[ Bệnh học tim mạch 12 ] – Sa van hai lá (Hội chứng Barlow)

Định nghĩa sa van hai lá

Sa van hai lá được định nghĩa là khi có sự lõm vào nhĩ trái của các lá van trong thời kỳ tâm thu. Nếu các triệu chứng biểu hiện, thì bệnh lý này được gọi là hội chứng sa van hai lá. Sa van hai lá có thể dẫn đến hở van hai lá, và được cân nhắc là nguyên nhân phổ biến nhất của hở van hai lá đơn thuần – isolated mitral regurgitation

Dịch tễ của sa van hai lá

Sa van hai lá là bệnh lý phổ biến ở các nước công nghiệp. Là bệnh lý van tim phổ biến nhất ở người trưởng thành. 3-4% người trưởng thành có bất thường này, có khả năng di truyền gen trội trên nhiễm sắc thể thường. Phụ nữ thường gặp hơn nam giới

Nguyên nhân của sa van hai lá

Nguyên nhân của sa van hai lá có thể là bất đối xứng kích thước các lá van, tâm thất trái và các bất thường của bộ máy giữ van – valve retaining apparatus. Có sự khác biệt giữa sa van hai lá nguyên phát (vô căn) – primary idiopathic mitral valve prolapse và sa van hai lá thứ phát.
Sa van hai lá thứ phát có thể liên quan với:
1. Các rối loạn của mô liên kết (hội chứng Marfan, hội chứng Ehler – Danlos, và bệnh xương thủy tinh – osteogenesis imperfecta)
2. Bệnh thấp tim cấp – acute rheumatic heart disease
3. Nhồi máu cơ tim
4. Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn

Bệnh học của sa van hai lá

Bệnh sinh phổ biến nhất của sa van hai lá đó là thoái hóa dạng nhầy – myxomatous degeneration.
Biểu hiện gia tăng lắng đọng glycosaminoglycans tại các lá van của van hai lá, dẫn đến các lá van dài và mềm ra kèm excessive valvular tissue.

Đặc điểm lâm sàng của sa van hai lá

Các triệu chứng

Sa van hai lá hầu hết là lành tính và không biểu hiện triệu chứng. Chỉ khoảng 10% bệnh nhân biểu hiện triệu chứng. Những triệu chứng của sa van hai lá bao gồm có rối loạn nhịp, hồi hộp đánh trống ngực, ngất, khó thở, và giới hạn hoạt động, cũng như lo lắng và biểu hiện đau bất thường ở ngực

Các dấu hiệu

Khi thăm khám cho thấy tình trạng suy nhược, với sụt cân và tụt huyết áp
Nghe tim:
• Thổi cuối tâm thu kèm với tiếng click giữa tâm thu
• Hở van không phải lúc nào cũng biểu hiện, do đó không phải lúc nào cũng nghe được tiếng thổi do hở van hai lá.
• Tăng thể tích thất trái sẽ làm giảm sự bất tương xứng giữa van tim và thất từ đó làm giảm tình trạng sa van hai lá, nên tiếng click xuất hiện muộn hơn và thời gian của tiếng thổi cũng ngắn hơn.
=> delay click and shorten murmur
• Ngược lại khi giảm thể tích thất sẽ làm tăng sự bất tương xứng giữa van tim và thất từ đó là tăng tình trạng sa van hai lá, nên tiếng click xuất hiện sớm hơn và thời gian của tiếng thổi sẽ kéo dài hơn.
=> advance click and lengthen murmur
Những âm thanh này có thể nghe ở đầu tâm thu khi đứng hoặc khi thực hiện nghiệm pháp valsava, và nghe ở cuối tâm thu khi ta thực hiện động tác squat.

Chẩn đoán sa van hai lá

Siêu âm tim

• Là xét nghiệm chẩn đoán sa van hai lá
• Chẩn đoán sa van hai lá khi trên siêu âm có sự dịch chuyển ra sau đường nối đóng mở van tối thiểu là 2mm của lá van hai lá.
• Phân thành 2 kiểu:
1. Sa van hai lá điển hình (65 %): Lá van dày ≥ 5 mm.
2. Sa van hai lá không điển hình (35 %): Lá van dày < 5 mm

Điều trị sa van hai lá

Nếu bệnh nhân không biểu hiện triệu chứng và không có biểu hiện của rối loạn nhịp hay hở van hai lá, thì không cần phải điều trị
Nếu bệnh nhân có hở van hai lá năng nên:
1. Ngưng sử dụng nicotine, alcohol, và caffeine

2. Tránh luyện tập gắng sức và không nên chơi thể thao.
3. Phẫu thuật thay van hai lá nếu cần
Điều trị đặc hiệu đối với các biến chứng nếu như biểu hiện. Ví dụ sử dụng chống đông đường uống đối với rung nhĩ. Dự phòng viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. Sử dụng thuốc chống rối loạn nhịp hoặc đặt máy khử rung –
implantable cardioverter defibrillator cũng có thể được chỉ định.

Note:
Kiểm tra lại nên tiến hành với khoảng thời gian là 5 năm

Các biến chứng của sa van hai lá
• Sa van hai lá có thể dẫn đến hở van hai lá, từ đó dẫn đến:
1. Rung nhĩ và gia tăng nguy cơ của thuyên tắc huyết khối, như cơ thiếu máu não thoáng qua (TIA) hoặc đột quỵ.
2. Các biểu hiện của suy tim do gia tăng hậu gánh, do tăng huyết áp nặng
• Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn
• Tử vong do tim đột ngột – sudden cardiac deaths xảy ra với tỷ lệ thấp vào khoảng 1%

Tài liệu tham khảo:

1. Lecturio (2019) Cardiovascular Pathology

2. Bệnh học tim mạch. Bản dịch của Trần Khánh Luân (Đại học Y Dược Huế) và Phan Nguyên Hiếu (Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh)

Mời các bạn đọc tất cả ” Bệnh học lâm sàng ” tại: https://ykhoa.org/category/khoa-hoc/benh-hoc-tim-mach/