[P+] Loại thuốc mới trong điều trị bệnh teo cơ tủy sống

Evrysdi (Risdiplam) – Thuốc dạng uống đầu tiên được FDA chấp thuận để chữa bệnh teo cơ tuỷ sống (SMA)

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) mới đây đã cấp phép cho thuốc Evrysdi (còn gọi là Risdiplam), thuốc dạng uống đầu tiên được phép sử dụng tại nhà trong điều trị tất cả các loại của bệnh teo cơ tuỷ (Spinal Muscular Atrophy – SMA) ở người lớn, trẻ em, và trẻ sơ sinh từ 2 tháng tuổi trở lên.

SMA là bệnh thoái hoá thần kinh (neurodegenerative) di truyền dạng lặn của nhiễm sắc thể thường. Tỉ lệ mắc bệnh là từ 1:10,000 tới 1:8,000. SMA được chia thành 4 loại: 1, 2, 3, 4 với các mức độ nghiêm trọng khác nhau, với loại 1 là nghiêm trọng nhất.

Nguyên nhân chính của SMA là do đột biến ở gene SMN1 tại nhiễm sắc thể số 5 và “extra copies” của gene SMN2. Số lượng “copies” của gene SMN2 quyết định độ nghiêm trọng của bệnh (càng nhiều copies thì độ nghiêm trọng của bệnh càng giảm). Gene SMN1 và SMN2 mã hoá SMN (survival motor neuron) protein – protein cần thiết cho sự tồn tại của các neurons vận động. Neurons vận động điều khiển hoạt động chủ động của các cơ, bao gồm cơ tay, chân, ngực, mặt, họng, và lưỡi. Do đó, người mắc SMA thường thiếu hụt neurons vận động, dẫn tới sự suy yếu và teo các cơ nói trên, gây cản trở các hoạt động thiết yếu như: đi, ngồi, cử động cổ, thở, và nhai.

Phần lớn SMN protein hoạt động tốt được mã hoá bởi SMN1. Trong khi đó, các SMN protein được mã hoã bởi SMN2 thường ngắn và không bền do 7 exons thường bị cắt bỏ khỏi pre-mature mRNA sau quá trình cắt nối thay thế (“alternative splicing”).

Evrysdi là thuốc phân tử nhỏ tấn công vào quá trình “splicing” của pre-mature mRNA của SMN2 và ngăn cản loại bỏ 7 exons này khỏi pre-mature mRNA, do đó giúp “khôi phục” khả năng sản xuất SMN protein có chức năng bình thường. Evrysdi có thể được sử dụng ở dạng dung dịch uống hoặc ống dẫn thức ăn (feeding tube) ở liều lượng 1 lần 1 ngày. Thông qua các cách tiếp nhận trên, thuốc có thể tấn công mục tiêu ở neuron vận động thuộc hệ thần kinh trung ương, hoặc ở các biểu mô và cơ quan khác.

Hiệu quả của Evrysdi đã được đánh giá trong thử nghiệm Phase 2/3 FIREFISH (NCT02913482) và SUNFISH (NCT02908685) trên tổng cộng 221 bệnh nhân mắc SMA loại 1, 2, hoặc 3 (độ tuổi từ 1 tháng tới 25 tuổi), tiếp nhận thuốc 1 lần 1 ngày. Kết quả từ thử nghiệm FIREFISH cho thấy 29% trẻ sơ sinh mắc SMA loại 1 có thể ngồi mà không cần thiết bị hỗ trợ trong vòng 5 giây, 90% tổng số trẻ tham gia có chỉ số CHOP-INTEND tăng từ 4 điểm trở lên và 56% có chỉ số CHOP-INTEND ở gần mức bình thường (chỉ số CHOP-INTEND có giá trị từ 0 tới 64, được dùng để đánh giá khả năng vận động của trẻ sơ sinh mắc SMA loại 1). Kết quả từ tử nghiệm SUNFISH cho thấy tỉ lệ hồi phục chức năng vận động ở bệnh nhân trẻ (2-5 tuổi) (78.1%) nhanh hơn so với bệnh nhân lớn tuổi hơn (18-25 tuổi) (57.1%) sau tiếp nhận thuốc, cho thấy sự quan trọng của việc can thiệp điều trị ở giai đoạn sớm.

Trong các cuộc thử nghiệm trên, không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được ghi nhận sau tiếp nhận thuốc Evrysdi. Do đó, Evrysdi được đánh giá là tương đối an toàn.

TLTK: