Y khoa Diễn đàn Y khoa, y tế sức khoẻ, kiến thức lâm sàng, chẩn đoán và điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
Thực phẩm chế biến siêu tinh vi đang gia tăng trên toàn cầu, liên kết với 12 nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng như bệnh Crohn và tiểu đường.
Các nguy cơ sức khỏe từ thực phẩm chế biến siêu tinh chế
Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn khi thực phẩm chế biến siêu tinh chế (ultra-processed foods – UPFs) trở thành một phần lớn trong chế độ ăn uống của con người. Một nghiên cứu gần đây đã xác nhận rằng việc tiêu thụ UPFs đang tăng lên trên toàn cầu, cho thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ UPF và nguy cơ gia tăng đối với 12 tình trạng sức khỏe khác nhau.
Nghiên cứu này được công bố trong tạp chí danh tiếng The Lancet, một phần của loạt bài ba nghiên cứu, đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ UPFs đang gia tăng trên toàn cầu. Dữ liệu từ các nghiên cứu gần đây và phân tích tổng hợp đã cung cấp thêm bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ UPFs và nguy cơ gia tăng các bệnh lý nghiêm trọng.
Thực phẩm chế biến siêu tinh chế là gì?
Theo hệ thống phân loại NOVA, UPFs thuộc nhóm 4, được định nghĩa là “các sản phẩm chế biến từ nguyên liệu chủ yếu do công nghiệp sản xuất, thường được tạo ra bằng nhiều kỹ thuật và quy trình công nghiệp khác nhau.” Một số ví dụ điển hình về UPFs bao gồm: súp đóng hộp, bánh ngọt thương mại, bữa ăn đông lạnh, thực phẩm chế biến sẵn, thịt chế biến, nước ngọt và đồ uống năng lượng, cũng như các món ăn nhẹ như khoai tây chiên, bánh quy và ngũ cốc ăn sáng có đường.
Qua việc phân tích nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy rằng UPFs đang ngày càng gia tăng trong chế độ ăn uống trên toàn cầu. Tại Mỹ và Anh, tỷ lệ năng lượng từ UPFs trong tổng lượng thực phẩm mà hộ gia đình tiêu thụ luôn vượt quá 50%. Ở Tây Ban Nha và Trung Quốc, con số này đã tăng gấp ba lần trong ba năm qua, và tại Mexico và Brazil, tỷ lệ này đã tăng từ 10% lên 23% trong bốn năm qua.
Những tác động của việc tiêu thụ UPFs đối với sức khỏe
Carlos A. Monteiro, bác sĩ và giáo sư dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng của Đại học São Paulo, Brazil, cho biết: “Việc tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế ngày càng gia tăng đang định hình lại chế độ ăn uống trên toàn cầu, thay thế cho thực phẩm tươi sống và thực phẩm chế biến tối thiểu.” Ông cũng nhấn mạnh rằng sự thay đổi này được thúc đẩy bởi các tập đoàn toàn cầu lớn, những người tạo ra lợi nhuận khổng lồ từ việc ưu tiên sản phẩm chế biến siêu tinh chế và được hỗ trợ bởi chiến dịch tiếp thị mạnh mẽ.
Nghiên cứu đã xem xét 104 nghiên cứu dài hạn và phát hiện rằng 92 trong số đó cho thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ UPFs và nguy cơ gia tăng đối với 12 tình trạng sức khỏe khác nhau. Điều này cho thấy rõ ràng rằng chế độ ăn uống giàu UPFs có thể gây hại cho sức khỏe con người.
Giải pháp giảm tiêu thụ UPFs
Các chuyên gia dinh dưỡng đã đưa ra một số lời khuyên để giảm thiểu việc tiêu thụ UPFs trong chế độ ăn uống hàng ngày. Monique Richard, một chuyên gia dinh dưỡng đã khuyến nghị rằng trước tiên, mọi người nên đánh giá khả năng tiếp cận và nhận thức của bản thân mà không cảm thấy tội lỗi. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thay đổi thói quen ăn uống theo cách tích cực.
Bà đề xuất rằng thay vì tập trung vào việc loại bỏ thực phẩm không tốt, hãy thêm vào chế độ ăn những thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Chẳng hạn, có thể bắt đầu bằng việc thêm một phần trái cây vào mỗi bữa ăn hoặc thay thế đồ uống có đường bằng nước lọc có thêm hương vị từ trái cây hoặc thảo mộc.
Richard cũng khuyên mọi người nên lựa chọn những thực phẩm protein ít chế biến và ưu tiên các món ăn nướng, hấp thay vì chiên để giảm lượng UPFs trong chế độ ăn. Cuối cùng, bà khuyến khích việc nấu ăn tại nhà, khẳng định rằng ngay cả một bữa ăn tự nấu cũng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và tạo ra thói quen ăn uống lành mạnh hơn.
Kết luận
Bài viết này đã nêu bật sự gia tăng đáng lo ngại trong việc tiêu thụ thực phẩm chế biến siêu tinh chế (UPFs) và mối liên hệ giữa chúng với nhiều bệnh lý mãn tính. Điều này đặc biệt quan trọng đối với y tế và sức khỏe tại Việt Nam, nơi mà thói quen ăn uống đang dần thay đổi theo xu hướng toàn cầu. Việc tiêu thụ UPFs không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mỗi cá nhân, mà còn gây áp lực lên hệ thống y tế, khi ngày càng nhiều người mắc các bệnh liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh.
Chúng ta cần nâng cao nhận thức về tác hại của UPFs và thúc đẩy việc thực hiện các chính sách nhằm kiểm soát và giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm này. Hơn nữa, việc khuyến khích người dân hướng tới chế độ ăn uống lành mạnh, với nhiều thực phẩm tươi sống và ít chế biến, sẽ góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng. Đây là trách nhiệm không chỉ của các nhà quản lý y tế mà còn của từng cá nhân trong xã hội. Hãy cùng nhau hành động để bảo vệ sức khỏe của chính mình và của cộng đồng.
Hỏi đáp về nội dung bài này
Câu hỏi 1: Thực phẩm chế biến siêu tinh chế (UPFs) là gì và tại sao chúng được coi là nguy hiểm cho sức khỏe?
Thực phẩm chế biến siêu tinh chế (UPFs) là những sản phẩm thực phẩm được làm từ các nguyên liệu chủ yếu do công nghiệp sản xuất, thường trải qua nhiều quy trình chế biến. Chúng được coi là nguy hiểm cho sức khỏe vì nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ UPFs có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc phải 12 tình trạng sức khỏe nghiêm trọng.
Câu hỏi 2: Tại sao việc tiêu thụ UPFs đang gia tăng trên toàn cầu?
Việc tiêu thụ UPFs đang gia tăng trên toàn cầu chủ yếu do sự phát triển của các tập đoàn lớn, những người tạo ra lợi nhuận khổng lồ từ việc sản xuất các sản phẩm này. Họ thường sử dụng tiếp thị mạnh mẽ và vận động chính trị để ngăn chặn các chính sách y tế công cộng hiệu quả nhằm hỗ trợ chế độ ăn uống lành mạnh.
Câu hỏi 3: Có những loại thực phẩm nào được xem là UPFs?
Các loại thực phẩm được xem là UPFs bao gồm: súp đóng hộp, bánh kẹo thương mại, bữa ăn đông lạnh, thực phẩm chế biến sẵn, thịt chế biến, nước ngọt và đồ uống năng lượng, cũng như các loại snack như khoai tây chiên và bánh quy.
Câu hỏi 4: Những tác động sức khỏe nào đã được ghi nhận liên quan đến việc tiêu thụ UPFs?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 92 trong tổng số 104 nghiên cứu dài hạn cho thấy sự liên quan giữa việc tiêu thụ UPFs và tăng nguy cơ mắc phải 12 tình trạng sức khỏe, bao gồm bệnh Crohn và tiểu đường. Điều này cho thấy rằng một chế độ ăn uống giàu UPFs có thể gây hại đáng kể cho sức khỏe.
Câu hỏi 5: Có những cách nào để giảm thiểu tiêu thụ UPFs trong chế độ ăn uống?
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng để giảm thiểu tiêu thụ UPFs, mọi người nên bắt đầu bằng việc thêm thực phẩm có lợi cho sức khỏe vào chế độ ăn uống, thay vì chỉ tập trung vào việc loại bỏ thực phẩm không tốt. Ví dụ, có thể thêm trái cây tươi, rau củ, hoặc các loại hạt vào mỗi bữa ăn. Ngoài ra, cũng nên thay thế đồ uống có đường bằng nước tinh khiết hoặc nước trái cây tự nhiên.
Nguồn thông tin được tham khảo từ trang web: medicalnewstoday, Crohn’s, diabetes, 10 more health issues tied to ultra-processed foods
Nội dung được biên tập, sáng tạo thêm bởi: Ban biên tập Y khoa
Vui lòng không reup bài khi chưa được cho phép!
