(PHẦN 2 – BỆNH NHÂN ĐANG CÓ CHẢY MÁU)
Bài viết dựa trên guideline của hội hồi sức châu Âu mới nhất (năm 2021). Các bạn có thể đọc chi tiết ở link mình gửi. Bài này mình viết về non-massive bleeding (nếu có thời gian mình sẽ viết thêm về truyền máu trong massive bleeding)
MÌNH XIN DIỄN GIẢI MỘT SỐ NỘI DUNG MÀ ĐỌC BẢNG KHUYẾN CÁO LÀ CHƯA RÕ VÀ THƯỜNG GẶP ĐỐI VỚI BÁC SĨ HỒI SỨC
Massive bleeding:
-Định nghĩa là chảy máu ồ ạt cần truyền lớn hơn 4 đơn vị hồng cầu trong 1 giờ, hoặc lớn hơn 10 đơn vị trong vòng 24 giờ.
-Tiêu chuẩn khác dễ nhận biết hơn
+Máu mất >= 150ml/phút
+Máu mất >= 50% thể tích máu trong vòng 3 giờ (tra cứu hoặc dùng quy tắc Gilcher’s, một người lớn 65-70ml/kg)
XUẤT HUYẾT SAU SANH
-Khuyến cáo truyền máu hạn chế theo 2 cách: (1)Truyền máu để cải thiện triệu chứng; (2)Hoặc truyền khi Hgb < 6g/dl
-Hiện tại chỉ có 1 nghiên cứu RCT, kết quả cho thấy việc truyền máu với ngưỡng cao hơn không tăng lợi ích và có mang lại những nguy cơ (số lượng máu cần truyền cao hơn, chi phí cao hơn) => Đưa ra khuyến cáo nên chọn truyền máu hạn chế. Các tác giả chọn mốc Hgb < 6g/dl để đảm bảo mức đệm sinh lý trong trường hợp có chảy máu không nhận biết đang diễn ra.
-Vì mức bằng chứng còn thấp nên chỉ đưa ra khuyến cáo có điều kiện. Trong một số trường hợp có thể chọn ngưỡng truyền máu cao hơn (sốc, chảy máu chưa kiểm soát được). Và nên thảo luận với bệnh nhân về lợi và hại của việc truyền máu.
BỆNH NHÂN ĐANG DÙNG KHÁNG KẾT TẬP TIỂU CẦU
***Xuất huyết nội sọ (tự phát/sau chấn thương)
-Khuyến cáo: truyền máu hạn chế (nghĩa là không truyền tiểu cầu nếu không giảm tiểu cầu)
-Việc truyền tiểu cầu trên bệnh nhân đang dùng kháng kết tập tiểu cầu với mục tiêu bù đáp tác động kháng kết tập tiểu cầu của thuốc. Hiện có 2 nghiên cứu RCT trên BN xuất huyết nội sọ không giảm tiểu cầu (GCS > 8 điểm), kết quả cho thấy việc truyền tiểu cầu không thay đổi được lượng máu chảy, tỉ lệ tử vong cũng như các kết cục thần kinh
=>Do đó, khuyến cáo không truyền tiểu cầu (khuyến cáo có điều kiện) (lưu ý là 2 nghiên cứu này ở bệnh nhân GCS > 8 điểm)
***Các bệnh nhân chảy máu khác:
Chưa có bằng chứng để đưa ra khuyến cáo, tuy nhiên đối với một số nguồn chảy máu truyền tiểu cầu có lẽ có lợi (xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết đại tràng) => Do đó, quyết định cần dựa trên: mức độ nặng chảy máu, vị trí chảy máu, nguy cơ của truyền máu
SỬ DỤNG TRANEXAMIC ACID Ở BN ICU
***BN xuất huyết nội sọ do chấn thương:
-Có thể sử dụng sớm theo kinh nghiệm ở BN xuất huyết nội sọ sau chấn thương (dùng sớm < 3 giờ đầu) giúp giảm tỉ lệ tử vong
-Liều được sử dụng trong nghiên cứu là loading 1g tĩnh mạch => Sau đó dùng 1g mỗi 8 giờ
***BN xuất huyết nội sọ không do chấn thương và BN xuất huyết dưới nhện
-Việc sử dụng TXA giúp giảm tái chảy máu, tuy nhiên cũng tăng tỉ lệ đột quỵ nên các tác giả không đưa ra khuyến cáo.
***Bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa:
-Dùng liều cao TXA (nghĩa là >4g TXA/24 giờ): Không khuyến cáo dùng, vì qua 5 nghiên cứu (trong đó có NC HALT-IT) không cho thấy giảm tử vong, còn tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) và thuyên tắc phổi và co giật.
-Nhiều tác giả đề xuất liều TXA thấp (nghĩa là < 4g TXA/ 24 giờ) hoặc dùng đường uống: Có 1 số nghiên cứu nhỏ cho thấy việc dùng liều thấp có giảm chảy máu và không tăng đáng kể các tác dụng phụ => Tuy nhiên, bằng chứng rất thấp nên các tác giả không đưa ra khuyến cáo về việc này.
-Trong trường hợp chảy máu ồ ạt hoặc kháng trị có thể cân nhắc việc dùng TXA vì trong các trường hợp này nguy cơ tử vong do xuất huyết là rất cao => Có thể dùng TXA liều thấp (<4g/24 giờ)
***Bệnh nhân xuất huyết sau sanh:
-Hiện có 2 nghiên cứu RCT chứng minh dùng TXA giảm tử vong do xuất huyết
-Liều dùng trong nghiên cứu: 1g IV dùng sớm trong vòng 3 giờ
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Vlaar APJ, Dionne JC, de Bruin S, et al. Transfusion strategies in bleeding critically ill adults: a clinical practice guideline from the European Society of Intensive Care Medicine. Intensive Care Med. 2021
BS.Nguyễn Phi Tùng