Y khoa Ykhoa, y học, y tế, kiến thức, lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán, điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
Bệnh Crohn là một loại bệnh viêm ruột (IBD – inflammatory bowel disease) . Theo Tổ chức Crohn’s & Colitis của Mỹ (CCFA), có tới 780.000 người Mỹ mắc chứng bệnh này.
Nghiên cứu thêm về bệnh Crohn là cần thiết. Các nhà nghiên cứu không chắc nó bắt đầu như thế nào, ai có nhiều khả năng mắc bệnh hoặc cách ngăn ngừa nó tốt nhất. Bất chấp những tiến bộ điều trị lớn trong 3 thập kỷ qua, vẫn chưa có phương pháp chữa trị.
Bệnh Crohn thường xảy ra nhất ở ruột non và ruột già. Nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa (GI) của bạn , từ miệng đến hậu môn. Nó có thể liên quan đến một số phần của đường tiêu hóa và bỏ qua các phần khác.
Phạm vi mức độ nghiêm trọng của Crohn là từ nhẹ đến suy nhược. Các triệu chứng khác nhau và có thể thay đổi theo thời gian. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể dẫn đến bùng phát và biến chứng đe dọa tính mạng.
Đây là mọi thứ bạn cần biết về bệnh Crohn.
Các triệu chứng của Crohn
Các triệu chứng của bệnh Crohn thường xuất hiện từ từ. Một số triệu chứng cũng có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Mặc dù có thể xảy ra, nhưng hiếm khi các triệu chứng phát triển đột ngột . Các triệu chứng sớm nhất của bệnh Crohn có thể bao gồm:
- Tiêu chảy
- Đau bụng
- Máu lẫn trong phân
- Sốt
- Mệt mỏi
- Chán ăn
- Sụt cân
- Cảm giác sau khi đi ngoài vẫn chưa hết
- Muốn đi ngoài thường xuyên
Đôi khi có thể nhầm những triệu chứng này với những triệu chứng khác, chẳng hạn như ngộ độc thực phẩm, đau bụng, dị ứng. Và bạn cần đến bệnh viện để thăm khám nếu có bất kỳ triệu chứng nào kéo dài.
Các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tiến triển. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Có lỗ rò quanh hậu môn, gây đau và tiết dịch
- Loét có thể xảy ra ở bất cứ đâu từ miệng đến hậu môn
- Viêm khớp và da
- Khó thở hoặc giảm khả năng vận động
Phát hiện và chẩn đoán sớm có thể giúp bạn điều trị sớm và tránh các biến chứng nặng.
Nguyên nhân gây ra bệnh Crohn?
Không rõ nguyên nhân gây ra bệnh Crohn. Tuy nhiên, các yếu tố sau có thể ảnh hưởng đến cơ hội phát triển bệnh này của bạn:
- hệ thống miễn dịch của bạn
- gen của bạn
- môi trường của bạn
Theo CCFA, có tới 20% những người mắc bệnh Crohn có cha mẹ, con cái hoặc anh chị em ruột mắc bệnh.
Theo một nghiên cứu năm 2012 , một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng của bạn. Bao gồm :
- hút thuốc
- tuổi của bạn
- bệnh liên quan đến trực tràng hay không
- khoảng thời gian bạn mắc bệnh
Những người bị Crohn cũng có nhiều khả năng bị nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng và nấm. Điều này có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tạo ra các biến chứng.
Bệnh Crohn và các phương pháp điều trị cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, làm cho các loại nhiễm trùng này trở nên tồi tệ hơn.
Nhiễm trùng nấm thì thường gặp ở bệnh Crohn và có thể ảnh hưởng đến cả phổi và đường ruột. Điều quan trọng là những bệnh nhiễm trùng này phải được chẩn đoán và điều trị đúng cách bằng thuốc chống nấm để ngăn ngừa các biến chứng sau này.
Crohn có phải là một tình trạng tự miễn dịch không?
Một tình trạng tự miễn dịch làm cho hệ thống miễn dịch của bạn nhầm lẫn tấn công cơ thể của bạn, đôi khi gây viêm. Mặc dù hệ thống miễn dịch có thể là một yếu tố tiềm ẩn góp phần gây ra chứng viêm ở Crohn, nhưng nó vẫn chưa được phân loại là một tình trạng tự miễn dịch vì nguyên nhân vẫn chưa được hiểu đầy đủ.
Chẩn đoán Crohn
Không có kết quả xét nghiệm riêng lẻ nào là đủ để bác sĩ chẩn đoán bệnh Crohn. Họ sẽ bắt đầu bằng cách loại bỏ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn.
Bác sĩ của bạn có thể sử dụng một số loại xét nghiệm để chẩn đoán:
- Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ tìm kiếm các dấu hiệu nhất định về các vấn đề tiềm ẩn, chẳng hạn như thiếu máu và viêm .
- Xét nghiệm phân có thể giúp bác sĩ phát hiện máu trong đường tiêu hóa của bạn.
- Bác sĩ có thể yêu cầu nội soi để có hình ảnh tốt hơn bên trong đường tiêu hóa trên của bạn.
- Bác sĩ có thể yêu cầu nội soi trực tràng để kiểm tra ruột già .
- Các xét nghiệm hình ảnh như chụp CT và quét MRI cung cấp cho bác sĩ của bạn nhiều chi tiết hơn so với chụp X-quang. Cả hai xét nghiệm đều cho phép bác sĩ xem các khu vực cụ thể của các mô và cơ quan của bạn.
- Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu mô hoặc sinh thiết trong quá trình nội soi hoặc soi ruột già để xem xét kỹ hơn mô đường ruột của bạn.
Khi bác sĩ của bạn đã hoàn thành việc xem xét tất cả các xét nghiệm cần thiết và loại trừ các lý do có thể khác gây ra các triệu chứng của bạn, họ có thể kết luận rằng bạn mắc bệnh Crohn.
Bác sĩ của bạn có thể tiếp tục yêu cầu các xét nghiệm này nhiều lần nữa để tìm kiếm các mô bị ảnh hưởng và xác định xem bệnh đang tiến triển như thế nào.
Điều trị bệnh Crohn
Hiện chưa có phương pháp chữa trị cho bệnh Crohn , nhưng căn bệnh này có thể được kiểm soát. Có rất nhiều lựa chọn điều trị có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất của các triệu chứng của bạn. Điều trị theo hướng sinh học nằm trong các lựa chọn nâng cao hơn, đó là sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể để điều trị bệnh.
Các loại thuốc, hoặc kết hợp các loại thuốc với nhau, bạn cần phụ thuộc vào các triệu chứng, tiền sử bệnh của bạn, mức độ nghiêm trọng của tình trạng và cách bạn đáp ứng với điều trị.
Thuốc
Một số loại thuốc có sẵn để điều trị Crohn. Thuốc trị tiêu chảy và chống viêm thường được sử dụng.
Các loại thuốc, hoặc kết hợp của các loại thuốc với nhau, điều này cần tùy thuộc vào các triệu chứng, tiền sử bệnh của bạn, mức độ nghiêm trọng của tình trạng và cách bạn đáp ứng với điều trị.
Thuốc chống viêm
Hai loại thuốc chống viêm chính mà bác sĩ sử dụng để điều trị Crohn là 5-aminosalicylat đường uống và corticosteroid . Thuốc chống viêm thường là loại thuốc đầu tiên bạn dùng để điều trị bệnh Crohn.
Thông thường bạn dùng những loại thuốc này khi có các triệu chứng nhẹ kèm theo các đợt phát bệnh không thường xuyên. Thuốc corticosteroid được sử dụng cho các triệu chứng nghiêm trọng hơn nhưng chỉ nên dùng trong thời gian ngắn.
Điều hòa miễn dịch
Hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức gây ra tình trạng viêm dẫn đến các triệu chứng của bệnh Crohn. Thuốc ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, được gọi là thuốc điều hòa miễn dịch, có thể làm giảm phản ứng viêm và hạn chế phản ứng của hệ thống miễn dịch của bạn.
Thuốc kháng sinh
Một số bác sĩ tin rằng thuốc kháng sinh có thể giúp giảm một số triệu chứng của Crohn và một số tác nhân có thể gây ra bệnh này.
Ví dụ, thuốc kháng sinh có thể làm giảm sự thoát nước và chữa lành lỗ rò , là những kết nối bất thường giữa các mô mà Crohn có thể gây ra.
Liệu pháp sinh học
Nếu bạn bị Crohn nặng, bác sĩ có thể thử một trong số các liệu pháp sinh học để điều trị chứng viêm và các biến chứng có thể xảy ra do bệnh. Thuốc sinh học có thể ngăn chặn các protein cụ thể có thể gây viêm.
Phẫu thuật
Nếu các phương pháp điều trị ít xâm lấn hơn và thay đổi lối sống không cải thiện các triệu chứng của bạn, thì phẫu thuật có thể là cần thiết. Cuối cùng, khoảng 75% những người mắc bệnh Crohn sẽ phải phẫu thuật vào một thời điểm nào đó trong đời, theo CCFA.
Một số loại phẫu thuật cho Crohn bao gồm loại bỏ các phần bị tổn thương của đường tiêu hóa và nối lại các phần khỏe mạnh. Hoặc các kỹ thuật khác nhằm điều trị mô bị tổn thương, ngăn ngừa mô sẹo hoặc điều trị nhiễm trùng sâu.
Chế độ ăn
Thức ăn không gây ra bệnh Crohn, nhưng nó có thể gây bùng phát .
Sau khi chẩn đoán Crohn, bác sĩ của bạn có thể sẽ đề nghị đặt lịch hẹn với một chuyên gia dinh dưỡng (RD) đã đăng ký. RD sẽ giúp bạn hiểu thực phẩm có thể ảnh hưởng đến các triệu chứng của bạn như thế nào và chế độ ăn uống của bạn có thể giúp ích gì cho bạn.
Lúc đầu, họ có thể yêu cầu bạn ghi nhật ký ăn uống . Nhật ký thực phẩm này sẽ trình bày chi tiết những gì bạn đã ăn
Sử dụng thông tin này, RD sẽ giúp bạn lập một kế hoạch ăn uống. Những thay đổi chế độ ăn uống này sẽ giúp bạn hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn từ thực phẩm bạn ăn đồng thời hạn chế bất kỳ tác dụng phụ tiêu cực nào mà thực phẩm có thể gây ra.
Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng
Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng (UC) là hai loại thuộc bệnh viêm ruột IBD. Chúng có nhiều đặc điểm giống nhau. Bạn thậm chí có thể nhầm chúng với nhau.
Điểm giống nhau
-Các dấu hiệu và triệu chứng đầu tiên của cả bệnh Crohn và UC đều rất giống nhau. Chúng có thể bao gồm tiêu chảy, đau bụng , chảy máu trực tràng, sút cân và mệt mỏi.
-Cả bệnh UC và bệnh Crohn đều xảy ra phổ biến hơn ở những người từ 15 đến 35 tuổi và những người có tiền sử gia đình mắc một trong hai loại IBD.
-Nói chung, IBD có xu hướng ảnh hưởng đến tất cả các giới như nhau, nhưng điều này có thể thay đổi tùy theo độ tuổi.
-Bất chấp nhiều thập kỷ nghiên cứu, các nhà khoa học vẫn không biết nguyên nhân gây bệnh là gì. Trong cả hai trường hợp, hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức có thể là thủ phạm, nhưng các yếu tố khác có thể đóng một vai trò nào đó.
Đặc điểm khác nhau:
UC chỉ ảnh hưởng đến ruột già. Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn.
UC chỉ ảnh hưởng đến lớp mô ngoài cùng của niêm mạc ruột già gọi là niêm mạc. Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến tất cả các lớp mô ruột của bạn từ ngoài đến sâu.
UC chỉ là một loại viêm ruột già. Không phải tất cả các dạng viêm đại tràng đều gây viêm và tổn thương ruột giống như UC.
Nguồn: Understanding Crohn’s Disease
- Abegunde AT, et al. (2016). Environmental risk factors for inflammatory bowel diseases: Evidence based literature review.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4945988 - Bao C-H, et al. (2014). Randomized controlled trial: Moxibustion and acupuncture for the treatment of Crohn’s disease.
wjgnet.com/1007-9327/full/v20/i31/11000.htm - Cosnes J, et al. (2012). Factors affecting outcomes in Crohn’s disease over 15 years.
gut.bmj.com/content/61/8/1140 - Dehydration. (2017).
crohnsandcolitis.org.uk/about-crohns-and-colitis/publications/dehydration - Dutta AK, et al. (2016). Influence of environmental factors on the onset and course of inflammatory bowel disease.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4716022 - Environmental triggers. (n.d.).
crohnscolitisfoundation.org/research/challenges-ibd/environmental-triggers - High fat diet reduces gut bacteria, Crohn’s disease symptoms. (2017).
sciencedaily.com/releases/2017/06/170622121911.htm - Khan I, et al. (2017). Antioxidant supplements and gastrointestinal diseases: A critical appraisal.
karger.com/Article/FullText/468988 - Lai H, et al. (2019). Traditional Chinese medicine for management of current and refractory Crohn’s disease: A case report.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6485890/ - Lo Re G, et al. (2016). Crohn’s disease: Radiological features and clinical-surgical correlations.
springer.com/us/book/9783319230658 - Loftus EV. (2016). Update on the incidence and prevalence of inflammatory bowel disease in the United States.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5193090 - Marks DJB, et al. (2010). Crohn’s disease: An immune deficiency state.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4568313 - Overview of Crohn’s disease. (n.d.).
crohnscolitisfoundation.org/what-is-crohns-disease/overview - Rosen MJ, et al. (2015). Inflammatory bowel disease in children and adolescents.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4702263 - Sorathia AZ, et al. (2020). Low residue diet.
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557693 - Stamatiades GA, et al. (2018). Fungal infections in patients with inflammatory bowel disease: A systematic review.
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5980782 - Crohn’s disease. (n.d.).
niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/crohns-disease - Szilagyi A, et al. (2016). Systematic review and meta-analysis of lactose digestion, its impact on intolerance and nutritional effects of dairy food restriction in inflammatory bowel diseases.
nutritionj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12937-016-0183-8 - Surgery for Crohn’s disease and ulcerative colitis. (2010).
crohnscolitisfoundation.org/sites/default/files/legacy/assets/pdfs/surgery_brochure_final.pdf - The facts about inflammatory bowel diseases. (2014).
ccfa.org/assets/pdfs/updatedibdfactbook.pdf - Vitale F. (2015). Epidemiological aspects of Crohn’s disease.
link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-23066-5_1 - What is inflammatory bowel disease (IBD)? (2018).
cdc.gov/ibd/what-is-IBD.htm
Người dịch: Kim Luận
