Case lâm sàng: Đứt dây chằng chéo trước
Tình huống:
Một phụ nữ 25 tuổi , làm nhân viên kiểm soát vé , đến phòng khám vì trượt ngã. Cô nói rằng chiều hôm nay, khi đang trượt tuyết không may cô bị ngã, chân P bị vặn xoắn. Sự đau đớn khiến cô không thể đứng bằng hai chân, và được bạn thân đưa đến phòng khám. Khi thăm khám, cô ngồi trên cáng trong tư thế gối gấp, cẳng chân P có vẻ di chuyển ra phía trước quá mức bình thường vài centimet, đầu gối P sưng và ấn đau.
Chưa ghi nhận thêm bất thường khác.
Vấn đề:
- Chẩn đoán có khả năng nhất là gì ?
- Cơ chế gây ra chấn thương đó ?
- Dấu hiệu nào để phát hiện tổn thương tương tự ?
Nhắc lại các vấn đề liên quan chính :
Có ba xương tạo nên khớp gối: xương bánh chè, đầu dưới của xương đùi và đầu trên của xương chày. Ba thành phần này kết nối chắc chắn với nhau bởi bốn dây chằng:
+ Dây chằng chéo trước: nằm trong bao khớp, chạy từ sau ra trước từ ngoài vào trong, có tác dụng giới hạn sự di chuyển ra trước quá mức của xương chày so với xương đùi, và đồng thời giới hạn động tác duỗi cẳng chân quá mức.
Điểm đặc biệt liên quan là dây chằng chéo trước ngăn cản xương chày xoay vào trong quá mức.
+ Dây chằng chéo sau: nằm trong bao khớp, nằm bắt chéo với dây chằng chéo trước, kích thước lớn hơn và khỏe hơn dây chằng chéo trước, có tác dụng giới hạn sự di chuyển ra sau của xương chày so với xương đùi, và hạn chế động tác gấp cẳng chân quá mức.
+ Dây chằng bên ngoài: nằm bên phía xương mác, có tác dụng hạn chế sự tăng góc ngoài quá mức (hạn chế động tác khép cẳng chân).
+ Dây chằng bên trong: tương tự nhưng là phía trong (hạn chế động tác dạng cẳng chân).
Chẩn đoán:
- Chẩn đoán có khả năng nhất: đứt dây chằng chéo trước gối bên P
- Cơ chế gây ra tổn thương: Khi BN duỗi quá mức cẳng chân hoặc xoắn vặn mạnh cẳng chân, khiến cho dây chằng chéo trước bị căng quá mức có thể, dẫn đến đứt dây chằng chéo trước.
- Dấu hiệu phát hiện đứt dây chằng chéo trước: Nghiệm pháp Lachman (+), Nghiệm pháp ngăn kéo trước (+), dấu Pivot shift (+), cẳng chân lệch trước quá mức bình thường.
Biện luận :
BN nữ 25 tuổi gặp tai nạn, khiến chân phải bị xoắn vặn, chân phải không thể đứng được. Ở phòng khám, khớp gối phải sưng to và đau. Nhiều khả năng vấn đề nằm ở bên trong khớp gối bên P. Cẳng chân P di chuyển ra trước quá mức bình thường,điều này cho phép chúng ta nghĩ đến chức năng của dây chằng chéo trước đã không còn.
Vì vậy khả năng cao cô ấy đã bị đứt dây chằng chéo trước.