[Điều trị] Viêm thấp khớp (RA) có thể chữa dứt hẳn?

Rate this post
Tôi nhận được nhiều câu hỏi về đau khớp ngón tay, cổ tay, và viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid arthritis). Bài viết này chỉ ra những chẩn đoán và chữa trị bệnh RA mới nhất.
# Viêm thấp khớp (RA) là gì?
– Bệnh viêm khớp dạng thấp là một bệnh viêm khớp mãn tính (lâu dài) do hệ miễn dịch của cơ thế tự tấn công các khớp, đặc biệt là tấn công vào màng bao xung quanh khớp, gây ra viêm sưng đau nhức khớp. Theo thời gian thì các màng bao quanh và khớp bị sưng, dẫn đến viêm đau nhức, và cuối cùng là sụn và khớp bị phá hủy. Các dây chằng và cơ xung quanh khớp cũng bị yếu và giãn ra, dẫn đến các khớp bị thay đổi hình dáng, bị cong quẹo đi.
– Ngoài ra hệ miễn dịch trong bệnh thấp khớp còn tấn công các cơ quan khác, không chỉ riêng khớp mà còn có thể ảnh hưởng đến da, mắt, phổi, tim, và các mạch máu.
– Bệnh thấp khớp được cho là có liên quan đến gen và di truyền, mặc dù các yếu tố môi trường khác cũng có thể ảnh hưởng, gây ra triệu chứng bệnh.
– Các tiến bộ y học gần đây cho phép chẩn đoán và điều trị RA cải thiện rất nhiều. Hầu hết bệnh nhân đều có có cuộc sống bình thường, miễn là uống thuốc và theo dõi với BS đầy đủ.
– Lưu ý là bệnh RA khác với bệnh viêm khớp do thoái hoá (OA = Osteoarthritis), là bệnh chủ yếu do lớp sụn bảo vệ khớp bị mòn theo thời gian và khi bệnh nhân có tuổi. Vì vậy, bệnh RA thường xảy ra ở người trẻ trong khi bệnh OA thường xảy ra ở người có tuổi.
# Các triệu chứng của bệnh thấp khớp:
– Bệnh nhân có thể có nhiều triệu chứng, chủ yếu xuất hiện ở khớp, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến những chỗ khác
+ Viêm sưng đau nhức các khớp nhỏ như khớp ngón tay và cổ tay. Các khớp khác cũng có thể bị đau sưng, thường là bị sau khi đau nhức các khớp nhỏ, thường là cùng một bên với các khớp nhỏ bị đau nhức.
+ Tê cứng khớp vào buổi sáng hoặc sau khi thức dậy
+ Mệt mỏi, sốt, sụt cân và biếng ăn
Các triệu chứng khác
+ Nổi mẩn trên da
+ Đau nhức mắt
+ Khó thở (do xơ cứng phổi)
+ Khô miệng (do viêm sưng tuyến nước bọt)
+ Tê nhức, mất cảm giác do viêm sưng dây thần kinh
Các triệu chứng bệnh RA thường khác nhau ở nhiều bệnh nhân, có thể nhiều triệu chứng đến cùng một lượt, hoặc chỉ bị đau khớp. Theo thời gian, nếu không chữa, các khớp sẽ bị tàn phá, dẫn đến thương tật vĩnh viễn, kèm theo các tổn thương ở các cơ quan khác như phổi hay tim.
# Chẩn đoán bệnh viêm thấp khớp:
– Để chữa bệnh thấp khớp hiệu quả, điều đầu tiên là chẩn đoán bệnh chính xác vì bệnh này không dễ chẩn đoán. Nhiều bệnh nhân hay lầm lẫn giữa viêm thấp khớp (RA) và viêm thoái hóa khớp (OA) dẫn đến không chữa trị đến nơi làm tổn thương không hồi phục khớp. Các dấu hiệu khác như xơ phổi, khó thở, da nổi mẩn cũng có thể dễ lầm với các bệnh khác.
– Không có một loại test này hay hình ảnh duy nhất nào để chẩn đoán bệnh thấp khớp. BS sẽ hỏi về bệnh sử, thăm khám khớp, tổng hợp xét nghiệm lab và hình ảnh để tìm ra chẩn đoán.
+ Thăm khám lâm sàng
– BS sẽ kiểm tra viêm sưng màng hoạt dịch (synovitis) là màng chứa dịch bao xung quanh khớp, kiểm tra khớp có giảm khoảng vận động, tích nước, và xem các dây thần kinh và sức mạnh của các cơ
+ Xét nghiệm máu: Các chỉ số thường dùng để chẩn đoán và theo dõi bệnh viêm thấp khớp
– CRP (C-reactive protein) và ESR (Sed rate) là những xét nghiệm để xem tình trạng viêm của cơ thể. Thường khi các khớp bị đau sưng thì các chỉ dấu CRP và ESR tăng cao. Vì vậy, theo dõi bệnh RA cũng thường kiểm tra 2 loại test này vì khi ESR/CRP trở bình thường sẽ gợi ý bệnh nhân đã hết viêm, và có thể hết đau nhức
– RF (Rheumatoid Factor) và Anti-CCP (Anti-Citrullinated Peptide) là những chỉ dấu đặc thù cho bệnh thấp khớp. Thường RF có độ nhạy cao nhưng độ đặc hiệu thấp trong khi độ nhạy của Anti-CCP có thể thấp nhưng độ đặc hiệu cao hơn. Lưu ý là có những bệnh nhân có âm tính (bình thường) cả hai chỉ số RF/Anti-CCP nhưng vẫn bị viêm thấp khớp (gọi là Seronegative rheumatoid arthritis
+ Xét nghiệm hình ảnh:
– Chụp X-ray xương bàn tay/cổ tay để tìm ra dấu hiệu tổn thương khớp
– Siêu âm được dùng để tìm các dấu hiệu viêm sưng và tổn thương khớp
– Đôi khi BS sẽ đặt MRI khớp để xem các tổn thương phần mềm khác có thể liên quan đến khớp bị viêm sưng
– Siêu âm tim để tìm ra các dấu hiệu bệnh tim (thường là van tim) có liên quan đến viêm khớp
– Chụp CT phổi để tìm ra các dấu hiệu xơ phổi và theo dõi phổi sau khi chữa trị viêm thấp khớp
# Ai dễ bị viêm thấp khớp?
– Phụ nữ thường bị viêm thấp khớp nhiều hơn nam giới. Đa số bệnh thấp khớp bắt đầu vào lúc trẻ tuổi hoặc trung niên.
– Nếu gia đình có người bị thấp khớp thì quý vị sẽ có khả năng bị viêm thấp khớp
– Hút thuốc lá sẽ tăng rủi ro mắc bệnh thấp khớp và các bệnh nguy hiểm khác
– Béo phì cũng tăng rủi ro mắc bệnh thấp khớp và bệnh viêm thoái hóa khớp
# Chữa trị
– Do bệnh viêm thấp khớp là bệnh do hệ miễn dịch gây ra nên sẽ không có cách chữa hẳn hoàn toàn bệnh. Tuy nhiên, BS có thể có thể kiểm soát các triệu chứng và giúp bệnh nhân có một cuộc sống bình thường. Quan trong là bệnh nhân và BS chuyên khoa xương khớp cần làm việc với nhau để tìm ra trị liệu thích hợp nhất. Ngày nay, có rất nhiều thuốc chữa cho bệnh thấp khớp.
+ Thuốc giảm đau: thường dành cho bệnh nhân thấp khớp nhẹ. BS thường sẽ cho các thuốc kháng viêm họ NSAID như Aleve, Ibuprofen, hay Meloxicam để giảm đau. BS cũng có thể cho các thuốc Tylenol để giảm đau nếu bệnh nhân có bệnh bao tử.
+Thuốc đặc trị bệnh viêm khớp (DMARD – Disease Modifying AntiRheumatic Drugs) là các thuốc ức chế lên hệ miễn dịch, làm giảm việc sản xuất các kháng thể, giảm khả năng tấn công của kháng thể vào khớp. Các thuốc DMARDs hay dùng tại Hoa Kỳ là methotrexate (Trexall, Otrexup, others), leflunomide (Arava), hydroxychloroquine (Plaquenil) và sulfasalazine (Azulfidine). Dùng DMARD lâu dài có thể dẫn đến hệ miễn dịch bị ức chế, dễ bị viêm phổi, và có thể bị xơ phổi trong vài trường hợp hiếm (dùng Methotrexate)
+ Thuốc hóa trị: Một số trường hợp bệnh nặng, không giảm với thuốc DMARD thường thì BS có thể cho dùng thuốc hóa trị như Cyclophosphamide hay Cyclosporine
+ Thuốc Steroid: là thuốc ức chế hệ miễn dịch và giảm viêm. Dùng steroid trong viêm thấp khớp chỉ nên là tạm thời vì dùng steroid lâu dài sẽ có những biến chứng nguy hiểm như mỏng da, mềm xương, cao huyết áp, thay đổi tính tình.
+ Thuốc đặc trị sinh hiệu (Biologic agents) là những thuốc gần đây, chuyên cắt các chuỗi viêm đau nhức, và giảm tín hiệu đau, dẫn đến kiểm soát cơn đau và cơn viêm tốt hơn. Các thuốc Biologics tại Hoa Kỳ là abatacept (Orencia), adalimumab (Humira), anakinra (Kineret), baricitinib (Olumiant), certolizumab (Cimzia), etanercept (Enbrel), golimumab (Simponi), infliximab (Remicade), rituximab (Rituxan), sarilumab (Kevzara), tocilizumab (Actemra) và tofacitinib (Xeljanz).
+ Vật lý trị liệu là một phần quan trọng trong chữa trị bệnh khớp, đặc biệt là bệnh viêm khớp dạng thấp. Bệnh nhân nên tập trị liệu thường xuyên để giữ các khớp và cơ hoạt động tốt.
Advertisement
– Lưu ý là bệnh nên nên tập trị liệu theo khả năng của mình, ngưng tập ngay khi đau, tập ngắn, tập dần dần thay vì tập nặng. Quý vị có thể xem các bài tập trị liệu giảm đau của tôi để biết chi tiết.
+ Phẫu thuật khớp, thay khớp, hay phẫu thuật cắt bỏ màng viêm có thể là lựa chọn cuối cùng nếu khớp bị viêm liên tục, khớp bị chấn thương, hoặc không giảm đau khi dùng thuốc.
# Biến chứng của bệnh viêm thấp khớp
– Bệnh thấp khớp và kể cả thuốc chữa bệnh thấp khớp sẽ tăng rủi ro quý vị bị loãng xương. Vì vậy, khi chữa bệnh thấp khớp, BS sẽ kiểm tra vitamin D, chụp hình DEXA, và ước lượng các rủi ro khác của bệnh loãng xương. Lưu ý là bệnh loãng xương khi té ngã có những nguy hiểm chết người
– Dễ bị nhiễm trùng do hệ miễn dịch tấn công không chính xác. Các bệnh nhân thấp khớp thường dễ bị các bệnh nhiễm trùng, nhất là trong khi đang uống các thuốc ức chế hệ miễn dịch. Vì vậy, bệnh nhân thấp khớp nên chích ngừa và thăm khám BS thường xuyên
– Các biến chứng khác tại các cơ quan khác như bệnh tim, bệnh phổi, bệnh hẹp ống cổ tay do dây thần kinh bị ép và viêm. Đau và khô mắt do viêm sưng tuyến lệ và tuyến nước bọt. Ung thư hạch bạch huyết (lymphoma) cũng thường hay gặp với bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp.
# Tóm lại:
– Bệnh viêm khớp dạng thấp là bệnh viêm nhức khớp phức tạp, lâu dài do hệ miễn dịch tấn công vào khớp và sụn làm đau viêm nhức
– Để chữa trị bệnh hiệu quả, bệnh nhân cần gặp BS chuyên khoa xương khớp để chẩn đoán và cho phác đồ điều trị thích hợp
– Hiện nay chúng ta có rất nhiều thuốc chữa bệnh thấp khớp hiệu quả, từ thuốc giảm đau nhẹ, thuốc đặc trị, cho đến hóa trị. Bệnh nhân nên chữa trị dứt hẳn triệu chứng để không bị hư và dị tật các khớp.
Bs Wynn Tran, Los Angeles, Hoa Kỳ

Giới thiệu nguyenthithuthao

Check Also

[Chia sẻ] Vì sao đau lưng có thể dẫn đến yếu sinh lý?

Nhiều quý vị hỏi tôi đau lưng lâu dài có thể dẫn đến yếu sinh …