[Cơ chế triệu chứng số 263] Chứng rậm lông

MÔ TẢ

Sự mọc lông quá nhiều một cách bất thường, thường gặp ở người nữ mọc lông theo kiểu của đàn ông.

NGUYÊN NHÂN

Hay gặp
•Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS – polycystic ovary syndrome) – nguyên nhân phổ biến nhất
• Hội chứng Cushing
• Vô căn
Ít gặp
• Tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh
• U buồng trứng
• U tuyến thượng thận
• Tăng sinh tế bào vỏ trong của buồng trứng – rất hiếm.

CƠ CHẾ

Dù có rất nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng con đường chung của đa số các cơ chế gây ra chứng rậm lông đều là tăng quá mức androgen. Androgen làm tăng kích thước nang lông và đường kính sợi lông, và kéo dài pha tăng trưởng của sợi lông. Các androgen phổ biến nhất là testosterone, DHEA-S (dehydroepiandrosterone sulfate) và androstenedione.
Hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang dẫn đến sản xuất quá mức androgen. Nguyên nhân tại sao vẫn đang được nghiên cứu cùng với cơ chế của chính hội chứng này. Trong buồng trứng bình thường, LH kích thích tế bào vỏ trong sản xuất tiền chất của androgen và androgen thông qua một số enzyme. Ở các bệnh nhân có hội chứng buồng trứng đa nang, các tế bào vỏ trong sản xuất androgen một cách hiệu quả hơn. Lượng androgen dư thừa làm tăng kích thước nang lông và đường kính sợi lông, và kéo dài pha tăng trưởng.
Các nhân tố góp phần làm tăng sản xuất androgen ở bệnh nhân có hội chứng buồng trứng đa nang:
• Tăng tần số tiết GnRH, do đó tăng nhịp tiết LH
•Insulin (tăng trong hội chứng buồng trứng đa nang) hiệp đồng với LH làm tăng sản xuất androgen
• nsulin cũng ức chế sex-binding hormone globulin, loại globulin bình thường gắn với testosterone, do đó làm tăng testosterone tự do hay hoạt động.
Hội chứng Cushing
Cơ chế không rõ. Tăng quá mức ACTH đã được chứng minh làm tăng kích thích đối với lớp bó (zona fasciculata) và lớp lưới (zona glomerulosa), từ đó tăng tiết cortisol và androgen.
Tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh
Trong đa số các dạng của tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh, có sự thiếu hụt enzyme 21-hydroxylase. Enzyme này cần thiết cho con đường tổng hợp aldosterone và mineralocorticoid từ cholesterol. Khi thiếu enzyme này, con đường tổng hợp bị chuyển sang androgen. Androgen kích thích các nang nông và gây rậm lông
U thượng thận 
Nguyên nhân hiếm gặp gây tăng androgen. Một số loại u tiết testosterone, nhưng đa số tiết DHEA, DHEA-S và cortisol.
Trong những trường hợp này, bệnh nhân có thể bị nam hóa và có chứng rậm lông nặng ở nhiều vị trí của cơ thể (ngực, lưng) và những vùng bị ảnh hưởng khác.

GIÁ TRỊ CỦA TRIỆU CHỨNG

Gặp ở 60 – 70% bệnh nhân có hội chứng Cushing. Không đặc hiệu cho bệnh lý, và đa số các trường hợp là vô căn và lành tính.

Nguồn: Mechanisms of clinical signs. 1 st Edition. Mark Dennis Wiliam Bowen Lucy Cho
Tham khảo bản dịch của nhóm “Chia sẻ ca lâm sàng”

Xem tất cả các cơ chế triệu chứng tại : https://ykhoa.org/category/khoa-hoc/co-che-trieu-chung/