[Tâm thần] Bạn đã biết gì về trầm cảm?

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lí khiến bạn buồn, nhưng nó khác với nỗi buồn bình thường. Trầm cảm có thể khiến bạn cảm thấy khó làm việc, học tập hoặc làm các công việc hàng ngày.

Làm thế nào để biết bản thân bị trầm cảm?

Những người trầm cảm cảm thấy suy sụp hầu hết thời gian trong ít nhất 2 tuần. Họ cũng có ít nhất 1 trong 2 triệu chứng này:

• Họ không còn thích thú hay quan tâm đến việc làm những việc họ từng thích làm.
• Họ cảm thấy buồn, thất vọng, vô vọng hoặc cáu kỉnh hầu hết thời gian trong ngày, hầu như mỗi ngày.

Trầm cảm cũng có thể khiến bạn:

• Giảm hoặc tăng cân
• Ngủ quá nhiều hoặc quá ít
• Cảm thấy mệt mỏi hoặc giống như bạn không có năng lượng
• Cảm thấy tội lỗi hoặc giống như bạn không có giá trị gì
• Đãng trí hoặc cảm thấy bối rối
• Di chuyển và nói chậm hơn bình thường
• Hành động bồn chồn hoặc khó mà đứng yên
• Nghĩ về cái chết hoặc tự tử

Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể bị trầm cảm, hãy đi khám bác sĩ hoặc y tá. Chỉ có những người được đào tạo về sức khỏe tâm thần mới có thể biết chắc chắn nếu bạn bị trầm cảm.

Gặp ai đó ngay nếu bạn muốn làm tổn thương bản thân hoặc tự sát!

Nếu bạn cảm thấy như bạn có thể làm tổn thương chính mình hoặc người khác, hãy làm một trong những điều sau:

• Gọi bác sĩ hoặc y tá của bạn khẩn cấp
• Gọi xe cứu thương (Tổng đài cấp cứu y tế 115)
• Đi đến phòng cấp cứu tại bệnh viện địa phương
• Gọi Đường dây nóng phòng chống tự tử quốc gia (Ở Việt Nam vẫn chưa thành lập đường dây nóng này.)

Các phương pháp điều trị trầm cảm là gì?

Những người bị trầm cảm có thể được điều trị theo một hay nhiều phương pháp như sau:

• Thuốc làm giảm trầm cảm
• Tư vấn (với bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học, y tá hoặc nhân viên xã hội)
• Thiết bị truyền sóng từ hoặc điện vào não

Những người bị trầm cảm không quá nghiêm trọng có thể trở nên tốt hơn bằng cách uống thuốc hoặc nói chuyện với nhân viên tư vấn. Những người bị trầm cảm nặng thường cần dùng thuốc để khỏe hơn và cần gặp chuyên gia tư vấn thường xuyên.

Một cách điều trị khác gồm việc đặt một thiết bị chống vào da đầu để truyền sóng từ vào não. Điều này được gọi là “kích thích từ xuyên sọ” hoặc “TMS.” Các bác sĩ có thể đề nghị TMS nếu thuốc và tư vấn không hiệu quả.

Một số người bị trầm cảm nặng có thể cần một phương pháp điều trị gọi là “liệu pháp chống co giật” hoặc “ECT”. Trong ECT, các bác sĩ truyền một dòng điện qua não của một người một cách an toàn.

Khi nào tôi sẽ cảm thấy tốt hơn?

Cả hai cách điều trị mất một chút thời gian để có tác dụng.

• Nhiều người dùng thuốc bắt đầu cảm thấy tốt hơn trong vòng 2 tuần, nhưng có thể là 4 đến 8 tuần để thuốc có tác dụng đủ.
• Nhiều người gặp một cố vấn tâm lý bắt đầu cảm thấy tốt hơn trong vòng một vài tuần, nhưng có thể mất 8 đến 10 tuần để có được tác dụng tốt nhất.

Nếu phương pháp điều trị đầu tiên bạn thử không hiệu quả, hãy nói với bác sĩ hoặc y tá của bạn, nhưng đừng bỏ cuộc. Một số người cần thử các phương pháp điều trị khác nhau hoặc kết hợp các phương pháp điều trị trước khi họ tìm thấy một phương pháp hiệu quả. Bác sĩ, y tá hoặc nhân viên tư vấn của bạn có thể thảo luận với bạn để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp với bạn. Họ cũng có thể giúp bạntìm ra cách làm thế nào để đối phó với tình trạng hiện tại trong khi bạn tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp hoặc đang chờ điều trị của bạn bắt đầu có tác dụng.

Làm thế nào để tôi quyết định cách điều trị nào?

Bạn và bác sĩ hoặc y tá của bạn sẽ cần phải làm việc cùng nhau để lựa chọn một phương pháp điều trị cho bạn. Thuốc có thể có tác dụng nhanh hơn một chút so với tư vấn. Nhưng thuốc cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Thêm vào đó, một số người không thích dùng thuốc. Mặt khác, khi gặp một cố vấn,bạn sẽ nói về cảm xúc của bạn với một người lạ. Đó là khó khăn cho một số người.

Trầm cảm ở thanh thiếu niên có giống với người lớn không?

KHÔNG. Các triệu chứng trầm cảm có một chút khác biệt đối với thanh thiếu niên so với người lớn. Một số thanh thiếu niên có tâm trạng hoặc buồn phần lớn thời gian.  Điều đó làm cho nó khó để nói khi họ thực sự chán nản. Thanh thiếu niên bị trầm cảm thường có vẻ cáu kỉnh. Họ dễ dàng bị cảm thấy “bực mình” hoặc “làm phiền”. Họ thậm chí có thể dễ gây gổ với mọi người. Ngoài ra, khi điều trị cho một thiếu niên, các bác sĩ và y tá thường đề nghị thử tư vấn trước, trước khi thử dùng thuốc. Đó là bởi vì có khả năng rằng thuốc trầm cảm có thể gây ra vấn đề cho một số thanh thiếu niên. Mặc dù vậy, một số thanh thiếu niên bị trầm cảm cần phải dùng thuốc. Và hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng thuốc trầm cảm là an toàn và thích hợp để sử dụng ở thanh thiếu niên thực sự cần nó.

Nếu tôi dùng thuốc trị trầm cảm và tôi muốn có con thì sao?

Một số loại thuốc trầm cảm có thể gây ra vấn đề cho thai nhi. Nhưng bị trầm cảm không được điều trị trong thai kỳ cũng có thể gây ra vấn đề. Nếu bạn muốn có thai, hãy nói với bác sĩ của bạn nhưng không ngừng dùng thuốc. Đôi bên có thể lên kế hoạch một cách an toàn nhất để bạn sinh con. Điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ của bạn nếu bạn muốn cho con bú sau khi em bé của bạn được sinh ra. Nuôi con bằng sữa mẹ có rất nhiều lợi ích cho cả mẹ và bé. Một số loại thuốc trầm cảm an toàn hơn những loại khác để sử dụng trong khi cho con bú. Nhưng bị trầm cảm không được điều trị sau khi sinh cũng có thể gây ra vấn đề, vì vậy đừng ngừng dùng thuốc. Bác sĩ có thể làm việc với bạn để lên kế hoạch một cách an toàn nhất để bạn cho con bú.

Nguồn: [UpToDate2020] Patient education: Depression (The Basics)

Link: http://uptodate.sciexplore.ir/contents/depression-the-basics?topicRef=83069&source=related_link

Bài viết được dịch bới tác giả của Ykhoa.org, không reup khi chưa được cho phép.

Tác giả: Roxie Dương