Nhắc đến những ngôi trường y khoa danh giá trên thế giới, chúng ta ắt hẳn đã quá quen thuộc với những cái tên như Harvard University, University of Cambridge, University of Oxford, Johns Hopkins University…Tuy nhiên, bạn có biết được ngôi trường y khoa đầu tiên ở đâu không?

Mặc dù các phương pháp đào tạo y khoa khác nhau đã xuất hiện trên khắp thế giới vào đầu thế kỷ 23 trước Công nguyên, nhưng cơ sở chính thức đầu tiên lập ra để giảng dạy y khoa được biết đến là 𝐒𝐜𝐮𝐨𝐥𝐚 𝐌𝐞𝐝𝐢𝐜𝐚 𝐒𝐚𝐥𝐞𝐫𝐧𝐢𝐭𝐚𝐧𝐚, ở thành phố Salerno, miền nam nước Ý, được thành lập vào thế kỷ thứ 9.

Theo văn tự Ai Cập cổ đại (ancient Egyptian scripts), các trường y khoa được thành lập vào khoảng năm 2200 trước Công nguyên — khi những tài liệu tham khảo đầu tiên đến Per-Ankh, hay “Houses of Life”, là nơi dành cho sự phát minh và bảo tồn kiến thức chữ viết. Các bác sĩ nhiều kinh nghiệm hơn (senior physicians) đã dạy cho sinh viện và làm việc với các bản ghi chép để ghi lại thông tin và từ đó cho ra các bản sao của sách về thực hành sức khỏe. Mặc dù một số nền y học Ai Cập có nguồn gốc từ logic và bằng chứng nhưng phần lớn suy nghĩ đều dựa trên tôn giáo và ma thuật. Sinh viên từ Hy Lạp và Ả Rập đã học tại các trường y của Ai Cập, sau đó trở về nhà để kết hợp kiến thức này với thực tiễn địa phương.

Cả người Hy Lạp và người Ả Rập đều xây dựng dựa trên nền tảng hiện có của việc đào tạo bác sĩ được thiết lập tại Houses of Life nhưng họ đã đưa việc học y khoa lên một tầm cao mới dựa trên các nguyên tắc của khoa học hơn là tôn giáo hay mê tín dị đoan (superstition). Cách tiếp cận dựa trên khoa học này đã đạt đến một tầm cao mới của sự tinh vi hơn ở hàng trăm năm sau với sự ra đời của Scuola Medica Salernitana, trường y khoa hiện đại đầu tiên ở Salerno, Ý. Được thành lập trên địa điểm của một bệnh xá cũ của tu viện (monastery dispensary), học viện đã có vị thế vô song trong suốt bốn thế kỷ về cả phạm vi giảng dạy và sản xuất giáo trình, sách y khoa, bao gồm cả bản dịch của một số tác phẩm Ả Rập quan trọng. Thư viện của trường thì nổi tiếng và các kệ sách của nó được xếp chồng lên nhau bằng những văn bản y học quý hiếm do Benedictine Abbey ở Monte Cassino cung cấp, một trong những trung tâm học tập thời Trung cổ lớn ở châu Âu. Bộ sưu tập tại thư viện Salerno đại diện cho bộ sưu tập kiến thức khoa học y khoa phong phú nhất trên thế giới. Nó bao gồm các bản dịch tiếng Latinh của sách của al-Razi và Ibn Sina, những người là những nhà thực hành dược và y học nổi tiếng của Ả Rập.

Một trong những người có đóng góp ban đầu của trường là Tổng giám mục của Salerno, Alfanus đệ nhất, bản thân là một bác sĩ tài năng. Thông thạo một số ngôn ngữ, ông đã dịch một số sách y khoa và làm việc để gây quỹ xây dựng trường học Salerno. Cũng có công trong sự thành công của trường là Constantine the African , một bác sĩ đã đến Salerno từ Bắc Phi để nghiên cứu, nhưng cuối cùng vẫn tiếp tục giảng dạy. Ông đã chia sẻ kiến thức của mình về y học Hồi giáo và dịch một số văn bản tiếng Ả Rập quan trọng sẽ trở thành bài học cần thiết cho sinh viên y ở châu Âu.

Scuola Medica Salernitana là nơi tập trung nhiều phương pháp tiếp cận về y học khác nhau và thu hút nhiều sinh viên quốc tế. Phương pháp đào tạo tại trường Salerno kết hợp lý thuyết và thực hành của Hy Lạp và La Mã cùng với các truyền thống ở Ả Rập và Do Thái để tạo ra một chương trình giảng dạy toàn diện nhất vào thời điểm đó. Các khóa học được tổ chức tốt, với tiêu chuẩn cao và chính sách nghiêm ngặt về việc vượt qua một cấp độ với số điểm bắt buộc trước khi chuyển sang cấp độ tiếp theo. Thông thường, sinh viên sẽ thực hiện ba năm học, sau đó là bốn năm đào tạo y tế thực hành với các bác sĩ, bác sĩ phẫu thuật, nhà thảo dược y khoa (medical herbalists) và các chuyên gia khác.

Ngoài việc chuẩn bị cho sinh viên theo đuổi sự nghiệp y khoa, trường cũng dạy triết học, tôn giáo và luật. Đạo đức là một chủ đề quan trọng khác, cũng như quan hệ giữa thầy thuốc và bệnh nhân. Theo một cuốn sách, The Coming of a Physician to His Patient, “Khi bác sĩ bước vào nơi ở của bệnh nhân của mình, anh ta nên … đặt bệnh nhân thoải mái trước khi cuộc khám của anh ta bắt đầu và mạch phải được cảm nhận một cách có chủ ý và cẩn thận.” Vào thời điểm đó, phụ nữ được chào đón với tư cách là cả sinh viên và đội ngũ giảng viên. Giảng viên nữ nổi tiếng nhất của trường là Trotula de Ruggiero, người đã viết một số cuốn sách về sản phụ khoa. Sau khi hoàn thành những khóa đào tạo liên quan, phụ nữ được cấp giấy phép hành nghề phụ khoa, sản khoa, hộ sinh, chăm sóc trước và sau sinh cũng như hành nghề đa khoa. Với phạm vi hoạt động, sự chấp nhận phụ nữ và khối lượng sách được tạo ra ở đó, Scuola Medica Salernitana đã đặt ra tiêu chuẩn cho các trường cao đẳng y tế trong tương lai.

Còn bạn, hãy cho mình biết vài thông tin về trường đại học của bạn nhé.