngay cả khi xét nghiệm rt-PCA dương tính sau bốn tuần, thực tế vi rút đã biến mất, rt-PCA phát hiện được chỉ là cái xác. Lí do, sau khi bị nhiễm vi rút cấp tính, cơ thể sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch, quá trình tiêu diệt và đào thải vi rút bắt đầu vận hành.
COVID-19, cúm, sởi, đậu mùa và thủy đậu đều là bệnh do vi rút cấp tính.
Vi rút cấp tính không thể tồn tại lâu trong cơ thể người, thông thường là 4 tuần, tối đa 2-3 tháng. Đa số vi rút cấp tính có thời gian ủ bệnh trong vòng 2 tuần, khởi phát, rồi tiếp đến vi rút bắt đầu giảm mạnh sau 2 tuần.
Vi rút SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 cũng như vậy.
Với một bệnh nhân COVID-19, vi rút sẽ chỉ tồn tại thời gian ngắn trong cơ thể, rồi sẽ bị xóa sổ. Thời gian vi rút tồn tại còn phụ thuộc vào hệ miễn dịch. Nếu chức năng miễn dịch rất mạnh, vi rút sẽ bị giết trong hai tuần. Nếu hệ miễn dịch yếu vi rút có thể bị giết trong bốn tuần. Nhưng với người có chức năng miễn dịch kém, vi rút phải mất 2 tháng mới bị giết, thậm chí kéo dài đến 3 tháng nếu hệ miễn dịch quá yếu.
Giống con người truyền lại bộ gen của mình cho con cháu.
COVID-19 vẫn giữ được bộ gen của nó trước khi chết, chỉ cần dây chuyền dịch bệnh trên thế giới còn tiếp diễn thì, thì COVID-19 vẫn còn tồn tại.
Vậy khi nào vi rút cấp tính biến mất hoàn toàn?
Ví dụ, SARS-2003 đã biến mất hoàn toàn, vi rút gây bệnh đầu mùa cũng đã biến mất hoàn toàn; vậy đâu là lí do đứa con di truyền của hai chủng vi rút này đã bị xóa sổ?
Câu trả lời với SARS-2003, là khi cơ thể nhiễm bệnh, tình trạng ngay lập tức trở nên rất nặng, hầu hết tử vong và khi đã tử vong sẽ chôn theo vi rút. Hơn nữa, bệnh nhân SARS-2003 quá nặng nên ai cũng nhận ra để tránh, các biện pháp cách li sẽ trở nên quyết liệt và triệt để, nên SARS-2003 khả năng lây nhiễm thấp. Với 2 lí do đó, đứa con di truyền của SARS-2003 cứ ít dần, rồi bị xóa sổ nên bệnh không còn tồn tại.
MERS gây bệnh kinh khủng hơn SARS-2003, một người nhiễm MERS chỉ trong nháy mắt ai cũng phát hiện ra, vậy tại sao SARS-2003 bị tuyệt chủng hoàn toàn, còn MERS thì không và đang dai dẳng? Câu trả lời là vật chủ lưu trữ vi rút trong tự nhiên. Điểm khác biệt lớn nhất giữa SARS-2003 và MERS là kho lưu trữ vi rút trong tự nhiên. Kho lưu trữ của SARS là dơi, con người chỉ cần không ăn thịt dơi trong khoảng thời gian đủ dài, bệnh SARS sẽ biến mất. Ngược lại, kho lưu trữ vi rút trong tự nhiên của MERS là lạc đà, trong khi các quốc gia Trung Đông không thể sống thiếu lạc đà.
Bệnh đậu mùa, thật may mắn là không có kho lưu trữ vi rút trong tự nhiên, nên khi có vắc xin chỉ cần tiêm chủng để tạo ra miễn dịch bầy đàn, thì tự khắc vi rút sẽ biến mất hoàn toàn. Có thể nói, tiêm chủng tốt nhất thế giới từ trước đến nay, đó là bệnh đậu mùa; đến nay không còn vi rút lưu trú ở người nên bệnh đậu mùa đã được thanh toán.
COVID-19 có điểm gì khác biệt?
Điểm khác biệt quan trọng là COVID-19 có thể không triệu chứng, hoặc triệu chứng nhẹ không không rõ ràng, nên nhiều bệnh nhân trong cộng đồng không được phát hiện. Bệnh nhân COVID-19 không có triệu chứng thì sẽ lây lan từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Advertisement
Tôi cho rằng, ở thời điểm này COVID-19 đang âm thầm tồn tại trong cộng đồng, nó tương đồng với bệnh dịch cúm mùa. Nếu không có vắc xin đủ mạnh về lượng và nhiều về số lượng để tiêm chủng cho tất cả loài người, chưa nói đến sự đột biến của vi rút, thì không thể hi vọng vi rút này biến mất hoàn toàn.
Trước khi loài người đạt được miễn dịch bầy đàn thì COVID-19 vẫn luôn tồn tại.
Nếu không có vắc xin hữu hiệu để tiêm chủng toàn cầu, theo ước tính của các nhà dịch tễ của Đại học Harvard, nếu nước Mỹ cứ tiếp tục lây nhiễm như hiện nay, thì phải đến năm 2025 các thành phố lớn ở Mỹ mới đạt tới con số miễn dịch 50%. Giả sử hệ số lây nhiễm R0 = 3, khi đó tỉ lệ nhiễm để đạt miễn dịch cộng đồng sẽ là (1-1/R0) = 67% người mắc bệnh, thực tế R0 có thể lớn hơn.
Theo tôi, đã đến lúc chúng ta phải chuẩn bị tâm lí cho sự tồn tại lâu dài của dịch bệnh COVID-19, tìm cách sống chung với nó thay vì sợ hãi và bỏ chạy.

Giới thiệu Huỳnh Tâm Nguyện

Check Also

Tại sao chúng ta phải “sợ” Ma Túy?

Chúng ta thường nghe rằng phải tránh xa Ma Túy. Ở hầu hết các quốc …