[Nghiên cứu] Hoa hậu Việt Nam: cao hơn nhưng ốm hơn

Người được trao vương miện ‘Miss Vietnam’ năm nay là cô Đỗ Thị Hà [1], người xứ Thanh. Cho đến nay, tôi nghĩ mình đã có đủ dữ liệu để kết luận rằng (i) chiều cao của hoa hậu tăng nhanh trong 20 năm qua; và (ii) đa số hoa hậu ‘thiếu cân’ (underweight).

Mấy năm qua, tôi sưu tầm dữ liệu nhân trắc của các hoa hậu Việt Nam để làm tư liệu cho giảng dạy. Cách bắt đầu câu chuyện tốt nhứt là bàn về các tham số của các mĩ nhân . Các tham số này bao gồm chiều cao, trọng lượng và 3 vòng. Những tham số này nói lên nhiều chuyện về y tế, y học tiến hoá (evolutionary medicine), và cả ý nghĩa xã hội nữa.

Quay lại cô hoa hậu năm nay: chiều cao của cô là 175 cm và nặng 55 kg. Như vậy chỉ số cơ thể (BMI) của cô ấy là ~18.0 kg/m^2. Cô ấy được xếp vào nhóm ‘thiếu cân’ (underweight), vì BMI < 18.5. Chúng ta thử xem qua chiều cao và BMI của các hoa hậu khác xem sao.

1. Chiều cao

Số liệu của 17 hoa hậu (tính từ 1988 đến 2020) cho thấy chiều cao trung bình là 170.6 cm (trung vị 171.5 cm). Do đó, chiều cao của hoa hậu năm nay có phần cao hơn trung bình 4.6 cm.

Theo nghiên cứu của chúng tôi, chiều cao trung bình của phụ nữ Việt Nam từ 18-35 là 155 cm (độ lệch chuẩn là 5.3 cm). Như vậy, hoa hậu có chiều cao cao gấp 2.85 lần độ lệch chuẩn của dân số. Xác suất tìm một phụ nữ có chiều cao >170 cm là 0.24% (24 trên 1 vạn người). Như vậy hoa hậu Việt Nam có chiều cao thuộc vào nhóm ‘hiếm’.

Chiều cao của hoa hậu thế giới (bên trái) và hoa hậu Việt Nam. Nhìn chung, chiều cao của hoa hậu Việt Nam tăng nhanh trong 20 năm qua và đạt ngưỡng 170-180 cm.

Một điều thú vị là chiều cao của hoa hậu tăng nhanh theo thời gian. Hai hoa hậu (Bùi Bích Phượng và Nguyễn Diệu Hoa) có chiều cao dưới 170 cm đều thuộc thế hệ 1988 và 1990. Sau đó thì hầu hết hoa hậu Việt Nam đều có chiều cao 170 cm trở lên. Hoa hậu cao nhứt là Mai Phương Thuý (179 cm). Xu hướng tăng chiều cao theo thời gian cũng thấy ở các hoa hậu thế giới (Miss Universe).

Hoa hậu Việt Nam có chiều cao như thế nào sao với hoa hậu thế giới? Tính trung bình, chiều cao của hoa hậu thế giới là 172.7 cm, tức cao hơn hoa hậu Việt Nam khoảng 2.1 cm. Tuy nhiên, sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê (P = 0.17).

2. Thiếu cân

Như đề cập trên, hoa hậu năm nay thuộc vào nhóm thiếu cân, nhưng cô ấy không phải là hoa hậu thiếu cân duy nhứt. Dữ liệu của 13 hoa hậu (tính từ 1988 đến 2020) cho thấy BMI trung bình chỉ ~18.0. Điều đáng nói là 10/13 (77%) hoa hậu có BMI thấp hơn 18.5, mức độ được xem là ‘thiếu cân’.

Phân bố tỉ trọng cơ thể của hoa hậu Việt Nam.

Trong điều kiện bình thường, người có BMI < 18.5 có khi xem là ‘malnourished’ hay ‘kém dinh dưỡng’). Dĩ nhiên, các hoa hậu thì chắc không kém dinh dưỡng, mà họ chỉ cố gắng sao cho ‘có eo’.

Xu hướng người đẹp có BMI < 18.5 không chỉ xảy ra ở Việt Nam. Trước đây, bên Mĩ cũng có dữ liệu cho thấy hoa hậu Mĩ vào thập niên 1970 đến 1990 có BMI < 18.5. Nhưng trước đó, hoa hậu Mĩ thường có BMI dao động trong khoảng 19 đến 22. Nhìn chung, trong khi ngoài dân số thì BMI tăng theo thời gian (người ta ‘mập’ ra) nhưng hoa hậu thì có BMI giảm theo thời gian.

Xu hướng tỉ trọng cơ thể của các hoa hậu Mĩ từ 1920 đến 2000. Đa số các hoa hậu sau 1980 đều thiếu cân.

Trong dân số Việt Nam (ở độ tuổi 18-35), tỉ lệ thiếu cân là khoảng 20% (theo nghiên cứu của chúng tôi). Thế nhưng trong nhóm hoa hậu thì tỉ lệ thiếu cân lên đến 77%, tức cao gấp 3.8 lần so với ngoài cộng đồng. Sự khác biệt này có thể nói là đáng chú ý, bởi vì người thiếu cân có nguy cơ bị loãng xương khi về già (vì xương của họ không phát triển đủ khi còn trẻ). Hoa hậu thường được xem là đại diện cho lí tưởng đẹp. Nhưng với lí tưởng đẹp theo mô hình ‘thiếu cân’ thì có lẽ cần phải xem lại.