Y khoa Ykhoa, y học, y tế, kiến thức, lâm sàng, cận lâm sàng, chẩn đoán, điều trị, phác đồ, diễn đàn y khoa, hệ sinh thái y khoa online, mới nhất và đáng tin cậy.
MÔ TẢ
Về hình dạng, phân có mùi hôi, lượng nhiều và nhớt như dầu mỡ hay nước xà phòng. Về định nghĩa theo định lượng, là lượng chất béo trong phân >7 g/ngày. Bệnh nhân có thể mô tả thêm rằng phân rất khó trôi xuống khi dội cầu và có mùi rất hôi.
NGUYÊN NHÂN
- Điển hình, là do chứng kém hấp thu, nhưng cũng có thể do:
Thường gặp
- Nhiễm độc giáp
- Bệnh celiac
- Hội chứng ruột kích thích (IBS)
- Thuốc (VD: thuốc ức chế lipase)
- Biến đổi đổi giải phẫu của các cơ quan nằm ở đường tiêu hoá trên sau phẫu thuật
- Xơ gan
- Nhiễm Giardia lamblia
Ít gặp
- Tắc nghẽn đường mật
- Tắc mạch bạch huyết
- Bệnh Whipple
- Bệnh lý đường mật (VD: viêm xơ chai đường mật nguyên phát, xơ gan mật nguyên phát)
CƠ CHẾ
Mất khả năng phân giải (luminal), hấp thu (mucosal) hoặc vận chuyển (post-absorptive /lymphatic) chất béo là nguyên nhân chính gây nên đi tiêu phân mỡ. Gia tăng lượng chất béo trong phân gây tiêu chảy theo cơ chế thẩm thấu.
Thiếu dịch tuỵ (luminal)\
Khi tuỵ mất >90% chức năng, các enzyme phân giải chất béo trong lòng ruột (VD: lipase tuỵ) không được sản xuất đủ, các phân tử chất béo không được phân giải, vì vậy, chúng không được hấp thu.
Xơ gan và tắc mật (luminal)
Khi xơ gan, gan không tiết đủ acid mật để phân giải chất béo. Tương tự, trong tắc mật, mật không được tiết vào ruột; vì vậy, chất béo không được chuyển hoá và, hậu quả, chúng bị đào thải ra phân.
Bệnh Celiac (mucosal)
Tổn thương màng nhầy ruột làm ngăn cản sự hấp thu các micelle một cách bình thường. Chất béo bị tích lại trong lòng ruột và sau đó bị đào thải.
Tắc mạch bạch huyết (post-absorptive)
Trong một vài bệnh lý bẩm sinh hiếm gặp (VD: giãn mạch bạch huyết ruột bẩm sinh) hoặc sau chấn thương, hệ bạch huyết có thể bị chặn hoặc tổn thương. Tập hợp các chất béo bị chặn lại không cho vận chuyển từ ruột vào hệ bạch huyết, vì vậy, chúng tích lại trong lòng ruột và bị đào thải qua phân.
Nguồn: Mechanisms of clinical signs. 1st Edition. Mark Dennis Wiliam Bowen Lucy Cho
Tham khảo bản dịch của nhóm “Chia sẻ ca lâm sàng”
Xem tất cả cơ chế triệu chứng tại: https://ykhoa.org/khoa-hoc/co-che-trieu-chung/
