Một nghiên cứu mới do Cleveland Clinic dẫn đầu đã nhận thấy sildenafil – một thuốc điều trị rối loạn cương dương (Viagra) và tăng áp động mạch phổi (Ravatio) được FDA chấp thuận – là một ứng viên thuốc đầy hứa hẹn giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh Alzheimer.
Theo kết quả được công bố trên tạp chí Nature Aging, nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Feixiong Cheng, thuộc Cleveland Clinic’s Genomic Medicine Institute, đã sử dụng phương pháp tính toán để sàng lọc và xác nhận các loại thuốc được FDA chấp thuận như một liệu pháp tiềm năng cho bệnh Alzheimer. Thông qua một phân tích quy mô lớn trên cơ sở dữ liệu của hơn 7 triệu bệnh nhân, họ xác định rằng sildenafil có liên quan đến việc giảm 69% tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer, cho thấy cần phải thực hiện tiếp các thử nghiệm lâm sàng về hiệu quả của thuốc đối với bệnh nhân mắc bệnh này.
Bác sĩ Cheng cho biết: “Các nghiên cứu gần đây cho thấy sự tương tác qua lại giữa amyloid và tau là nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer, quan trọng hơn tác động của riêng từng loại protein”. “Do đó, chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng thuốc tác động vào phân tử trong hệ thống tương tác giữa các endophenotype của amyloid và tau sẽ có khả năng thành công lớn nhất.”
Nếu không có các phương pháp điều trị mới có hiệu quả, bệnh Alzheimer sẽ ảnh hưởng đến 13,8 triệu người Mỹ vào năm 2050, điều này nhấn mạnh nhu cầu phát triển nhanh chóng các chiến lược phòng ngừa và điều trị bệnh. Tái sử dụng thuốc – sử dụng một loại thuốc hiện sẵn có, cho những mục tiêu điều trị mới – mang lại một giải pháp thay thế cho quá trình nghiên cứu thuốc truyền thống tốn kém và tốn thời gian.
Tiến sĩ, bác sĩ Jean Yuan, giám đốc chương trình của Translational Bioinformatics and Drug Development at the National Institute on Aging (NIA), một phần của National Institutes of Health (NIH) – nơi tài trợ cho nghiên cứu này; cho biết: “Bài báo này là một ví dụ cho sự phát triển của lĩnh vực nghiên cứu trong y học chính xác, nơi dữ liệu lớn là chìa khóa để kết nối các loại thuốc hiện có và một căn bệnh phức tạp như Alzheimer”. “Đây là một trong nhiều nỗ lực mà chúng tôi đang hỗ trợ, để tìm ra các loại thuốc hiện có hoặc các hợp chất an toàn có sẵn, đã được sử dụng điều trị những bệnh khác, chúng có thể là ứng cử viên tốt cho thử nghiệm lâm sàng bệnh Alzheimer.”
Nhóm của bác sĩ Cheng đã phát hiện ra việc hiểu rõ các subtype (endophenotype) của các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer có thể giúp khám phá những cơ chế cơ bản, từ đó khám phá các mục tiêu có thể sử dụng các thuốc sẵn có.
Sự tích tụ của beta amyloid và protein tau trong não dẫn đến hình thành các mảng amyloid và đám rối sợi thần kinh tau – hai dấu hiệu giúp nhận biết những thay đổi của não trong bệnh Alzheimer. Số lượng và vị trí của những protein này trong não có thể giúp xác định các kiểu endophenotype. Tuy nhiên, hiện chưa có phương pháp nào điều trị Alzheimer bằng các phân tử nhỏ anti- amyloid hoặc anti -tau được FDA chấp thuận, nhiều thử nghiệm lâm sàng cho những phương pháp điều trị này đã thất bại trong thập kỷ trước.
Bác sĩ Cheng cho biết: “Các nghiên cứu gần đây cho thấy sự tương tác qua lại giữa amyloid và tau là nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer nhiều hơn là tác động của riêng từng loại protein”. “Do đó, chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng thuốc tác động vào phân tử trong hệ thống tương tác giữa các endophenotype của amyloid và tau sẽ có khả năng thành công lớn nhất.”
Sử dụng một mạng lưới bản đồ gen lớn, các nhà nghiên cứu đã tích hợp thông tin di truyền và các thông tin sinh học khác, để xác định loại thuốc nào trong số hơn 1.600 loại thuốc được FDA chấp thuận có thể là phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh Alzheimer. Họ xác định các loại thuốc nhắm vào cả amyloid và tau có điểm số cao hơn so với các loại thuốc chỉ nhắm vào một trong hai loại. Tiến sĩ Cheng cho biết: “Sildenafil, đã được chứng minh có cải thiện đáng kể nhận thức và trí nhớ trong các mô hình tiền lâm sàng, được coi là ứng viên thuốc tốt nhất.”
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng một cơ sở dữ liệu lớn của hơn 7 triệu người ở Hoa Kỳ để xem xét mối quan hệ giữa sildenafil và bệnh Alzheimer bằng cách so sánh người dùng sildenafil với người không dùng. Phân tích bao gồm những bệnh nhân sử dụng các thuốc so sánh đang trong thử nghiệm lâm sàng (losartan hoặc metformin) hoặc chưa được báo cáo là có liên quan đến bệnh (diltiazem hoặc glimepiride).
Họ phát hiện những người sử dụng sildenafil có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn 69% so với những người không sử dụng sildenafil sau 6 năm theo dõi. Cụ thể, sildenafil giảm 55% nguy cơ mắc bệnh so với losartan, 63% so với metformin, 65% so với diltiazem và 64% so với glimepiride.
Bác sĩ Cheng bổ sung : “Đáng chú ý, chúng tôi phát hiện việc sử dụng sildenafil làm giảm khả năng mắc bệnh Alzheimer ở những người bị bệnh mạch vành, tăng huyết áp và đái tháo đường típ 2 – tất cả đều là những bệnh đi kèm có liên quan đáng kể đến nguy cơ mắc Alzheimer , cũng như ở những người không mắc bệnh”
Để khám phá thêm tác dụng của sildenafil đối với bệnh Alzheimer, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một mô hình tế bào não có nguồn gốc từ bệnh nhân Alzheimer bằng cách sử dụng tế bào gốc. Qua mô hình này, họ phát hiện ra sildenafil làm tăng sự phát triển của tế bào não và giảm sự phosphoryl hóa của protein tau (một dấu hiệu dẫn đến hình thành đám rối sợi thần kinh), cung cấp hiểu biết sinh học về cách sildenafil có thể ảnh hưởng đến các biến đổi của não khi bị bệnh Alzheimer.
Bác sĩ Cheng cho biết: “Bởi vì những phát hiện của chúng tôi chỉ thiết lập mối liên quan giữa việc sử dụng sildenafil và giảm tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer, nên hiện chúng tôi đang lên kế hoạch cho một thử nghiệm cơ học và một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên giai đoạn II để kiểm tra mối quan hệ nhân quả và xác nhận lợi ích lâm sàng của sildenafil đối với bệnh nhân Alzheimer”. “Chúng tôi cũng thấy trước cách tiếp cận của mình sẽ được áp dụng cho cả các bệnh thoái hóa thần kinh khác, bao gồm bệnh Parkinson và bệnh xơ cứng teo cơ một bên, điều này giúp đẩy nhanh quá trình nghiên cứu thuốc.”
Nguồn bài viết :
Tư liệu được cung cấp bởi Cleveland Clinic.
Tạp chí tham khảo :
Jiansong Fang, Pengyue Zhang, Yadi Zhou, Chien-Wei Chiang, Juan Tan, Yuan Hou, Shaun Stauffer, Lang Li, Andrew A. Pieper, Jeffrey Cummings, Feixiong Cheng. Endophenotype-based in silico network medicine discovery combined with insurance record data mining identifies sildenafil as a candidate drug for Alzheimer’s disease. Nature Aging, 2021; DOI: 10.1038/s43587-021-00138-z
Nguồn : ScienceDaily
Link : https://www.sciencedaily.com/releases/2021/12/211206113001.htm
Người dịch : Tuyết Dương
Bài viết được dịch thuật và biên tập bởi ykhoa.org – vui lòng không reup khi chưa được cho phép !