[Medscape] 6 thói quen sống lành mạnh giúp làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ

Một nghiên cứu lớn dựa trên dân số cho thấy tuân thủ 6 lối sống lành mạnh có thể làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi.

Các nhà điều tra đã phát hiện ra rằng chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động nhận thức, thường xuyên luyện tập thể thao, không hút thuốc và kiêng sử dụng rượu bia có liên quan đáng kể đến việc làm giảm quá trình suy giảm nhận thức bất kể tình trạng gen APOE4.

Sau khi điều chỉnh các yếu tố về sức khoẻ và kinh tế xã hội, các nhà điều tra tìm ra rằng mỗi cá nhân có lối sống lành mạnh làm chậm sự suy giảm trí nhớ hơn một thập kỷ. Một chế độ ăn uống lành mạnh nổi lên như là biện pháp ngăn chặn mạnh mẽ nhất, tiếp theo đó là hoạt động nhận thức và tập thể dục thể thao.

Các nhà điều tra nghiên cứu được dẫn dắt bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Jianping Jia của Trung tâm Đổi mới Rối loạn thần kinh và Khoa thần kinh, Bệnh viện Xuan Wu, trường Đại học Y khoa Thủ đô, Bắc Kinh, Trung Quốc viết “Một lối sống lành mạnh giúp làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ, ngay cả khi có alen APOE4”.

Họ nói thêm “Nghiên cứu này có thể cung cấp thông tin quan trọng để bảo vệ những người cao tuổi chống lại sự suy giảm trí nhớ”.

Nghiên cứu được công bố trực tuyến ngày 25 tháng 1 trên tạp chí The BMJ.

Ngăn ngừa suy giảm trí nhớ

Các nhà điều tra lưu ý rằng trí nhớ “liên tục suy giảm khi con người già đi,” nhưng sự suy giảm trí nhớ do tuổi tác không nhất thiết là tiền triệu của chứng mất trí nhớ và có thể “chỉ đơn thuần là chứng hay quên tuổi già”. Điều này có thể “đảo ngược hoặc (có thể) trở nên ổn định” thay vì tiến triển thành trạng thái bệnh lý.

Các yếu tố ảnh hưởng đến trí nhớ bao gồm sự lão hoá, kiểu gen APOE4, các bệnh mạn tính và lối sống, với lối sống “nhận được sự chú ý ngày càng tăng như một hành vi có thể thay đổi được”.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã tập trung vào tác động của lối sống đối với trí nhớ; và chủ yếu là những nghiên cứu cắt ngang và cũng “không xem xét sự tương tác giữa lối sống lành mạnh và nguy cơ di truyền”.

Để điều tra, các nhà nghiên cứu đã tiến hành một nghiên cứu dọc, được biết là nghiên cứu về lão hoá và nhận thức ở Trung Quốc, xem xét nguy cơ di truyền cũng như các yếu tố lối sống.

Nghiên cứu bắt đầu năm 2009 và kết thúc vào năm 2019. Những người tham gia đã được đánh giá và trải qua kiểm tra tâm thần kinh vào những năm 2012, 2014, 2016 và khi kết thúc nghiên cứu.

Những người tham gia (n=29,072; tuổi trung bình [SD], 72.23 [6.61] tuổi; 48.54% phụ nữ; 20.43% người mang gen APOE4) được yêu cầu phải có chức năng nhận thức cơ bản. Dữ liệu về những người có tình trạng tiến triển thành suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) hoặc sa sút trí tuệ trong thời gian theo dõi đã bị loại trừ sau khi họ được chẩn đoán.

Thang đánh giá trạng thái tâm thần tối thiểu (MMSE) được sử dụng để đánh giá chức nặng nhận thức trên toàn cầu. Chức năng ghi nhớ được đánh giá bằng cách sử dụng Bài kiểm tra học nghe nói của Tổ chức Y tế Thế giới/ Đại học California – Los Angeles.

“Các lối sống” bao gồm 6 yếu tố có thể thay đổi:

–          Tập thể dục thể thao (thường xuyên trong tuần và tổng thời gian)

–          Hút thuốc (hiện tại, trước đây, hoặc không bao giờ hút thuốc)

–          Sử dụng rượu bia (không uống, thỉnh thoảng uống, uống từ ít đến quá mức, và uống nhiều)

–          Chế độ ăn uống (hàng ngày ăn đủ 12 loại thực phẩm): trái cây, rau củ, cá, thịt, các sản phẩm từ sữa, muối, dầu, trứng, ngũ cốc, các loại đậu, trà)

–          Hoạt động nhận thức (viết, đọc, chơi bài, mạt chược, các trò chơi khác)

–          Giao tiếp xã hội (tham gia các cuộc họp, dự tiệc, thăm bạn bè/người thân, du lịch, trò chuyện trực tuyến)

Lối sống của những người tham gia được chấm điểm dựa trên số yếu tố lành mạnh mà họ làm được.

Những người tham gia cũng được phân loại theo kiểu gen APOE thành người mang gen APOE4 và người không mang gen APO4.

Nhân khẩu học và mục thông tin sức khoẻ khác, bao gồm cả mắc  bệnh y khoa, được sử dụng làm đồng biến. Các nhà nghiên cứu cũng đề cập “hiệu quả học tập của mỗi người tham gia dưới dạng là đồng biến, do đánh giá nhận thức lặp đi lặp lại.”

Sự quan trọng của Y tế công cộng

Trong khoảng thời gian 10 năm, có 7164 người tham gia đã tử vong, và 3567 người ngừng tham gia.

Những người tham gia trong các nhóm tốt và nhóm trung bình cho thấy suy giảm trí nhớ chậm hơn tăng theo độ tuổi (tương ứng lần lượt là 0.007 [0.005 – 0.009], P<0.001; và 0.002 [0.000 – 0.003], P= .033 điểm cao hơn), so với những người trong nhóm không tốt.

Chế độ ăn uống lành mạnh có tác dụng bảo vệ trí nhớ tốt nhất.

Suy giảm trí nhớ xảy ra nhanh hơn ở người mang gen APOE4 và không mang gen APOE4 (0.002 điểm/năm [95% CI, 0.001 – 0.003]; P= .007).

Nhưng những người mang gen APOE4 có lối sống tốt và trung bình đã cho thấy sự suy giảm trí nhớ chậm hơn (tương ứng là 0.027 [0.023 – 0.031] và 0.014 [0.010 – 0.019]), so với những người có lối sống không tốt. Những phát hiện tương tự cũng thu được ở những người không mang gen APOE4.

Những người có lối sống tốt và trung bình có khả năng mắc chứng mất trí nhớ hoặc suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) tương ứng thấp hơn gần 90% và 30% so với những người có lối sống không tốt.

Tác giả thừa nhận những hạn chế của nghiên cứu, bao gồm thiết kế quan sát và khả năng xảy ra lỗi đo lường, do tự báo cáo về yếu tố lối sống. Ngoài ra, một số người tham gia không quay lại để đánh giá tiếp, dẫn đến sai lệch lựa chọn tiềm năng.

Tuy nhiên, họ lưu ý rằng những phát hiện “có thể cung cấp thông tin quan trọng cho sức khỏe cộng đồng để bảo vệ người lớn tuổi chống lại sự suy giảm trí nhớ – đặc biệt là khi nghiên cứu” cung cấp bằng chứng cho thấy những tác động này cũng bao gồm những cá nhân có alen APOE4.

 

Nguồn: https://www.medscape.com/viewarticle/987572#vp_1

Người dịch: Nguyễn Thị Thuỳ Linh, Dương Minh Minh

Người hiệu đính: BS Huỳnh Lê Thái Bão

Bài viết được biên tập và dịch bởi ykhoa.org