Y khoa Ykhoa, y học, y tế, kiến thức, lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán, điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
TĂNG BẠCH CẦU
TĂNG BẠCH CẦU TRUNG TÍNH
Số lượng BCTT tuyệt đối (BC nhân phân đoạn và BC đũa) >10,000/μL. Sinh bệnh học của tăng BCTT bao gồm tăng sản xuất, tăng huy động tủy xương hoặc giảm sự bám rìa (dính vào thành mạch).
Nguyên Nhân
(1) Thể dục, stress; (2) Nhiễm trùng—đặc biệt là vi khuẩn; soi tiêu bản cho thấy tăng BCTT non (“chuyển trái”), các hạt độc, thể Döhle; (3) bỏng; (4) hoại tử mô (VD nhồi máu cơ tim, nhồi máu phổi, thận); (5) đáp ứng viêm mạn tính (VD gout, viêm mạch); (6) thuốc (VD glucocorticoids, epinephrine, lithium); (7) cytokines [VD yếu tố kích thích dòng BC hạt (G- CSF), yếu tố kích thích dòng BC hạt-đại thực bào (GM-CSF)]; (8) các rối loạn tăng sinh tủy (Chương 72); (9) chuyển hóa (VD nhiễm toan ceton, ure máu); (10) khác—u ác tính, chảy máu cấp hoặc tan máu, sau cắt lách.
PHẢN ỨNG GIẢ BẠCH CẦU
Tăng số lượng bạch cầu quá mức (>50,000/μL) bao gồm cả bạch cầu trưởng thành và bạch cầu non.
Nguyên Nhân
(1) Nhiễm trùng (nặng, mạn tính, VD lao), đặc biệt ở trẻ nhỏ; (2) tan máu (nặng); (3) u ác tính (đặc biệt ung thư vú, phổi, thận); (4) cytokines (VD G-CSF, GM-CSF). Phân biệt với bạch cầu mạn tính dòng tủy (CML) bằng cách đo nồng độ men leukocyte alkaline phosphatase (LAP): tăng trong phản ứng giả bạch cầu, giảm trong CML.
PHẢN ỨNG LEUKOERYTHROBLASTIC
Tương tự phản ứng giả bạch cầu kèm theo xuất hiện hồng cầu có nhân và mảnh vỡ hồng cầu trên tiêu bản máu.
Nguyên Nhân
(1) Hủy hoại tủy sống—khối u, xơ cứng, quá trình tạo u hạt thâm nhiễm tủy xương; tiêu bản thấy HC hình giọt nước; (2) xơ tủy nguyên phát—bệnh sinh giống hủy hoại tủy sống nhưng xơ tủy là rối loạn tiên phát; (3) xuất huyết hoặc tan máu (hiếm, trong trường hợp nặng).
TĂNG LYMPHO
Số lượng lympho tuyệt đối >5000/μL.
Nguyên Nhân
(1) Nhiễm trùng—nhiễm trùng tăng BC đơn nhân, viêm gan, cytomegalovirus, rubella, ho gà, lao, bệnh brucella, giang mai; (2) rối loạn nội tiết—nhiễm độc giáp, suy thượng thận; (3) các khối u—bệnh bạch cầu mạn tính dòng lympho (CLL), nguyên nhân hay gặp nhất khi lympho >10,000/μL.
TĂNG BẠCH CẦU MONO
Số lượng BC mono tuyệt đối >800/μL.
Nguyên Nhân
(1) Nhiễm trùng—viêm nội tâm mạc bán cấp do vi khuẩn, lao, bệnh brucella, bệnh rickettsia (VD sốt nổi mụn núi đá), sốt rét, bệnh leishmania; (2) bệnh u hạt—sarcoidosis, bệnh Crohn; (3) bệnh collagen mạch máu—viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống (SLE), viêm đa động mạch nút, viêm đa cơ, viêm động mạch thái dương; (4) bệnh lý huyết học— bệnh bạch cầu, u lympho, HC tăng sinh tủy mạn ác tính và loạn sản tủy, thiếu máu tan máu, giảm BCTT mạn vô căn; (5) u ác tính.
TĂNG BẠCH CẦU ÁI TOAN
Số lượng BC ái toan tuyệt đối >500/μL.
Nguyên Nhân
(1) Thuốc, (2) nhiễm ký sinh trùng, (3) các bệnh dị ứng, (4) bệnh collagen mạch máu, (5) u ác tính, (6) hội chứng cường bạch cầu ái toan.
TĂNG BẠCH CẦU ÁI KIỀM
Số lượng BC ái kiềm tuyệt đối >100/μL.
Nguyên Nhân
(1) Các bệnh dị ứng, (2) các rối loạn tăng sinh tủy (đặc biệt CML), (3) các đáp ứng viêm mạn tính (hiếm).
GIẢM BẠCH CẦU
Tổng số bạch cầu <4300/μL.
GIẢM BẠCH CẦU TRUNG TÍNH
Số lượng BCTT tuyệt đối <2000/μL (tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn nếu số lượng <1000/μL). Sinh bệnh học của giảm bạch cầu trung tính bao gồm giảm sản xuất hoặc tăng phá hủy ở ngoại vi.
Nguyên Nhân
(1) Thuốc—hóa chất điều trị ung thư là nguyên nhân hay gặp nhất, sau đó là các nhóm phenytoin, carbamazepin, indomethacin, chloramphenicol, penicillin, sulfonamid, cephalosporin, propylthiouracil, phenothiazin, captopril, methyldopa, procainamide, chlorpropamid, thiazid, cimetidine, allopurinol, colchicin, ethanol, penicillamin và thuốc ức chế miễn dịch; (2) nhiễm trùng—virus (VD cúm, viêm gan, nhiễm trùng tăng BC đơn nhân, HIV), vi khuẩn (VD sốt thương hàn, lao kê, nhiễm khuẩn huyết tối cấp), sốt rét; (3) dinh dưỡng—thiếu B12, folat; (4) lành tính—giảm dòng BCTT lành tính (BEN) được thấy lên đến 25% người da đen, không liên
quan đến nguy cơ nhiễm trùng; (5) bệnh lý huyết học—giảm BCTT chu kỳ (q21d, thường nhiễm trùng tái đi tái tại), bệnh BC, loạn sản tủy (tiền lơ-xê-mi), thiếu máu bất sản, thâm nhiễm tủy xương (chưa rõ nguyên nhân), Hội chứng Chédiak-Higashi; (6) cường lách—VD hội chứng Felty, lách to sung huyết, bệnh Gaucher; (7) bệnh tự miễn—vô căn, SLE, u lympho (có thể thấy kháng thể kháng BCTT dương tính).
GIẢM LYMPHO
Số lượng lympho tuyệt đối <1000/μL.
Nguyên Nhân
(1) Stress cấp—VD nhồi máu cơ tim, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết; (2) liệu pháp corticoid; (3) u lympho (đặc biệt u Hodgkin); (4) hội chứng suy giảm miễn dịch—thất điều-giãn mạch và hội chứng Wiskott-Aldrich và DiGeorge; (5) liệu pháp ức chế miễn dịch—VD globulin kháng lympho, cyclophosphamide; (6) xạ trị trường lớn (đặc biệt trong u lympho); (7) giãn mạch lympho ở ruột (tăng mất lympho); (8) bệnh mạn tính—VD suy tim sung huyết, ure huyết, SLE, u ác tính lan tỏa; (9) suy tủy xương/thay thế— VD thiếu máu bất sản, lao kê.
GIẢM BẠCH CẦU MONO
Số lượng BC mono tuyệt đối <100/μL.
Nguyên Nhân
(1) Stress cấp, (2) liệu pháp corticoid, (3) thiếu máu bất sản, (4) bệnh bạch cầu (một số loại, VD bệnh bạch cầu tế bào lông), (5) hóa trị và thuốc ức chế miễn dịch.
GIẢM BẠCH CẦU ÁI TOAN
Số lượng BC ái toan tuyệt đối <50/μL.
Nguyên Nhân
(1) Stress cấp, (2) liệu pháp corticoid.
Để thảo luận chi tiết hơn, đọc Holland SM, Gallin JI: Các rối loạn về Bạch cầu hạt và Bạch cầu đơn nhân, Chương 60, trang 472 ; trong HPIM-18.
Nguồn: Harrison Manual of Medicine 18th
Tham khảo bản dịch của nhóm ” chia ca lâm sàng”
