Sản phẩm giảm béo lý tưởng sẽ cho phép giảm cân nhanh chóng và ổn định trong khi dung nạp rất tốt và có thể áp dụng cho tất cả các nhóm bệnh nhân. Thật không may, một phương pháp chữa bệnh kỳ diệu như vậy vẫn chưa được bán trên thị trường. Để phòng ngừa và điều trị béo phì hiệu quả cần kết hợp giữa thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường tập thể dục, thay đổi hành vi và lối sống. Trong những trường hợp nhất định, liệu pháp chữa trị bằng thuốc giảm cân sẽ được bác sĩ cân nhắc để giúp bệnh nhân đạt được kết quả tốt nhất.

Thuốc giảm cân hoạt động theo hai nguyên tắc khác nhau:

Ngăn chặn hấp thụ chất béo từ hệ tiêu hóa: Với phương pháp này, các chất béo được liên kết và ngăn chặn sự hấp thụ từ thức ăn. Tuy nhiên các chất béo tốt và không tốt đều sẽ bị ngăn cản hấp thụ. Việc hấp thụ chất béo lành mạnh là điều cần thiết để có một chế độ ăn uống cân bằng. Do đó, các thuốc thuộc nhóm này thường dẫn đến các triệu chứng thiếu chất và suy dinh dưỡng nếu lạm dụng trong thời gian dài.

Ngăn chặn sự thèm ăn: Các chất thuộc nhóm này sẽ khiến bạn ít ăn hơn và do đó tự động giảm cân. Tuy nhiên, hiệu quả của hầu hết các chế phẩm này vẫn chưa được chứng minh. Thành công cũng chỉ được đảm bảo nếu bạn cũng chú ý đến chế độ dinh dưỡng. Bởi vì các bữa ăn dù ít hơn nhưng nếu chúng có nhiều chất béo và đường thì cũng không có quá nhiều tác dụng giảm cân.

Chất ức chế Lipase: Orlistat là một thành phần hoạt chất từ nhóm chất ức chế lipase được sử dụng để điều trị thừa cân và béo phì (nếu BMI ≥ 28, BMI = (cân nặng )/(chiều cao x 2) Trong đó, chiều cao tính bằng m và cân nặng tính bằng kg). Nó ức chế quá trình tiêu hóa chất béo trong ruột, qua đó chất báo không được hấp thụ mà thải ra ngoài theo phân. Orlistat có thể được uống trước, trong hoặc tối đa 1 giờ sau bữa ăn. Bữa ăn chỉ nên chứa một lượng nhỏ chất béo, nếu không có thể xảy ra các tác dụng không mong muốn như phân có mỡ, tiêu chảy và đau bụng.

Chất chủ vận serotonin: Lorcaserin (Belviq®) đã được phê duyệt ở Hoa Kỳ vào mùa hè năm 2012. Lorcaserin có tác dụng ức chế sự thèm ăn và cảm giác no bằng cách kích hoạt có chọn lọc thụ thể 5-HT2C trên các tế bào thần kinh nhất định ở vùng dưới đồi. Các thuốc chống béo phì khác như fenfluramine và dexfenfluramine cũng gắn vào thụ thể này, nhưng không có tính chọn lọc. Các tác dụng không mong muốn có thể có của fenfluramine trên tim và mạch (bệnh van tim, tăng áp động mạch phổi) là do thụ thể 5-HT2B và 5-HT2A.Lorcaserin được chỉ định điều trị thừa cân và béo phì ở bệnh nhân có BMI ≥ 30 kg / m2 hoặc BMI ≥ 27 kg / m2 khi có ít nhất một bệnh đi kèm (ví dụ cao huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường týp 2). Ngoài ra, chế độ ăn kiêng giảm calo và tăng cường hoạt động thể chất cũng được quy định.

Chất chủ vận thụ thể GLP-1: Liraglutide (Saxenda®) được phát triển là thuốc chống đái tháo đường và đã được phê duyệt vào năm 2016 để điều trị thừa cân và béo phì. Các tác động của thuốc dựa trên sự liên kết với thụ thể GLP-1. Liraglutide có tác dụng thúc đẩy quá trình tiết insulin từ tế bào beta tuyến tụy, giảm bài tiết glucagon từ các tế bào alpha và do đó dẫn đến giảm sản lượng glucose của gan, tăng độ nhạy insulin, làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày và do đó làm giảm tốc độ glucose đi vào máu, giảm cảm giác đói và có thể góp phần giảm cân.

Semaglutide cũng đã được chấp thuận cho chỉ định này ở Hoa Kỳ vào năm 2021.

Các chất ức chế tái hấp thu Serotonin và Norepinephrine có chọn lọc (SSNRI): Sibutramine (từng được bán dưới tên thương mại Reductil®) có tác dụng ức chế sự thèm ăn, tăng cảm giác no và có thể làm tăng sinh nhiệt. Hiệu quả của nó đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu lâm sàng và dựa trên sự ức chế tái hấp thu norepinephrine và serotonin. Nó đã từng được phê duyệt như một biện pháp bổ sung cho bệnh béo phì (BMI ≥ 30). Sibutramine thường dẫn đến các tác dụng không mong muốn như đánh trống ngực, tăng huyết áp, táo bón, khô miệng, giãn mạch, đau đầu và mất ngủ. Sibutramine đã bị rút khỏi thị trường ở nhiều quốc gia vào năm 2010. Các thành phần hoạt tính khác từ nhóm SSNRI như thuốc chống trầm cảm venlafaxine (Efexor®, generics) và duloxetine (Cymbalta®) cũng ức chế sự thèm ăn, nhưng không được chấp thuận cho chỉ định này.

Thuốc đối kháng thụ thể cannabinoid: Rimonabant (từng được bán dưới tên thương mại Acomplia®) là chất đối kháng thụ thể cannabinoid. Thuốc có tác dụng đảo ngược tác dụng của hệ thống endocannabinoid. Các tác động của thuốc phần lớn trái ngược với cần sa. Thuốc đối kháng thụ thể cannabinoid có tác dụng ức chế sự thèm ăn, chống béo phì và hạ lipid máu và được sử dụng để điều trị thừa cân và béo phì. Các tác dụng ngoại ý thường gặp là rối loạn tâm thần như tâm trạng trầm cảm. Đại diện duy nhất của nhóm thuốc cho đến nay là rimonabant và đã bị rút khỏi thị trường ngay sau khi được giới thiệu vào năm 2008 do tỷ lệ rủi ro-lợi ích thấp.

Nhiều loại thuốc khác có thể làm giảm trọng lượng cơ thể, nhưng không được chấp thuận ở Châu Âu cho các chỉ định thừa cân và béo phì. Tác dụng giảm cân của chúng có thể hữu ích đối với chỉ định đã được phê duyệt, ví dụ như đái tháo đường hoặc trầm cảm với đồng thời béo phì. Tuy nhiên, do các tác dụng không mong muốn, vẫn còn nghi vấn liệu chúng có nên được kê đơn để điều trị riêng bệnh béo phì hay không.

Thuốc giao cảm, amphetamine và giống amphetamine: Amphetamine, Ephedrine, Phentermine, Phenylpropanolamine, Amfepramone, Aminorex, Mazindol, Methylphendiate và những dẫn xuất khác. Chúng chủ yếu hoạt động như một chất ức chế sự thèm ăn và không còn được bán trên thị trường ở Châu Âu do khả năng gây ra các tác dụng không mong muốn. Bệnh nhân thường hay lạm dụng và trở nên phụ thuộc vào thuốc. Amphetamine có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Quá liều sẽ đe dọa đến tính mạng. Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra bao gồm: huyết áp cao, bệnh tim, đau tim, đột quỵ, đột tử. Thuốc cũng tác động lên hệ thần kinh trung ương, gây lo lắng, chóng mặt, mất ngủ, hưng phấn, khó nói, run. Trầm trọng hơn, thuốc cũng gây phụ thuộc, nghiện ngập, thay đổi tính cách, rối loạn tâm thần.

Thuốc ức chế tái hấp thu Norepinephrine và Dopamine: Bupropion (Zyban®, Wellbutrin®) được phê duyệt để điều trị trầm cảm và cai thuốc lá. Nó làm tăng cảm giác no và có vẻ hiệu quả vừa phải trong việc giảm cân. Các tác dụng phụ phổ biến nhất có thể xảy ra bao gồm nhức đầu, khô miệng, các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn và nôn, và mất ngủ.

Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin: Fluoxetine (Fluctine®) được kê đơn để điều trị trầm cảm và có tác dụng phụ là ức chế sự thèm ăn. Tuy nhiên, hiệu quả lâm sàng, đặc biệt là đối với việc giảm cân trong thời gian dài, vẫn còn nhiều tranh cãi.

Fenfluramine cũng là một chất tái hấp thụ serotonin. Nó được coi là rất hiệu quả, đặc biệt là khi kết hợp với phentermine (“Fen-Phen”), nhưng đã bị rút khỏi thị trường do tác dụng phụ không mong muốn (tăng áp động mạch phổi, rối loạn van tim).

Hormone tuyến giáp: Các hormone tuyến giáp levothyroxine và liothyronine đã được sử dụng làm chất hỗ trợ giảm béo từ thế kỷ 19. Chúng thúc đẩy giảm mỡ và tăng tỷ lệ trao đổi chất cơ bản tuy nhiên cũng có rất nhiều tác dụng phụ. Nếu liều quá cao hoặc tăng liều quá nhanh, có thể xảy ra các tác dụng không mong muốn như, căng thẳng, mất ngủ, tiêu chảy, run, đổ mồ hôi, đau đầu, giảm cân, đánh trống ngực và rối loạn nhịp tim.

Thuốc chống động kinh mới hơn: Topiramate (Topamax®) được phê duyệt để điều trị chứng động kinh và dự phòng chứng đau nửa đầu và có tác dụng ngăn chặn sự thèm ăn. Hiệu quả của nó như một tác nhân chống béo phì đã được chứng minh, nhưng bị hạn chế bởi các tác dụng không mong muốn thường xuyên xảy ra như buồn ngủ, kiệt sức, gây mê, đau đầu, chóng mặt và buồn nôn. Điều tương tự cũng áp dụng cho zonisamide (Zonegran®)

Thuốc đối kháng opioid: Naltrexone (Naltrexin®) ức chế việc hấp thụ các chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa. Nó được phê duyệt để hỗ trợ y học trong việc điều trị cắt cơn cho những người nghiện thuốc phiện trước đây. Chán ăn là một tác dụng phụ thường gặp. Naltrexone cũng được sử dụng cho các chứng nghiện khác.

Nhiều loại thảo dược như caffeine, thuốc lá, ma hoàng hoặc thuốc nhuận tràng thảo dược được sử dụng làm thuốc giảm cân. Hiệu quả của các loại thảo dược này thường không được chứng minh một cách rõ ràng. Các biện pháp chữa bệnh bằng thảo dược cũng có thể dẫn đến các tác dụng không mong muốn.

Chất xơ và thức ăn thô: võ hạt mã đề được cho là có tác dụng làm no bằng cách trương nở với nước và ức chế sự hấp thụ chất béo. Chúng nên được uống với đủ nước. Võ hạt mã đề cũng được sử dụng để điều trị táo bón nhẹ. Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra bao gồm rối loạn tiêu hóa như đầy hơi và chướng bụng. Mã đề có thể gây ra các phản ứng dị ứng, gây cơn hen suyễn và co thắt phế quản ở những người nhạy cảm. Sốc phản vệ cũng đã được báo cáo ở một số trường hợp.

Chitosan: Chitosan là một polyme ß-1,4 của D-glucosamine và N-acetyl-D-glucosamine từ vỏ giáp xác. Chitosan liên kết với lipid có trong thức ăn, do đó ức chế sự hấp thu của chúng bằng cách bài tiết chúng qua phân. Chitosan làm giảm lipid, giảm LDL và tăng HDL. Chitosan cũng trương nở khi gặp nước, vì vậy nó có thể có tác dụng làm no hơi và rút ngắn thời gian vận chuyển của ruột. Hiệu quả lâm sàng của chitosan thực sự tốt như thế nào trong thực tế là một vấn đề gây tranh cãi trong y văn và có nhiều ý kiến trái ngược nhau. Ngoài ra, hiệu ứng yo-yo cũng phải được tính đến khi ăn kiêng. Với việc giảm cân lặp đi lặp lại, hiệu quả có thể xảy ra lặp đi lặp lại và trọng lượng sẽ di chuyển lên xuống giống như một yo-yo. Sau một giai đoạn giảm cân vì ăn kiêng và dùng thuốc sẽ là một giai đoạn tăng cân bởi vì thói quen sinh hoạt của bệnh nhân vẫn duy trì như trước.

Các tác dụng không mong muốn có thể xảy ra bao gồm các vấn đề về tiêu hóa như táo bón, đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy và cảm giác no, mặt khác là các phản ứng dị ứng như phát ban trên da, nổi mề đay và ngứa.

Thuốc cường giao cảm thảo dược: Cây ma hoàng và thành phần của nó là ephedrin ngăn chặn sự thèm ăn và thúc đẩy quá trình sinh nhiệt. Chúng dường như có hiệu quả giảm cân một cách hạn chế, tuy nhiên không được chấp thuận cho chỉ định này ở châu Âu và có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng về tim mạch.

Do nhiều loại thuốc có tác dụng chống béo phì nhưng không được chấp thuận chỉ định này nên đã bị một số bệnh nhân lạm dụng để giảm cân. Các thuốc hay bị lạm dụng là các hormone tuyến giáp hoặc thuốc cường giao cảm như ephedrine và phenylpropanolamine, có sẵn dưới dạng thuốc thú y. Việc tiêu thụ không kiểm soát các loại thuốc này có thể dẫn đến các tác dụng không mong muốn nghiêm trọng, đặc biệt là thông qua các tương tác và chống chỉ định.

Trên thị trường có nhiều loại trà được tiếp thị là có khả năng giúp người sử dụng có thể giảm cân. Thành phần chính của các loại trà này thường là ephedrine. Ephedrine là một dẫn xuất của Amphetamine và có tác dụng cường giao cảm. Dẫn xuất khác của amphetamine là amfepramone cũng được bị nhiều bệnh nhân lạm dụng dưới dạng tân dược.

Tất cả các loại thuốc giảm cân nên ngừng sau 12 đến 16 tuần nếu trọng lượng cơ thể không giảm quá 5 phần trăm. Liệu pháp đi kèm với dùng thuốc là tập thể dục và thay đổi thói quen ăn uống cũng như hỗ trợ chuyên môn là điều bắt buộc. Thuốc chỉ thích hợp làm chất bổ sung. Nếu không có các biện pháp khác, không thể mong đợi thành công lâu dài. Bệnh nhân cũng nên hợp nghiêm ngặt với bác sĩ điều trị để theo dõi các tác dụng phụ và tương tác cũng như thời gian điều trị bằng thuốc.

Nhiều loại chất cấm rất nguy hiểm cũng được bày bán trái phép dưới nhiều hình thức như DNP. Dinitrophenol (DNP) đảm bảo rằng tất cả carbohydrate ăn vào qua thức ăn không được chuyển hóa thành năng lượng sử dụng được mà thành nhiệt. Kết quả là thân nhiệt tăng mạnh và dễ dàng lên tới 41 độ C ngay cả khi không gắng sức. Dinophenol ban đầu được sử dụng để chế tạo chất nổ. Người uống thuốc sẽ sụt cân liên tục, nhưng cũng bị chóng mặt và vã mồ hôi. Do những hậu quả khó lường, phương pháp giảm cân này đã bị cấm ở Hoa Kỳ và Châu Âu từ năm 1930, nhưng có thể được đặt hàng bất hợp pháp trên các trang web. Các sản phẩm này được quảng cáo có khả năng giảm cân rất nhanh. Một số bệnh nhân đã gặp nguy hiểm tính mạng khi sử dụng những sản phẩm này. Ngành kinh doanh đồ ăn kiêng đang bùng nổ và những kẻ lừa đảo cũng biết điều đó. Do đó, việc đặt hàng thuốc giảm cân từ các nhà cung cấp Internet kém đáng tin cậy do đó không được khuyến khích. Người tiêu dùng chỉ nên mua từ các nhà sản xuất uy tín, sản phẩm cũng phải có thông tin về sản phẩm và nguồn gốc rõ ràng.

Bạn cũng có thể làm điều đó mà không cần thuốc. Phương pháp lành mạnh nhất vẫn là phương pháp cổ điển: tập thể dục nhiều, ăn uống cân bằng và ngủ đủ giấc. Chế độ ăn kiêng một chiều không được khuyến khích, vì chúng gây ra thiếu hụt chất dinh dưỡng và thường gây ra hiệu ứng yo-yo. Để tránh những rủi ro về sức khỏe, có thể sử dụng các sản phẩm giảm béo tự nhiên. Một ví dụ về điều này là ớt. Chất cay của nó, capsaicin, là một hợp chất nitơ tự nhiên và tốt gấp đôi cho vóc dáng của bạn. Thứ nhất, ớt làm tăng sinh nhiệt và tăng nhiệt độ cơ thể, qua đó cơ thể sử dụng nhiều năng lượng hơn và đi đến các kho chứa chất béo. Thứ hai, capsaicin hỗ trợ tiêu hóa. Điều này rất quan trọng để cơ thể có thể phân hủy chất béo.

Tập thể dục: Không có cách nào tốt hơn cho việc giảm cân bằng việc tập luyện thể dục thường xuyên. Vận động nhiều làm tăng tiêu hao năng lượng và làm mỡ biến mất. Ngoài ra, các khối cơ được hình thành và da được săn chắc.

Uống đủ nước: Để giảm cân, bạn nên uống đủ nước hoặc trà không đường. Uống nhiều nước cũng làm giảm cảm giác đói và giảm lượng thức ăn được tiêu thụ. Nên tránh đồ uống có cồn và đường.

Ăn chậm: Nếu bạn ăn nhanh và vội vàng sẽ dẫn tới ăn quá nhiều. Điều này không chỉ dẫn đến cảm giác no khó chịu mà còn làm tăng cân. Cảm giác no dễ xảy ra hơn khi bạn nhai chậm và kỹ.

Ngủ đủ giấc: Khi bạn ngủ, cơ thể bạn đang hoạt động mạnh và sử dụng rất nhiều năng lượng. Thời gian nghỉ ngơi cố định vào ban đêm cũng cần thiết cho điều này như một giấc ngủ đủ.

Chất xơ: chất xơ có tác dụng rất tốt. Ăn nhiều rau, củ với nhiều chất xơ sẽ giúp làm giảm việc hấp thụ chất béo và tăng cảm giác no.