HIỆN TƯỢNG GIẢM BẠCH CẦU NEUTROHIL GIẢ VÀO BUỔI SÁNG
Bs. Phan Trúc
Sáng nay một bạn đồng nghiệp ở Vinh gửi hội chẩn một ca, bệnh nhân này buổi sáng lấy máu xét nghiệm thì WBC là 0.62 K/uL (Neutrophil chiếm 0.24 K/uL); mấy giờ sau đó, lấy máu xét nghiệm lại thì WBC là 2.27 K/uL (Neutrophil chiếm 1.99 K/uL). Bởi vì các thông số còn lại trong công thức máu đều tương đồng, nên có thể khẳng định là không nhầm mẫu, và sự biến thiên bạch cầu tổng (WBC) ở đây, có thể dễ dàng nhận thấy là do sự biến động của neutrophil.
Hiện tượng này được gọi là giảm neutrophil giả vào buổi sáng (Morning pseudoneutropenia), nguyên nhân là do trong sinh lý, mức neutrophil đã có sự dao động trong ngày (còn gọi là diurnal variation), thấp nhất vào buổi sáng và cao nhất về đêm. Sự biến động này có thể lên đến 50%. Tuy nhiên, trong một số trường hợp (đặc biệt là dùng thuốc chống loạn thần như clozapine, risperidone, aripiprazole) thì làm cho sự chênh lệch này nặng hơn rõ.
Đã có rất nhiều nghiên cứu về hiện tượng này, với cách thức biến thiên tương tự như lượng corticosteroid trong máu, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng corticosteroid đã điều khiến lượng G-CSF (yếu tố kích thích tạo cụm bạch cầu hạt). Nhờ vậy, người ta đã ứng dụng glucocorticoid ngoại sinh, phối hợp trong các phác đồ điều trị ung thư vào các thời điểm khác nhau, để tối thiểu hoá độc tính ức chế tuỷ của các thuốc hoá trị liệu.
Advertisement
NOTE:
1. Tình trạng giảm neutrphile gặp rất phổ biến ở những người khoẻ mạnh, cần loại trừ giảm neutrophile giả tạo vào buổi sáng bằng cách lấy máu ở thời điểm khác trong ngày
2. Xin gửi đến quý đồng nghiệp bài giảng tổng kết về hiện tượng này của trung tâm xét nghiệm Taranaki Medlab ở New Zealand
