Y khoa Ykhoa, y học, y tế, kiến thức, lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán, điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
Ý là nước bị ảnh hưởng nặng nề từ dịch Vũ Hán. Một điểm đáng chú ý là tỉ lệ tử vong liên quan đến dịch Vũ Hán ở Ý rất cao. Tại sao? Có lẽ chẳng ai có câu rả lời lúc này. Nhưng một bài báo trên JAMA tuần này [1] cung cấp vài số liệu có thể giải thích một phần về tỉ lệ tử vong ở Ý.
Đây là một phân tích mang tính ‘hồi cứu’ (retrospective case series). Có tất cả 1591 ca được xác định nhiễm virus Vũ Hán nhập ICU tại một bệnh viện ở Lombardy, Milan, nơi bị nặng nhứt. Dữ liệu được thu thập đến ngày 25/3/2020. Vài đặc điểm của bệnh nhân có thể tóm lược như sau:
Giới tính: đa số (82%) là nam giới.
Tuổi: trung bình là 63. Khoảng 60% bệnh nhân tuổi từ 60 trở lên.
Bệnh đi kèm: Gần 70% bệnh nhân có ít nhứt 1 bệnh đi kèm. Những bệnh thường gặp là cao huyết áp (49%), tim mạch (21%), và tiểu đường (17%).
Ventialtor: 1287 bệnh nhân cần máy trợ thở; trong số này 1150 người cần mechanical ventilation và 137 “noninvasive ventilation”. ECMO thực hiện trên 5 người.
Tình trạng ICU: trong số 1581 bệnh nhân, 920 người vẫn còn trong ICU, 256 xuất viện, và 405 tử vong. Như vậy, tỉ lệ tử vong là 26%.
Tử vong: tỉ lệ tử vong theo theo độ tuổi. Bệnh nhân 20-40 tuổi có nguy cơ tử vong 7%. Bệnh nhân trên 60 tuổi có nguy cơ tử vong 34%.
So sánh
Câu hỏi đặt ra là tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân Covid-19 này có quá cao? Tôi nghĩ một cách so sánh là tìm hiểu tỉ lệ tử vong trong ICU bên Mĩ. Một bài báo y khoa bên Mĩ báo cáo tỉ lệ tử vong trong ICU cho 7265 bệnh nhân tuổi 65 trở lên [2]. Trong số này chừng 8% mắc bệnh tiểu đường, 22% tim mạch, 13% ung thư, 13% bệnh đường hô hấp. Phân bố rất tiêu biểu trong ICU.
Dùng tỉ lệ tử vong trong ICU của Mĩ [2], tôi ước tính rằng nếu ICU ở Lombardy có cùng tỉ lệ tử vong, thì ICU Lombardy có 200 người tuổi 65+ tử vong. Nhưng trong thực tế, ICU Lombardy ghi nhận 958 ca tử vong tuổi 65+. Như vậy, nguy cơ tử vong ở bệnh nhân nhiễm virus Vũ Hán ở ICU Lombardy cao gấp 4.8 lần nguy cơ ICU ‘bình thường’.
Tóm lại, bệnh nhân ICU ở vùng Lombardy [bị ảnh hưởng virus Vũ Hán nặng nhứt] có nguy cơ tử vong cao gần 5 lần so với nguy cơ ‘bình thường’, và mức độ tăng nguy cơ tử vong này không thể giải thích vì tuổi cao, cũng không phải do bệnh đi kèm như tiểu đường. Như vậy, rất có thể sự gia tăng nguy cơ tử vong ở Ý có lẽ do chính virus và sự ứng phó của hệ thống y tế.
====
[1] https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2764365 [2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5718912/
