[Góc Nhi Khoa] Bạn đã biết cách xử trí sốt co giật cho con tại nhà chưa?

Co giật do sốt còn gọi sốt co giật, sốt co giật lành tính, là cơn co giật ở trẻ nhũ nhi hay trẻ nhỏ, thường xảy ra từ trẻ 6 tháng đến 5 tuổi, đi kèm với sốt mà không phải có nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương hoặc một nguyên nhân được xác định nào khác. Sốt co giật có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, vì vậy việc sớm phát hiện và có thao tác xử trí kịp thời tại nhà là vô cùng cần thiết. Mời quý phụ huynh hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết bên dưới.

1. Sốt bao nhiêu độ thì bị co giật?

Cơn co giật thường xuất hiện khi trẻ sốt cao trên 39 – 40 độ C, nhưng cũng có trường hợp trẻ co giật ở ngưỡng nhiệt độ thấp hơn đặc biệt với trẻ có tiều sử sốt co giật. Vì vậy bố mẹ cần lưu ý nhanh chóng phát hiện khi trẻ có dấu hiệu của sốt (nhiệt độ nách ³ 37,5^oC).

2. Trẻ nào dễ bị co giật khi sốt?
3. Biểu hiện điển hình co giật do sốt:

• Toàn thân run rẩy, co giật, bất tỉnh, mất ý thức, không phản hồi khi được gọi. Đôi khi trẻ có thể chỉ bị cứng đờ hoặc co giật một bộ phận trên cơ thể (một cánh tay, một chân, một nửa thân bên trái hoặc bên phải,…)
• Trẻ có thể hét lên, kèm theo đó là biểu hiện nôn, buồn nôn, sùi bọt mép, mắt trợn ngược, răng cắn chặt, khó thở, cơ thể tím tái.
• Cơn sốt co giật thường kéo dài trong vài chục giây đến vài phút (không quá 5 phút) và đa phần chỉ bị một cơn co giật trong đợt ốm sốt, nhưng cũng có trường hợp trẻ co giật kéo dài >15 phút và bị co giật nhiều lần trong ngày.
• Sau cơn sốt co giật, trẻ thường mệt mỏi, chậm chạp và buồn ngủ, thời gian này có thể kéo dài cả tiếng đồng hồ.

4. Chẩn đoán xác định co giật do sốt:

• Tất cả các cơ co giật xảy ra khi sốt trên 38^oC
• Ở trẻ 6 tháng – 5 tuổi
• Không có bằng chứng của nhiễm trùng thần kinh trung ương
• Không có bằng chứng của rối loạn chuyển hoá cấp.

5. Bạn cần làm gì để xử trí cơn co giật tại nhà?

• Đặt trẻ nằm nghiêng sang phải để đờm nhớt dễ chảy ra ngoài, không gây ngạt tắc đường thở khi trẻ đang co giật.
• Nếu trẻ đang sốt cao: cởi bỏ quần áo, đặt thuốc hạ sốt vào hậu môn của trẻ. Chỉ nên sử dụng paracetamol liều 10-15mg/kg cân nặng mỗi 6 giờ. Tuyệt đối không được sử dụng aspirin. Lưu ý: không nên cùng lúc vừa cho uống vừa đặt thuốc hạ sốt.
• Dùng khăn bông mềm nhúng vào nước ấm, vắt hết nước, lau khô khắp người cho trẻ, nhất là vùng nách, bẹn, trán, lau đi lau lại nhiều lần như thế cho đến khi trẻ hết giật.
• Đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức càng sớm càng tốt.

6. Những điều không nên làm khi xử trí một trẻ sốt cao co giật tại nhà:

• Không dùng vật cứng ngang miệng trẻ vì sợ trẻ cắn vào lưỡi bởi trẻ rất ít khi cắn vào lưỡi trong cơn co giật. Nếu trẻ cắn vào lưỡi cũng không gây nguy hiểm bằng việc gang vào miệng trẻ bằng vật cứng sẽ làm tổn thương niêm mạc miệng, làm gãy răng, sứt lợi trẻ.
• Không vắt chanh hoặc cho bất cứ thứ gì vào miệng trẻ (kể cả thuốc hạ nhiệt) khi trẻ còn đang trong cơn giật vì có thể gây tắc nghẽn đường thở.
• Không quấn kín trẻ, không ủ ấm, mặc thêm quần áo cho trẻ mặc dù trong cơn sốt cao trẻ có thể bị rét run, cần phải tìm cách hạ nhiệt nhanh chóng bằng cách làm mát cơ thể và môi trường xung quanh. Đó là biện pháp tốt nhất và an toànnhất để phòng và cắt cơn co giật cho trẻ.
• Không lau mát bằng nước đá hoặc bằng rượu.

7. Thảo luận:

Sau khi đọc bài sẽ có nhiều phụ huynh thắc mắc rằng, khi trẻ sốt co giật thì đâu thể có sẵn Paracetamol viên nhét hậu môn để xử trí cho trẻ. Vậy theo bạn để giải quyết vấn đề trên chúng ta nên có biện pháp gì?

Nguồn:

1. Bộ môn Nhi – Đại học Y dược Huế (2009), Hướng dẫn tiếp cận và xử trí trẻ bị co giật, Giáo trình Nhi khoa, Tập 2, NXB Đại học Huế, Tp. Huế
2. Bộ y tế (2015), “ Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh thường gặp ở trẻ em”
3. Vũ Thị Thanh Hiếu (2024), “Co giật do sốt ở trẻ em”, Bệnh Viện Sản Nhi Bắc Ninh.