[Radiologymasterclass]X-quang hệ cơ xương khớp – Phương pháp tiếp cận ảnh phim

Mặc dù hệ thống nhận định hình ảnh x-quang của xương và khớp khác nhau tùy thuộc vào vị trí giải phẫu được đánh giá. Tuy nhiên, ta có thể áp dụng một số nguyên tắc chung trong một số trường hợp.

Hệ thống tiếp cận bao gồm kiểm tra điểm liên kết giữa các cấu trúc xương, không gian giữa các khớp, tính nguyên vẹn của vỏ xương, kết cấu tủy xương và bất kì đặc điểm bất thường có thể nhận thất xung quanh vùng mô mềm.

Chi tiết của bệnh nhân

Bắt đầu bằng việc chắc chắn bạn đang đọc đúng phim chụp của bệnh nhân. Thông tin bệnh nhân cũng cần được kiểm tra, cũng như thời gian của phim chụp. Hệ xương là hệ đối xứng, nên cần chú ý bên mà bạn đang quan sát.

Sự liên kết giữa xương và khớp

Sự mất liên kết có thể do gãy xương hoặc trật khớp. Cả hai trường hợp đều liên quan tới sự tổn thương mô mềm mà không thể trực tiếp quan sát.

Sự liền mạch của xương và khớp

• Mất đường liền mạch ở khớp ngón giữa do trật khớp
• Sự liên kết và khoảng gian khớp ở những vị trí khác bình thường

Khoảng gian khớp

Khoảng gian khớp có thể hẹp do mất sụn hoặc nới rộng do trật khớp.

Khoảng gian khớp:

• Khoảng gian khớp bị thu hẹp do thiếu sụn vị trí khớp đốt bàn chân cái, rõ hơn ở giữa (vị trí mũi tên đầu nhỏ) thưa dần về 2 bên (vị trí mũi tên)
• Chú ý các mấu xương lớn (vị trí mũi tên mảnh) là dấu hiệu của viêm khớp

Thông tin lâm sàng:

• Đau bàn chân trước  kéo dài

Chẩn đoán:

• Viêm khớp khớp bàn ngón chân cái

Đường vỏ xương

Cần kiểm tra cẩn thận vỏ xương bao ngoài vì nếu kiểm tra sơ sài sẽ khó dẫn tới những chẩn đoán không chính xác hay không đầy đủ. Các chấn thương có thể bị lẫn với những chấn thương ở các vị trí khác. Hãy nhớ kiểm tra có hệ thống, nếu bạn nhận ra điểm bất thường, đừng dừng lại cho tới khi bạn chắc chắn đã kiểm tra hết các vị trí giải phẫu.

Hình minh họa về đường vỏ xương:

• Kiểm tra đường vỏ xương (đường màu trắng) ở mọi ví trí xương có thể nhận diện ở mọi bản phim chụp của bệnh nhân
• Kiểm tra các vị trí vỡ bất thường (đường màu đỏ!)
• Không dừng lại khi bạn nhìn thấy điểm bất thường – nhìn tiếp cho tới khi bạn đã nhìn toàn bộ bản phim xương.

Thông tin lâm sàng:

• Đấm tường gạch khi đang say rượu

Chẩn đoán:

• Gãy xương ngón áp út.

Kết cấu xương

Ở một số vị trí xương có thể nhìn thấy hệ thống bè màu trắng cấu trúc(trabeculae). Thông thường khi có chấn thương xương hoặc bệnh ở vị trí xương sẽ xuất hiện điểm bất thường tại kết cấu bè này.

Đầu gần xương đùi:

• Các bè trabecular rõ ràng, dễ nhận thấy tại cổ xương đùi
• Nếu xuất hiện sự biến dạng của các bè trabecular sẽ làm các điểm bất thường dễ nhận biết hơn.

Mô mềm

Việc xem xét kĩ các mô mềm có thể cung cấp các thông tin hữu ích cho việc chẩn đoán. Có nhiều trường hợp, điểm bất thường ở vị trí mô mềm dễ thấy hơn ở chấn thương xương, hoặc có thể chỉ điểm cho một chấn thương xương chưa thể quan sát thấy.

Advertisement

Ví dụ về điểm bất thường ở mô mềm:

• Vị trí dịch khớp có chất béo (fat) và máu (blood) hay gọi chung là ‘lipohaemarthrosis’ bị gỉ từ xương do chấn thương
• Đường chấn thương có thể quan sát

Thông tin lâm sàng:

• Đau đầu gối nghiêm trọng sau khi ngã từ trên cao

Chẩn đoán:

• Gãy mâm xương chày

Bài viết được dịch thuật và biên tập bởi ykhoa.org – vui lòng không reup khi chưa được cho phép!