Ngày hôm qua khoa chúng tôi tiếp nhận một bệnh nhân nam 67 tuổi. BN này bị đái tháo đường và đang điều trị insulin. Đầu giờ chiều BN được đưa vào một cơ sở y tế gần nhà trong tình trạng hôn mê và co giật nên đã được đặt nội khí quản rồi chuyển đến BV Bạch Mai. Lúc vào viện các bác sỹ đo đường huyết là 2,7 mmol/L, được chẩn đoán hạ đường huyết. May mắn là sau khi truyền glucose 20% thì BN tỉnh hoàn toàn, không để lại di chứng gì.
BN đái tháo đường có thể bị rối loạn ý thức, hôn mê do nhiều nguyên nhân như tai biến mạch não, tụt huyết áp tư thế, tăng áp lực thẩm thấu hoặc nhiễm toan… nhưng phổ biến nhất là hạ đường huyết xuống < 3,9 mmol/L. Ước tính hơn 50% BN đái tháo đường sẽ bị hạ đường huyết ít nhất 1 lần trong đời, nhất là ở những người điều trị bằng insulin hoặc các thuốc nhóm sulfonyurea, người có suy thận… Hạ đường huyết kéo dài trên 6 giờ có thể gây tổn thương não, thậm chí chết não. Vì vậy khi phát hiện một người đái tháo đường bị hôn mê thì người nhà cần đưa đến ngay cơ sở y tế gần nhất và báo cho nhân viên y tế biết người nhà họ bị đái tháo đường. Còn nhân viên y tế khi gặp BN đái tháo đường bị hôn mê phải thử ngay đường huyết mao mạch, nếu thấp thì cho truyền glucose ưu trương ngay. Nếu đúng thì chỉ sau 3-5 phút BN sẽ tỉnh. Lưu ý là đưa vào cơ sở y tế gần nhất có thể truyền được glucose đường tĩnh mạch cho BN, không nên cầu kỳ đưa đến BV Bạch Mai. Nước xa có thể không cứu được lửa gần.
Tác giả: BS. Nguyễn Quang Bảy