Sự thay đổi sinh lý kinh nguyệt trong đời sống phụ nữ

THỜI KỲ SƠ SINH

👶Một số bé gái có hiện tượng tiết dịch âm đạo hay xuất huyết âm đạo lượng ít trong một vài ngày đầu sau sinh, do nồng độ estrogen từ mẹ truyền qua bị thải ra khỏi cơ thể, gây ra hiện tượng bong tróc nội mạc tử cung. Xuất huyết âm đạo vào các thời điểm khác ở bé gái sơ sinh hay tuổi niên thiếu là bệnh lý và cần được khảo sát.

👶Nồng độ các loại nội tiết FSH, LH và estradiol rất thấp trong cơ thể bé gái cho đến tuổi dậy thì.

DẬY THÌ

💪Sự trưởng thành hoàn toàn của nang noãn chỉ xảy ra khi bé gái đến tuổi dậy thì dưới tác động của FSH và LH.

🧠Khi gần dậy thì, hoạt động tạo xung GnRH gia tăng, khởi phát vào ban đêm và có liên quan đến giấc ngủ.

👀Dấu hiệu đầu tiên được ghi nhận là LH có thể phát hiện được trong nước tiểu vào buổi sáng

👧Sự sản xuất estradiol xảy ra từ quanh 9 tuổi, kích thích xung LH với kết quả là có hiện tượng phóng noãn và hành kinh lần đầu.

🩸Sau phóng noãn lần đầu, nồng độ các gonadotrophin tương đương với người trưởng thành và ổn định cả ngày lẫn đêm.

🌱Chức năng buồng trứng được kiểm soát bởi các loại protein và yếu tố tăng trưởng khác nhau trong buồng trứng.

👩Sự thay đổi về hình thể và giải phẫu ở tuổi dậy thì xảy ra. Những thay đổi đầu tiên thấy rõ ở các bé gái 10-11 tuổi. Bé gái có lông mu và lông nách do nồng độ androgen từ tuyến thượng thận đã tăng từ khi bé 6-8 tuổi.

📈Tuổi có kinh lần đầu thay đổi tùy theo tình trạng sức khỏe, các yếu tố di truyền, dinh dưỡng và kinh tế xã hội.

💧Trọng lượng cơ thể, lượng nước và mỡ trong cơ thể là các yếu tố có liên quan đến đáp ứng của vùng hạ đồi đưa đến sự gia tăng sản xuất gonadotrophin. Bé gái béo phì thường có kinh sớm. Các bé gái có bệnh mạn tính, suy dinh dưỡng hay hoạt động thể lực nhiều thường có kinh muộn.

🗓Những năm đầu sau dậy thì, chu kỳ kinh thường không đều do hiện tượng phóng noãn chưa đều đặn.

THAI KỲ

🤰Thai kỳ duy trì nồng độ progesterone cao lúc đầu và theo sau đó là nồng độ estradiol tăng cao. Các nội tiết này ức chế sự phóng noãn và vô kinh là bình thường trong thai kỳ.

🤰FSH và LH giảm xuống rất thấp từ thời điểm làm tổ của phôi.

HẬU SẢN

🫄Ban đầu, trục nội tiết sinh sản vẫn còn bị ức chế do thai kỳ.

🦸‍♀️Nếu không cho con bú, kinh nguyệt sẽ trở lại trong vài tuần và phóng noãn sẽ xuất hiện trong vài tháng.

🤱Ở những phụ nữ cho con bú, do tác động nút vú và kích thích núm vú, nồng độ prolactin được giữ ở mức cao, điều này làm chậm phục hồi các xung GnRH, FSH và LH.

👼Mức độ cho con bú mẹ ảnh hưởng đến sự hoạt động trở lại của buồng trứng và khả năng thụ thai.

QUANH MÃN KINH

❤️‍🔥Mãn kinh là hiện tượng chấm dứt kinh nguyệt, thường xảy ra ở độ tuổi 50-51.

🙊Chu kỳ kinh nguyệt có biểu hiện rối loạn, dài ngắn thất thường xảy ra từ trước khi mãn kinh thật sự.

🤏Buồng trứng, tử cung và vòi trứng teo nhỏ lại.

🫶Nồng độ FSH và LH thay đổi, trong khi lúc đầu, estradiol vẫn bình thường.

🧏‍♀️Sau đó, khi buồng trứng đã hoàn toàn ngưng hoạt động, nồng độ estradiol giảm xuống còn rất thấp.

😱Người phụ nữ có thể có các triệu chứng thiếu hụt nội tiết như triệu chứng vận mạch, teo da và biểu mô niệu dục.

😚Các triệu chứng này có thể được đẩy lùi khi bổ sung nội tiết thay thế.

Theo bạn, lần đầu xuất hiện kinh nguyệt lúc 9-12 tuổi có gọi là dậy thì sớm không?

Tài liệu tham khảo: Nguyễn Khánh Linh, Vương Thị Ngọc Lan, Sinh lý nội tiết sinh sản, Nội tiết sinh sản, Nhà xuất bản Y Học, 52-54