[Radiologymasterclass]X-quang hệ cơ xương khớp – Nguyên tắc cơ bản

Hầu hết các xương phát triển từ trung tâm cốt hóa sụn, từ thân xương  hoặc đầu xương. Trong quá trình hình thành, thân xương và đầu xương được chia tách bởi đĩa tăng trưởng (‘growth plate’, ‘epiphyseal line’ hay ‘physis’). Vùng tiếp giáp của thân xương với đĩa tăng trưởng (growth plate) là hành xương (metaphysis). 

Xương vừng

Xương vừng hình thành và nằm bên trong gân. Xương vừng lớn nhất của cơ thể là xương bánh chè. Xương vừng còn có ở các khớp ngón chân và ngón tay cái 

Mỏm

Sự hình thành các mỏm (mấu) xương là sự phát triển bình thường của xương từ trung tâm cốt hóa riêng biệt và hợp nhất với xương trong quá trình phát triển tiếp theo. Một mỏm xương thường không hình thành điểm nối trực tiếp với xương khác tại khớp mà chúng thường hình thành một điểm nối quan trọng cho gân hoặc dây chằng.

Hình giải phẫu đầu gối:

• Xương dài bao gồm thân xương ( diaphysis), hành xương (metaphysis) và đầu xương (epiphysis)
• Đĩa tăng trưởng (growth plate) tách hành xương từ đầu xương và hợp nhất khi trưởng thành
• Xương vừng hình thành bên trong gân
• Một mỏm xương là sự hình thành bình thường của xương.

Cấu trúc xương

 Xương được hình thành từ phần vỏ bên ngoài và phần tủy bên trong. Sự khác biệt về tỉ trọng giúp ta phân biệt trên trên hình ảnh x-quang – phần vỏ đặc hơn và từ đó, trắng hơn phần tủy.

Hình ảnh phần vỏ (cortex) và phần tủy (medulla) – xương mác và xương chày

• Phần vỏ đặc hơn – trắng hơn ( cản quang lớn)
• Phần tủy – (không cản quang)

Các thuật ngữ mô tả

Khi phần xương được hợp nhất giữa đầu xương, hành xương và thân xương trở nên khó phân biệt hơn và ít quan trọng hơn về mặt lâm sàng. Từ đó, cần có những từ ngữ cụ thể để mô tả vị trí bất thường.

Ví dụ với xương đốt bàn:

Advertisement

• Ta có thể thấy được  nền xương (base), thân xương (shaft), cổ (neck) và đầu (head) xương
• Từ ngữ ít thông dụng hơn nhưng lại quan trọng như , đầu xa (distal end) và đầu gần (proximal end)
• Khi mô tả về vị trí bất thường, chú ý đó là vị trí gần hay vị trí xa.

Bài viết được dịch thuật và biên tập bởi ykhoa.org – vui lòng không reup khi chưa được cho phép!