PHÂN LOẠI CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG NGỰC – THẮT LƯNG

MỘT SỐ PHÂN LOẠI TRONG CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG NGỰC – THẮT LƯNG

1. Phân loại Dennis

Dennis đưa ra giả thuyết 3 cột để đánh giá độ vững dựa trên sự toàn vẹn của 2 trong 3 cột. Trong đó:

Trục trước: 2/3 trước của thân đốt sống và đĩa đệm

Trục giữa: 1/3 sau thân đốt sống, đĩa đệm và các thành phần bao quanh ống tủy (dây chằng, chân cuống, cung sau….)

Trục sau: gai sau, dây chằng

2. Phân loại AO

Cung cấp thông tin chi tiết hơn phân loại của Dennis, nhưng phân loại quá phức tạp, lên đến 53 kiểu gãy, khó áp dụng trên lâm sàng

3. Thang điểm TLICS

Được đưa ra để khắc phục nhược điểm của thang điểm AO, đánh giá dựa vào Xquang, CT và MRI, dựa vào 3 tiêu chỉ

• Hình thái học
• Sự toàn vẹn của phức hợp dây chằng sau PLC
• Tổn thương thần kinh

4. Thang điểm AOTLICS

Thang điểm được đưa ra nhằm tạo sự cân bằng giữa thang điểm AO và thang điểm TLICS theo 3 tiêu chí:

• Hình thái học
• Tổn thương thần kinh
• Yếu tố tự điều chỉnh: Sự toàn vẹn của PLC chưa xác định và bệnh lý đi kèm
• 
  • Hình thái học

Các tổn thương chia làm 3 nhóm theo thứ tự tăng dần mức độ nặng

A: gãy nén

B: gãy phân tán

C: gãy di lệch/ gãy trật

• • Tổn thương thần kinh

N0: Không có dấu hiệu tổn thương thần kinh

N1: Bệnh sử thương tổn thần kinh thoáng qua

N2: Tổn thương chèn ép rễ hiện tại

N3: Tổn thương tủy hoặc chùm đuôi ngựa không hoàn toàn

N4: Tổn thương tủy hoàn toàn (mất hoàn toàn vận động và cảm giác: ASIA A)

NX: Không thể đánh giá (chấn thương đầu, ngộ độc, dùng an thần…)

• Yếu tố điều chỉnh

M1: Sự toàn vẹn của PLC chưa xác định, áp dụng đối với các kiểu gãy mà về phương tiện xương có thể vững nhưng có khả năng tổn thương hệ dây chằng sau (Gãy type A kèm type B)

M2: Có bệnh lý viêm cột sống dính khớp, tăng sinh xương vô căn lan tỏa, hôi chứng gây tăng tạo xương lan tỏa nguyên phát, loãng xương, bỏng quá mức,….

Tổng hợp cách tính điểm theo AO-TLICS. Sau khi tính điểm, chiến lược điều trị được chỉ định dựa theo:
Điều trị bảo tồn < 4 điểm

Phẫu thuật > 5 điểm

Tùy theo lựa chọn các bác sĩ: 4-5 điểm

Bs Nguyễn Hữu tài

Tham khảo: Một số phân loại trong chấn thương ngực – cột sống thắt lưng (BSNT Nguyễn Thế Bình, Ths. Trần Đức Hoàng, BSCKII Nguyễn Thanh Minh) – Khoa Ngoại thần kinh y dược Huế