Y khoa Ykhoa, y học, y tế, kiến thức, lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán, điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
8Đó là câu hỏi làm tốn nhiều thời gian và trí não của nhiều người trong giới khoa học. Chúng ta thử điểm qua 3 giả thuyết liên quan đến hệ miễn dịch, gen, và lối sống, và cùng rút ra những bài học.
Số liệu mới nhứt và qui mô nhứt cho thấy nguy cơ tử vong vì virus này ở nam cao hơn nữ gấp 2 lần. Tuy rằng mức độ khác biệt về tử vong giữa nam và nữ có thể dao động giữa các quần thể, nhưng nói chung thì nam chết nhiều hơn nữ khi bị nhiễm SARS-cov-2. Ở Mĩ, cứ 100 bệnh nhân Covid-19 chết thì có 60 người là nam, và con số này ở Ý là 70%. (Chỉ có ở Việt Nam là khác: nữ chết nhiều hơn nam).
Tại sao nam có nguy cơ tử vong vì Sars-cov-2 cao hơn nữ? Câu trả lời đơn giản là “không biết”. Tuy nhiên, có thể đặt ra 3 giả thuyết giải thích cho sự khác biệt này: hệ miễn dịch, lối sống, và nhiễm sắc thể X/Y.
Lí do thứ nhứt là hệ thống miễn dịch của nữ mạnh hơn nam, và điều này gần như là một qui luật chung. Lí do nữ có hệ miễn dịch mạnh hơn nam là vì nữ có estrogen có xu hướng giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt [1], còn testosterone ở nam giới thì có xu hướng ức chế hệ miễn dịch [2]. Cần nói thêm là vì hệ miễn dịch ở nữ quá cảnh giác, nên họ phải ‘trả giá’ là hay bị các bệnh tự miễn dịch!
Lí do thứ 2 là sự khác biệt về nhiễm sắc thể XX (nữ) và XY (nam). Nhiễm sắc thể X có hơn 1000 gen và chúng điều phối sự vận hành của hệ nội tiết và hệ miễn dịch. Nữ có XX nhiễm sắc thể (còn nam thì chỉ 1 X), và do đó họ có nhiều gen liên quan đến chức năng điều phối hệ miễn dịch [3]. Rất có thể đây là một lí do khác giúp cho hệ miễn dịch ở nữ giới nhạy và mạnh hơn nam [4].
Lí do thứ 3 là lối sống. Nhìn chung, nam giới có lối sống kém lành mạnh hơn nữ. Nam có tỉ lệ hút thuốc lá và uống nhiều bia rượu cao hơn nữ (đặc biệt là dân Á châu); nam cũng có những hành vi liều lĩnh hơn nữ. Tất cả những yếu tố đó làm cho họ bị các bệnh mãn tính (như tim mạch, tiểu đường, béo phì, thận, viêm phổi, v.v.) sớm hơn nữ. Thật vậy, bắt đầu từ tuổi 50 trở đi, nam có nhiều bệnh mãn tính hơn nữ. Nữ dĩ nhiên cũng mắc những bệnh này, nhưng họ mắc ở độ tuổi tương đối ‘trễ’ hơn nam giới. Những bệnh mãn tính này là yếu tố làm cho người bị nhiễm virus Vũ Hán dễ chết hơn. Có thể ví von những bệnh nền này như là súng có sẵn đạn, và virus chỉ việc bóp cò thì bệnh nhân ‘đi’.
Trong 3 lí do này, chỉ có lí do 3 (lối sống) là có thể thay đổi hay điều chỉnh. Bài học là nếu bị nhiễm Sars-cov-2 thì, nam hay nữ, cần phải từ bỏ các thói quen kém lành mạnh như hút thuốc lá và lạm dụng bia rượu.
Nguồn: GS Nguyễn Văn Tuấn
