I. MÔ TẢ

Giống như tên gọi của nó, sự mất đi hoàn toàn của nhu động ruột khi nghe bụng. Thời gian bao lâu phải nghe nhu động ruột một lần để xác định mất nhu động ruột là không rõ ràng, với thời gian trích dẫn ở nhiều tài liệu từ 1-5 phút.

II. NGUYÊN NHÂN

Hay gặp

+Tắc ruột
+ Liệt ruột do bất kì nguyên nhân nào, vd:
• Nhiễm trùng
• Chấn thương
• Tắc ruột
• Giảm Kali máu
• Thiếu máu cục bộ
• Tác dụng phụ của thuốc

Ít gặp

+ Thiếu máu cục bộ mạc treo
+ Giả tắc ruột (hội chứng Ogilvie)

III. CƠ CHẾ CHUNG

Mất nhu động ruột có thể do các nguyên nhân cản trở hoạt động của ruột, dẫn tới không có khả năng đẩy thức ăn và dịch qua, hoặc do liệt ruột tức là không có nhu động ruột.

Tắc ruột

Trong tắc ruột cơ học do nhiều nguyên nhân (Thoát vị, xoắn ruột, dính ruột), ruột bị đẩy vào một vị trí nhất định. Không có sự lưu thông bình thường của thức ăn và nước (như khi một đường ống bị chặn), vì vậy không tạo ra tiếng động ruột. Nếu sự tắc nghẽn tiếp tục, viêm sẽ xảy ra và, nếu mạch máu cung cấp bị tổn thương, nhu động bình thường có thể cũng dừng lại.

Nhiễm khuẩn

Mặc dù chưa giải thích đầy đủ, nhưng một số bằng chứng cho thấy lipopolysaccharides (LPS) có mặt trên vi khuẩn Gram âm khởi phát đáp ứng viêm ở lớp cơ trơn ruột, nó làm giảm co bóp cơ trơn gây ra tắc ruột.

Tắc ruột sau phẫu thuật

Người ta đưa ra giả thuyết rằng những can thiệp vào ruột non dẫn tới tắc ruột sau mổ, do thúc đẩy phản ứng viên của các lớp cơ trơn ruột , sau đó làm giảm hoạt động cơ trơn ruột.

Cũng có bằng chứng cho rằng có sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong tắc ruột sau mổ và nó làm tăng số lượng vi khuẩn cùng thành phần LPS góp phần gây ra viêm do thao tác khi mổ.

Cơ chế của viêm gây tắc ruột có thể liên quan đến sự ức chế mạch synap của đám rối ruột, cái mà tạo nên nhu động ruột bình thường. Điều này là do sự ức chế các synap trước của tế bào thần kinh vận động ruột và/ hoặc do các tế bào thần kinh bị ức chế phát xung liên tục.

Giảm Kali máu

Kali cần thiết cho quá trình tái cực và khử cực bình thường của các tế bào cơ. Giảm Kali máu gây ra tăng tăng phân cực của tế bào cơ, giảm kích thích của tế bào thần kinh và do đó hoạt động của cơ trơn cũng giảm, như vậy, dẫn đến tắc ruột.

Giả tắc ruột

Các nguyên nhân hay cơ chế gây giả tắc ruột, còn gọi là hội chứng Ogilvie, không rõ ràng. Người ta cho rằng sự mất cân bằng của hệ thần kinh thực vật gây ra tắc ruột cơ năng. Thông thường hạch phó giao cảm ở xương cùng bị phá hủy, gây ra mất chức năng ở đoạn xa của đại tràng. Các nghiêm cứu khác cho rằng sự tăng hệ thần kinh giao cảm là nguyên nhân dẫn đến giảm nhu động ruột và sự co thắt của cơ vòng. Nhu động ruột có thể biến mất hoặc giảm.

Nguồn: Mechanisms of clinical signs. 1st Edition. Mark Dennis Wiliam Bowen Lucy Cho

Tham khảo bản dịch của nhóm “Chia sẻ ca lâm sàng”

Xem tất cả cơ chế triệu chứng tại: https://ykhoa.org/khoa-hoc/co-che-trieu-chung/