Sử dụng liệu pháp hormone thay thế ở người mãn kinh

Khuyến cáo chỉ nên dùng liệu pháp hormone thay thế sau khi xét nghiệm máu, tiểu cầu, fibrinogen và D.Dimer bình thường.

Chỉ định:

✍️Phụ nữ có triệu chứng vận mạch vừa đến nặng

✍️Ngăn ngừa mất xương ở phụ nữ mãn kinh, loãng xương

✍️Suy giảm nội tiết tố: ở phụ nữ suy giảm chức năng buồng trứng sớm hoặc mãn kinh sớm do phẫu thuật

✍️Hội chứng niệu dục ở phụ nữ mãn kinh.

✍️Rối loạn giấc ngủ

Chống chỉ định:

✍️Chống chỉ định tuyệt đối:

👉Ung thư sinh dục phụ thuộc estrogen: vú, NMTC.

👉Thuyên tắc mạch đang diễn tiến.

👉Bệnh lý gan, nhất là gan mật đang diễn tiến.

✍️Chống chỉ định tương đối:

👉Rối loạn mãn tính chức năng gan.

👉Tăng huyết áp không kiểm soát.

👉Tiền căn thuyên tắc mạch.

👉Tiểu porphyrin cấp từng hồi.

👉Tiểu đường không kiểm soát được.

Tác dụng phụ:

✍️Tăng sinh NMTC, ung thư NMTC, xuất huyết âm đạo bất thường (Nguy hiểm nhất)

✍️Xuất huyết âm đạo.

✍️Tăng cân, giữ nước, buồn nôn, đau vú, thay đổi tính khí.

✍️Ung thư vú: estrogen trị liệu làm bộc lộ ung thư vú chưa biểu hiện: tăng xuất độ ung thư vú.

Estrogens:

✍️Có thể sử dụng đường uống như estradiol valerate (Progynova, Valiera I hoặc 2 mg), estrogens liên hợp (Premarin 0,625 mg), hoặc dán da, thoa da, đặt âm đạo. Estrogens thường được kết hợp với progestogens trong mỗi viên thuốc.

✍️Tác dụng có lợi của estrogens khi được sử dụng sớm, trước 60 tuổi và mãn kinh duới 10 năm: điều trị hiệu quả các triêu chứng cơ năng của mãn kinh, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, loãng xương, sa sút trí tuệ, cải thiện tình trạng mỡ bụng dày, giữ đường huyết ổn định và giảm đề kháng insulin.

Progestogens:

✍️Nếu còn tử cung, thì phải sử dụng progestogen kèm theo estrogen.

✍️Progestogen có nhiều dạng như kết hợp với estrogen trong mỗi viên nội tiết (Femoston: 17 B- estradiol Img/dydrogesterone 5 mg), hoặc viên Dydrogesterone riêng lẻ (Duphaston 10 mg), hoặc progesterone dạng mịn (Utrogestan, Progendo, Cyclogest 200 mg).

Điều trị cụ thể:

✍️Đối với những phụ nữ còn tử cung:

👉Giai đoạn tiền mãn kinh và đến một năm sau khi mãn kinh: phác đồ kết hợp estrogen và progestogen theo chu kỳ.

💊Estrogen: dùng liên tục mỗi ngày suốt chu kỳ.

💊Progestogen: bổ sung từ 12-14 ngày cuối của chu kỳ để bảo vệ nội mạc tử cung.

👉Giai đoạn mãn kinh > 1 năm:

💊Phác đồ kết hợp estrogen và progestogen liên tục.

💊Kết hợp Estrogen và progestogen liên tục mỗi ngày trong suốt chu kỳ.

✍️Đối với những phụ nữ đã cắt tử cung: phác đồ estrogen liên tục mỗi ngày trừ 3 trường hợp:

📌Cắt tử cung do lạc nội mạc tử cung

📌Cắt tử cung do tăng sinh nội mạc tử cung

📌Cắt tử cung bán phần

✍️Điều trị triệu chứng niệu dục: Estriol viên đặt âm đạo

Theo dõi và tiên lượng:

✍️Giải thích tái khám lần đầu sau khi sử dụng thuốc 1 tháng, 3 tháng xem có cần điều chỉnh liều lượng thuốc không, sau đó mỗi năm tái khám 1 – 2 lần nếu không có gì bất thường.

✍️Nên dùng thử liệu pháp hormon mãn kinh trong ba tháng để đạt được hiệu quả tối đa.

✍️Không ngừng điều trị đột ngột, 50% phụ nữ sẽ tái phát các triệu chứng. Nên giảm dần liều liệu pháp hormon mãn kinh trong vòng 3 đến 6 tháng.

✍️Một phụ nữ được cho là đã ngừng liệu pháp hormon mãn kinh thành công nếu không có hoặc chỉ có các triệu chứng tối thiểu sau 2 – 3 tháng ngừng liệu pháp hormon mãn kinh.

✍️Trong trường hợp các triệu chứng tái phát nghiêm trọng, nên tiếp tục dùng liều thấp trong thời gian dài hơn (tốt nhất là 3 – 6 tháng) trước khi thử lại.

Theo bạn, với tình hình kinh tế và xã hội ở Việt Nam hiện tại, một phụ nữ mãn kinh có dễ dàng điều trị theo một liệu trình nội tiết dài ngày như vậy không?

Tài liệu tham khảo:

1. Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản 2016

2. Phác đồ điều trị Sản Phụ Khoa bệnh viện Từ Dũ 2022

3. Phác đồ điều trị bệnh viện Hùng Vương 2024