[Dược lý] Tìm hiểu về nhóm thuốc kháng nấm tại nhà thuốc

Trong phạm vi nhà thuốc, hầu hết các thuốc trị nấm được bán đều là thuốc dùng ngoài da như kem trị nấm, gel bôi da, thuốc mỡ trị nấm. Khi sử dụng những thuốc trị nấm toàn thân phải có chỉ định của bác sĩ, loại này có nhiều tác dụng phụ, dùng thời gian dài cần bổ sung thêm các chế phẩm hỗ trợ gan.

Bệnh nấm được chia làm 4 nhóm chính:

+ Nấm bề mặt: Ở lớp da ngoài cùng và nấm tóc như lang ben, trứng tóc, viêm ống tai ngoài do nấm.

+ Nấm ngoài da: Ở lớp biểu bì sâu và mỏng như chốc đầu, nấm bẹn, hắc lào, nấm móng, nấm thân.

+ Nấm dưới da: Ở lớp biểu bì và mô dưới da như Sporotrium.

+ Nấm nội tạng: Nấm bên trong nội tạng. Những thuốc trị bệnh này đương nhiên phải do Bác sĩ trong bệnh viện quyết định, không thể dùng tùy tiện. Không thuộc phạm vi nhà thuốc.

Nguyên tắc:

+ Lựa chọn thuốc kháng nấm dựa vào chủng loại nấm, vị trí bị bệnh.

+ Cắt ngắn tóc (nếu bị nấm tóc) hoặc móng (nếu là nấm móng), cạo râu nếu nấm ở vùng râu cằm.

+ Kết hợp giữ vệ sinh, làm sạch và khô vùng da bị nấm, có thể dùng bột talc làm khô. Không mặc đồ ẩm hoặc quá chật, không ngủ khi tóc còn ướt. Vệ sinh giường chiếu, giặt giũ quần áo sạch sẽ. Không dùng chung đồ với người khác để tránh lây bệnh.

+ Điều trị các nhiễm khuẩn kèm theo. Không tự ý lạm dụng corticoid trong bệnh nhiễm nấm, vì corticoid gây ức chế miễn dịch có khả năng làm nặng hơn tình trạng bệnh.

+ Sử dụng thuốc chống nấm (đường uống) thận trọng và theo dõi kỹ, phải là chỉ định của Bác sĩ chuyên khoa. Nhà thuốc không nên tự ý cho bệnh nhân sử dụng – trừ trường hợp dùng liều duy nhất.

Bảng tóm tắt các thuốc trị nấm:

• Ketoconazole : Trị nấm ngoài da như nấm da cạn, nấm móng, nấm kẽchân, lang ben, nấm da đầu, viêm nang lông do Pityrosporum. Trị nấm Candida ngoài da.

• Clotrimazole (Ultracomb, Gentridecme) : Trị nấm tiena pedis (nấm da chân, nấm kẽ chân); tiena cruris (nấm bẹn); tiena corporis (nấm da thân, lác đồng tiền); tiena versicolor (lang ben). Trị nấm Candida ngoài da

• Fluconazole :
Candida miệng hầu, nhiễm Coccidioides. Trị nhiễm nấm âm đạo : PO 150mg liều duy nhất.

• Các loại khác : Itraconazol, Miconazol, econazol, Flutrimazol , Nystatin ( không hấp thu qua ống tiêu hóa )…

• Amphotericin B : Ít hấp thu qua ruột nên uống chỉ trị nấm đường ruột. Có phổ kháng nấm rộng nhất và là thuốc trị hầu hết nấm nội tạng. Thuốc có độc tính cao, thường gặp nhất là độc thận.

• Flucytosin : Dùng kết hợp Amphotericin B để tránh kháng thuốc. Dùng trong nhiễm Candida toàn thân hoặc viêm màng não do Cryptococcus.

• Thuốc ngoài da : Terbinafin, butenafin.
Terbinabin và butenafin tích tụ tại keratin nên có tác dụng tốt trên nấm móng.

• Griseofulvin : Có tính kiềm nấm. Dạng tại chỗ tác động kém, trị nấm móng, nấm tóc, nấm da do Microsporum, Epidermophyton, Trichophyton. Rất hiệu quả với Trichophyton.

Nguồn: Chia sẻ kiến thức y khoa cơ sở