[Chia sẻ] Khi nào cần xét nghiệm Cortisol máu 20h tối ???

        Sáng nay có xem cho 1 BN bị suy thượng thận ở Bệnh viện khác gửi đến, cortisol máu thấp. Đến tối người nhà gọi lại hỏi là có người bảo vợ tôi phải xét nghiệm thêm Cortisol máu vào 20h tối nữa mới xác định được chẩn đoán thì có cần không ? Hóa ra, không chỉ BN mà khá nhiều thầy thuốc cũng bị nhầm về xét nghiệm này.

       Chúng ta đã biết tuyến thượng thận tiết ra Cortisol theo nhịp ngày đêm (Circadian Rhythm), cao vào khoảng 5-8 sáng, và thấp vào buổi tối và đêm. Những người bị cường tiết cortisol (vd Hội chứng Cushing) sẽ có tăng tiết cortisol cả ngày lẫn đêm, gọi là mất nhịp ngày đêm. Vì vậy, xét nghiệm thấy Cortisol máu vào tầm 20h-23h tối mà cao (> 200 nmol/L) thì nhiều khả năng (không chắc chắn) người đó bị bệnh cường tiết cortisol, hay có thể gọi là cường năng tuyến thượng thận.

    Ngược lại, ở những người bị suy thượng thận, nhất là người đã có triệu chứng, mà xét nghiệm cortisol máu 7-8h sáng đã rất thấp (ít nhất phải < 83 nmol/L) rồi thì chắc chắn là buổi tối cũng sẽ thấp, hoặc không tăng. Vì vậy xét nghiệm cortisol buổi tối là không cần thiết khi nghi ngờ BN có suy thượng thận.

      Ngoài ra cũng cần lưu ý giá trị xét nghiệm cortisol máu kém hơn cortisol niệu, và cần làm cả cặp cortisol và ACTH sẽ có ý nghĩa hơn.

Ảnh: Dao động nồng độ Cortisol và ACTH trong ngày