1.Viêm tuyến giáp tự miễn hay bệnh Hashimoto hay viêm tuyến giáp mãn tính lymphô

Là viêm tuyến hay gặp nhất . Thường cả tuyến bị tổn thương, tuyến thường to ra đều cả hai bên. Đậm độ âm của tuyến giảm trong đa số các trường hợp, nếu không thấy giảm thì kiểm tra lại siêu âm sau thời gian vài tháng có thể thấy giảm âm nên theo dõi tuyến trên siêu âm là cần thiết. Khi đã thấy giảm âm thì hình giảm âm sẽ kéo dài trong nhiều năm (thậm chí hàng chục năm). Theo dõi bằng siêu âm trong nhiều năm thì thấy tuyến sẽ bị nhỏ đi.

Khi siêu âm phát hiện tuyến giáp giảm âm toàn bộ, đồng đều và đậm độ âm giống như các cơ vùng cổ thì tuyến giáp chắc chắn có bệnh lý, có hai bệnh lý có thể có biểu hiện âm như vậy là viêm tuyến giáp tự miễn Hashimoto hay bệnh Basedow.

Hình tuyến giảm âm và có phối hợp với các nốt hiếm gặp, đôi khi tuyến không đồng đều âm nhưng phần lớn các trường hợp không đồng đều là do có phối hợp với các nốt. Khi có các nốt thì chẩn đoán phân biệt khó với phì đạ tuyến nhiều nốt, phân biệt được nhờ phát hiện tổ chức tuyến lành không có nốt thì giảm âm.

2.Viêm tuyến giáp bán cấp của De Quervain

Hiếm gặp hơn, có biểu hiện lâm sàng rầm rộ, tổn thương thường không đối xứng hai bên, hay vùng tổn thương không rõ gianh giới. Tổn thương ở xuất hiện trong tuyến rồi sau đó tự khỏi không để lại di chứng.
Trên siêu âm biểu hiện bằng vùng giảm âm thường không cân đối hai bên và ít khi lan toả chiếm toàn bộ tuyến mà thường là khu trú.
Biểu hiện điển hình là hai vùng giảm âm ở hai bên thuỳ tuyến và không cân đối (mỗi thuỳ một vùng tổn thương), nằm ở phần ngoài của mỗi thuỳ. Tổn thương trên siêu âm thấy cả ở hai thuỳ nhưng có khi trên lâm sàng chỉ thấy một bên. Tổn thương cả hai bên là một dấu hiệu gợi ý rất quan trọng.

Rất ít khi chỉ thấy tổn thương ở một bên, theo dõi bằng siêu âm sau vài ngày hay sau vài tuần thường thấy tổn thương thứ hai ở bên thuỳ đối diện Khi chỉ thấy một đám giảm âm đồng đều thì cần phải chẩn đoán phân biệt:.

• Giả nang chảy máu cần phân biệt với viêm bán cấp, nó có tăng âm phía sau và có gianh giới rất rõ nét với nhu mô lành như hình đột, nếu nghi ngờ thì chọc dò.
• Lymphsaccôm: cũng là hình giảm âm nhưng bờ lồi nhiều vòng, gianh giới rõ nét. Bệnh cảnh lâm sàng và xét nghiệm cũng khác.
• Ung thư tuyến giáp biệt hoá: cũng biểu hiện bằng nốt giảm âm nhưng gianh giới không rõ và thường không đồng đều.
  Tuy nhiên viêm tuyến bán cấp cũng có thể tiến triển để còn lại một nốt giảm âm và cũng là chỉ định phẫu thuật để không bỏ sót ung thư.

3. Viêm tuyến giáp Riedel

Xơ hoá lan toả trong tuyến ở một thuỳ hay hai bên thuỳ và lan vào tổ chức xung quanh cổ. Nó có thể phối hợp với các xơ hoá khác: sau phúc mạc hay trong trung thất. Cần phải chẩn đoán phân biệt với ung thư ít biệt hoá, siêu âm cũng khó chẩn đoán phân biệt giữa hai tổn thương đều giảm âm này

4.Viêm tuyến giáp cấp tính hoá mủ

Là bệnh hiếm gặp, apxe trong tuyến giáp hình ảnh cũng giống như áp xe ở các nơi khác. Thường gặp là hình khối dịch đặc( có các âm mảnh bên trong, đôi khi có lắng đọng xuống đáy) có ranh giới rõ, có thể có khí bên trong khối apxe.

Nguồn: “Bài giảng siêu âm tổng quát” – do PGS.TS Phạm Minh Thông [Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh BV Bạch Mai] chủ biên

Xem tất cả siêu âm tại: https://ykhoa.org/category/khoa-hoc/khoa-hoc-can-lam-sang/sieu-am/